Dziennik Ustaw 2004 Nr 89 poz. 845 - Szczegółowe zasady sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykaz stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pe


ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU1)

z dnia 23 kwietnia 2004 r.

w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz

(Dz. U. z dnia 29 kwietnia 2004 r.)


Na podstawie art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:


§ 1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
  1)   ustawie - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;
  2)   szkole - należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne przedszkola i szkoły wymienione w art. 2 pkt 1 i 2 ustawy;
  3)   placówce - należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne placówki wymienione w art. 2 pkt 3-5, 7 i 10 ustawy, a także publiczne i niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli;
  4)   mierzeniu jakości pracy szkół i placówek - należy przez to rozumieć zespół zorganizowanych i systematycznych działań organów sprawujących nadzór pedagogiczny, służących ocenie stanu, warunków i efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, a także ocenie postępu w tym zakresie;
  5)   zewnętrznym mierzeniu jakości - należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkół i placówek prowadzone przez kuratora oświaty oraz inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem dyrektora szkoły lub placówki;
  6)   wewnętrznym mierzeniu jakości - należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki prowadzone przez dyrektora szkoły lub placówki;
  7)   ewaluacji - należy przez to rozumieć ocenę przydatności i skuteczności podejmowanych działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w odniesieniu do założonych celów, służącą doskonaleniu tych działań;
  8)   monitorowaniu - należy przez to rozumieć systematyczne i zorganizowane obserwowanie osiąganej jakości pracy szkół i placówek;
  9)   hospitacji - należy przez to rozumieć formę nadzoru pedagogicznego, polegającą na prowadzeniu bezpośredniej obserwacji realizowania przez nauczycieli statutowych zadań szkoły lub placówki, w szczególności zajęć prowadzonych z uczniami, a także czynności hospitacyjnych dyrektora i innych nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze w szkole lub placówce;
  10)  hospitacji diagnozującej - należy przez to rozumieć hospitację, której celem jest ocena rezultatów procesu dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego, na podstawie bezpośredniej obserwacji umiejętności, postaw i prezentowanej wiedzy uczniów;
  11)  wewnątrzszkolnym systemie zapewniania jakości - należy przez to rozumieć zespół zorganizowanych, powiązanych ze sobą i spójnych działań podejmowanych przez dyrektora szkoły lub placówki, inne organy szkoły lub placówki oraz nauczycieli, niezbędnych do zapewnienia wysokiej jakości pracy szkoły lub placówki, w szczególności działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
  12)  instytucjach wspomagających - należy przez to rozumieć placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, biblioteki pedagogiczne, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły wyższe, Centralną Komisję Egzaminacyjną i okręgowe komisje egzaminacyjne;
  13)  sprawdzianie - należy przez to rozumieć sprawdzian, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy;
  14)  egzaminach - należy przez to rozumieć egzaminy, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy.

§ 2. 1. W celu doskonalenia systemu oświaty, a w szczególności jakościowego rozwoju szkół i placówek, wspomagania rozwoju uczniów oraz rozwoju zawodowego nauczycieli, organy sprawujące nadzór pedagogiczny:
  1)   prowadzą planowe i systematyczne mierzenie jakości pracy szkół i placówek;
  2)   podejmują działania wspomagające szkoły i placówki w doskonaleniu ich pracy;
  3)   prowadzą kontrolę zgodności organizacji i funkcjonowania szkół i placówek z przepisami prawa;
  4)   wspomagają nauczycieli i dyrektorów szkół i placówek w spełnianiu przez szkołę lub placówkę wymagań w zakresie jakości pracy;
  5)   wspomagają szkoły i placówki w określaniu kierunków ich jakościowego rozwoju;
  6)   udostępniają szkołom i placówkom informacje o zmianach w przepisach prawa, związanych z działalnością szkół i placówek.
2. Nadzór pedagogiczny jest sprawowany z uwzględnieniem:
  1)   jawności wymagań i sposobów kontroli ich realizacji;
  2)   obiektywnej i pełnej oceny jakości pracy szkół i placówek, uwzględniającej ich specyfikę;
  3)   współdziałania pomiędzy organami sprawującymi nadzór pedagogiczny;
  4)   współdziałania organów sprawujących nadzór pedagogiczny z organami prowadzącymi szkoły i placówki;
  5)   współpracy organów sprawujących nadzór pedagogiczny z nadzorowanymi szkołami, placówkami i nauczycielami;
  6)   sprzyjania i wyzwalania samodzielności i aktywności nauczycieli na rzecz pobudzania i umacniania poczucia odpowiedzialności za efekty własnej pracy.

§ 3. 1. Organy sprawujące nadzór pedagogiczny prowadzą mierzenie jakości pracy szkół i placówek, uwzględniając standardy oceny jakości pracy szkół i placówek określone w załączniku do rozporządzenia, z zastrzeżeniem ust. 2, 6 i 7.
2. Organy sprawujące nadzór pedagogiczny, prowadząc mierzenie jakości pracy szkół i placówek, uwzględniają również specyfikę poszczególnych typów i rodzajów szkół i placówek, tradycje regionu oraz regionalną politykę oświatową.
3. Mierzenie jakości pracy szkół i placówek jest prowadzone z uwzględnieniem opinii uczniów, nauczycieli i rodziców, w szczególności przez:
  1)   kontrolowanie realizacji przez szkołę lub placówkę wymagań określonych w przepisach prawa;
  2)   diagnozowanie i ocenianie stopnia spełniania przez szkoły i placówki standardów oceny, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ust. 2;
  3)   diagnozowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów z uwzględnieniem wyników uzyskiwanych przez nich na poszczególnych poziomach kształcenia, a także na podstawie porównywania tych wyników z wynikami uzyskiwanymi przez uczniów na sprawdzianie i egzaminach;
  4)   monitorowanie podejmowanych przez szkołę lub placówkę oraz nauczycieli działań zmierzających do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki we wszystkich zakresach jej działalności;
  5)   prowadzenie hospitacji, w tym hospitacji diagnozującej;
  6)   dokonywanie ewaluacji.
4. Działania, o których mowa w ust. 3, są dokumentowane w sposób umożliwiający sporządzenie przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny odpowiednio informacji o jakości pracy szkoły lub placówki, o której mowa w § 4 ust. 1 pkt 11, albo raportu, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 3.
5. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem dyrektora szkoły lub placówki, może odstąpić od mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki w danym zakresie, w przypadku posiadania przez szkołę lub placówkę dokumentów potwierdzających wdrożony system zarządzania jakością i zapewniania jakości.
6. W przypadku szkół niepublicznych organy sprawujące nadzór pedagogiczny prowadzą mierzenie jakości ich pracy w zakresie warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy oraz zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, ustalonych w statutach tych szkół.
7. W przypadku placówek niepublicznych organy sprawujące nadzór pedagogiczny prowadzą mierzenie jakości ich pracy w zakresie zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, ustalonych w statutach tych placówek.

§ 4. 1. Kurator oświaty, sprawując nadzór pedagogiczny, wykonuje w szczególności następujące zadania:
  1)   opracowuje szczegółową organizację i tryb sprawowania nadzoru pedagogicznego przez pracowników kuratorium oświaty zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych;
  2)   opracowuje plany zewnętrznego mierzenia jakości:
a)  obejmujący 5 lat szkolnych,
b)  obejmujący rok szkolny, z uwzględnieniem zadań wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
  3)   organizuje i przeprowadza, nie rzadziej niż raz na 5 lat, mierzenie jakości pracy wszystkich szkół i placówek w województwie;
  4)   decyduje o doborze technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przy dokonywaniu zewnętrznego mierzenia jakości, tworzy je oraz może współdziałać w ich tworzeniu z instytucjami wspomagającymi;
  5)   wykorzystuje wyniki sprawdzianu i egzaminów do oceny jakości kształcenia w województwie oraz ustala kierunki działań naprawczych lub doskonalących jakość kształcenia;
  6)   wspomaga dyrektorów szkół i placówek w tworzeniu i wdrażaniu wewnątrzszkolnych systemów zapewniania jakości;
  7)   monitoruje opracowywanie i realizowanie przez dyrektorów szkół i placówek programów rozwoju szkół i placówek, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 4;
  8)   inspiruje i wspomaga dyrektorów szkół i placówek w realizacji programów, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 4 lub art. 34 ust. 2 ustawy, oraz w osiąganiu wysokiej jakości pracy szkół i placówek, w szczególności przez przygotowywanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli, propozycji szkoleń dla dyrektorów szkół i placówek oraz nauczycieli, zgodnych z potrzebami w tym zakresie;
  9)   wspomaga rozwój zawodowy pracowników kuratorium oświaty sprawujących nadzór pedagogiczny, w szczególności przez organizowanie szkoleń, narad i konferencji oraz systematyczną współpracę z placówkami doskonalenia nauczycieli i szkołami wyższymi;
  10)  gromadzi informacje o pracy dyrektorów nadzorowanych szkół i placówek w celu dokonywania oceny ich pracy zgodnie z odrębnymi przepisami;
  11)  przekazuje dyrektorowi szkoły lub placówki, w której przeprowadzono zewnętrzne mierzenie jakości, oraz organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę, a w przypadku szkoły kształcącej w zawodach medycznych - również ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, informację zawierającą ocenę jakości pracy szkoły lub placówki w badanym zakresie;
  12)  co najmniej raz na 5 lat sporządza i przekazuje wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania oraz udostępnia organom prowadzącym szkoły i placówki raport o stanie oświaty w województwie, w tym o jakości pracy szkół i placówek, wraz z wnioskami dotyczącymi tworzenia i realizacji polityki oświatowej w województwie i w państwie;
  13)  przekazuje, do końca lipca każdego roku, wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania wnioski wynikające z mierzenia jakości pracy szkół i placówek w województwie, uwzględniając realizację zadań, o których mowa w pkt 2 lit. b;
  14)  współdziała z instytucjami wspomagającymi w diagnozowaniu jakości pracy szkół i placówek.
2. Przepisów ust. 1 pkt 6-8 i 10 nie stosuje się do szkół i placówek niepublicznych.
3. Dyrektor szkoły lub placówki może wnieść do kuratora oświaty umotywowane zastrzeżenia wobec ustalonej przez ten organ oceny jakości pracy szkoły lub placówki, w terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w ust. 1 pkt 11.
4. Zewnętrzne mierzenie jakości powinno być poprzedzone zapoznaniem się z organizacją i zasadami działania szkoły lub placówki, określonymi w jej statucie, a także warunkami, w jakich funkcjonuje szkoła lub placówka.
5. Kurator oświaty, w celu zdiagnozowania określonego problemu w szkołach i placówkach w województwie, może zwrócić się do dyrektorów szkół i placówek o przeprowadzenie wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkół lub placówek w tym zakresie.
6. Kurator oświaty, w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 14, może zawierać porozumienia z instytucjami wspomagającymi.
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do innych organów sprawujących nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami.

§ 5. 1. Dyrektor szkoły lub placówki, we współpracy z nauczycielami zajmującymi inne stanowiska kierownicze w szkole lub placówce, sprawując nadzór pedagogiczny, wykonuje w szczególności następujące zadania:
  1)   planuje, organizuje i przeprowadza wewnętrzne mierzenie jakości, w tym badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów;
  2)   decyduje o doborze technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przy dokonywaniu wewnętrznego mierzenia jakości, tworzy je oraz może współdziałać w ich tworzeniu z instytucjami wspomagającymi;
  3)   raz w roku szkolnym opracowuje raport z przeprowadzonego wewnętrznego mierzenia jakości i przedstawia go kuratorowi oświaty, radzie pedagogicznej, radzie rodziców i organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę;
  4)   opracowuje program rozwoju szkoły lub placówki, określający zadania służące doskonaleniu jakości pracy szkoły lub placówki i terminy ich realizacji:
a)  obejmujący 5 lat szkolnych, a w przypadku placówki doskonalenia nauczycieli - 5 lat kalendarzowych;
b)  obejmujący rok szkolny, a w przypadku placówki doskonalenia nauczycieli - rok kalendarzowy, z uwzględnieniem zadań wskazanych przez kuratora oświaty oraz wyników mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki przeprowadzonego w poprzednim roku szkolnym;
  5)   analizuje wyniki sprawdzianu lub egzaminów oraz wykorzystuje je do oceny jakości kształcenia w szkole, a także podejmuje, stosownie do potrzeb, działania naprawcze lub doskonalące w tym zakresie;
  6)   wspomaga nauczycieli w osiąganiu wysokiej jakości pracy oraz inspiruje ich do podejmowania innowacji pedagogicznych;
  7)   wspomaga rozwój zawodowy nauczycieli, w szczególności przez organizowanie szkoleń, narad i konferencji oraz systematyczną współpracę z placówkami doskonalenia nauczycieli;
  8)   gromadzi informacje o pracy nauczycieli w celu dokonywania oceny ich pracy zgodnie z odrębnymi przepisami oraz gromadzi informacje niezbędne do planowania doskonalenia zawodowego nauczycieli;
  9)   we współdziałaniu z radą pedagogiczną, opracowuje i wdraża wewnątrzszkolny system zapewniania jakości.
2. Przepisów ust. 1 pkt 4 i 6-9 nie stosuje się do szkół i placówek niepublicznych.

§ 6. 1. Organy sprawujące nadzór pedagogiczny podejmują działania wspomagające szkoły i placówki w osiąganiu wysokiej jakości pracy, w szczególności przez udzielanie pomocy w:
  1)   organizowaniu i przeprowadzaniu wewnętrznego mierzenia jakości;
  2)   doborze technik i narzędzi diagnostycznych, a także w tworzeniu technik i narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych w wewnętrznym mierzeniu jakości;
  3)   opracowywaniu analiz i raportów z wewnętrznego mierzenia jakości;
  4)   rozwiązywaniu problemów w działalności szkół i placówek;
  5)   projektowaniu i wdrażaniu programu rozwoju szkoły lub placówki oraz wewnątrzszkolnego systemu zapewniania jakości;
  6)   podejmowaniu działań upowszechniających osiągnięcia i dorobek szkół, placówek, uczniów i nauczycieli;
  7)   organizowaniu doskonalenia zawodowego nauczycieli.
2. Instytucje wspomagające mogą uczestniczyć w działaniach, o których mowa w ust. 1, na podstawie porozumienia zawartego z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.

§ 7. 1. Ustala się następujący wykaz stanowisk, których zajmowanie wymaga kwalifikacji pedagogicznych:
  1)   w ministerstwach:
a)  dyrektorzy lub zastępcy dyrektorów departamentów (równorzędnych komórek organizacyjnych) oraz radcy ministrów i naczelnicy wydziałów, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,
b)  wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy;
  2)   w kuratoriach oświaty:
a)  kuratorzy oraz wicekuratorzy oświaty koordynujący pracę komórek organizacyjnych, których statutowym zadaniem jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego,
b)  kierownicy komórek organizacyjnych, o których mowa w lit. a,
c)  wizytatorzy i starsi wizytatorzy;
  3)   w specjalistycznej jednostce nadzoru utworzonej na podstawie art. 32a ust. 1 ustawy przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego:
a)  dyrektor jednostki i inni pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,
b)  wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy;
  4)   w okręgowych zespołach nadzoru pedagogicznego przy sądach okręgowych, utworzonych przez Ministra Sprawiedliwości:
a)  kierownik zespołu - starszy wizytator, wykonujący określone odrębnymi przepisami zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,
b)  wizytatorzy, starsi wizytatorzy.
2. Na stanowiskach wymienionych w ust. 1, z wyjątkiem stanowiska kuratora oświaty, mogą być zatrudnieni:
  1)   nauczyciele mianowani lub dyplomowani, posiadający:
a)  wykształcenie wyższe magisterskie i przygotowanie pedagogiczne,
b)  co najmniej 6-letni staż pracy pedagogicznej,
c)  ukończone formy doskonalenia w zakresie administracji lub zarządzania albo co najmniej 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym w szkole, placówce, zakładzie kształcenia nauczycieli, placówce doskonalenia nauczycieli lub na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
d)  ukończony kurs kwalifikacyjny przygotowujący do sprawowania nadzoru pedagogicznego, prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli;
  2)   nauczyciele akademiccy spełniający wymagania wymienione w pkt 1 lit. a, c i d oraz posiadający co najmniej 6-letni staż pracy w szkole wyższej.
3. Kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska kuratora oświaty określa ustawa.

§ 8. Kurator oświaty powierza osobie zatrudnionej na jednym ze stanowisk wymienionych w § 7 ust. 1 pkt 2 lit. c koordynowanie nadzoru nad przestrzeganiem praw ucznia i praw dziecka w szkołach i placówkach.

§ 9. Kurator oświaty oraz inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny mogą zlecać prowadzenie badań lub opracowywanie ekspertyz, o których mowa w art. 35 ust. 5a ustawy, osobom posiadającym wykształcenie wyższe magisterskie oraz specjalistyczną wiedzę z zakresu zleconych zadań.

§ 10. Nauczyciele i nauczyciele akademiccy zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia w kuratoriach oświaty lub w urzędach innych organów sprawujących nadzór pedagogiczny na stanowiskach, których zajmowanie wymaga kwalifikacji pedagogicznych, posiadający kwalifikacje do zajmowania tych stanowisk na podstawie dotychczasowych przepisów, posiadają kwalifikacje w rozumieniu przepisów niniejszego rozporządzenia.

§ 11. Traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 67, poz. 759).

§ 12. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2004 r., z wyjątkiem § 7 ust. 2 pkt 1 lit. d, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2005 r.

________
1)   Minister Edukacji Narodowej i Sportu kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (Dz. U. Nr 97, poz. 866).
2)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683, z 2003 r. Nr 6, poz. 65, Nr 128, poz. 1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 203, poz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 69, poz. 624.

ZAŁĄCZNIK

STANDARDY OCENY JAKOŚCI PRACY SZKÓŁ I PLACÓWEK

I. KONCEPCJA PRACY SZKOŁY LUB PLACÓWKI

Obszar: I. 1. Zarządzanie strategiczne

Standard:
 
Szkoła lub placówka posiada wyraźnie określone i akceptowane przez nauczycieli, uczniów i rodziców cele i kierunki działania. Nauczyciele uczestniczą w procesie planowania, rozumieją i akceptują strategię działania szkoły lub placówki. Nauczyciele, uczniowie i rodzice wiedzą, co szkoła lub placówka chce osiągnąć i jak będzie realizować swoje cele. Dyrektor angażuje nauczycieli, uczniów i rodziców do tworzenia i modyfikowania programu rozwoju szkoły lub placówki.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka posiada program rozwoju oraz określone cele i kierunki działania.
  2.   Program rozwoju określa zadania służące doskonaleniu jakości pracy szkoły lub placówki.
  3.   Zadania szkoły lub placówki są odpowiednio planowane.
  4.   W procesie planowania uczestniczą organy szkoły lub placówki.
  5.   Realizacja zadań jest poddawana bieżącej i końcowej ocenie.
  6.   Nauczyciele, uczniowie i rodzice są zaznajamiani z celami działań szkoły lub placówki oraz sposobami ich realizacji.
  7.   Nauczyciele, uczniowie i rodzice uczestniczą w realizacji celów szkoły lub placówki.

Obszar: I. 2. Wewnątrzszkolny system zapewniania jakości

Standard:
 
Nadzór pedagogiczny w szkole lub placówce zapewnia ciągły rozwój i doskonalenie jakości jej pracy oraz zmierza do zaspokojenia potrzeb uczniów, rodziców i nauczycieli. Sprawny i skuteczny nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora szkoły lub placówki sprzyja podwyższaniu jakości jej pracy. Dyrektor organizuje wewnętrzne mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   W szkole lub placówce opracowano organizację wewnętrznego mierzenia jakości jej pracy.
  2.   Nauczyciele znają zasady sprawowania nadzoru pedagogicznego przez dyrektora szkoły lub placówki.
  3.   Organizacja wewnętrznego mierzenia jakości jest zrozumiała dla wszystkich.
  4.   Wyniki wewnętrznego mierzenia jakości są analizowane przez radę pedagogiczną. W wyniku tej analizy są ustalane kierunki koniecznych zmian uwzględnianych w programie rozwoju szkoły lub placówki; wnioski wynikające z tej analizy oraz kierunki zmian są przedstawiane uczniom i rodzicom.
  5.   Wyniki wewnętrznego mierzenia jakości są zbieżne z wynikami zewnętrznego mierzenia jakości.
  6.   W procesie wewnętrznego mierzenia jakości stale są diagnozowane osiągnięcia edukacyjne uczniów.
  7.   Raport dyrektora szkoły lub placówki z przeprowadzonego wewnętrznego mierzenia jakości stanowi rzetelne źródło informacji dla organu sprawującego nadzór pedagogiczny i organu prowadzącego szkołę lub placówkę.
  8.   Nauczyciele angażują się w tworzenie i modyfikowanie wewnątrzszkolnego systemu zapewniania jakości pracy szkoły lub placówki.
  9.   W toku wewnętrznego mierzenia jakości bada się skuteczność metod kształcenia i wychowania stosowanych w szkole lub placówce.
  10.  W szkole lub placówce gromadzi się, udostępnia i na bieżąco wykorzystuje wyniki wewnętrznego mierzenia jakości, w tym informacje dotyczące stanu, warunków i efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki.
  11.  W szkole lub placówce analizuje się potrzeby i oczekiwania uczniów, rodziców i nauczycieli oraz poziom zaspokojenia tych potrzeb i oczekiwań.

Obszar: I. 3. Promocja

Standard:
 
Szkoła lub placówka dba o kształtowanie pozytywnego wizerunku w środowisku oraz upowszechnia swoje osiągnięcia. Rozpoznaje oczekiwania edukacyjne środowiska i stosownie do nich kształtuje swoją ofertę edukacyjną. Szkoła lub placówka potrafi pozyskać sojuszników wspierających jej działalność. Nauczyciele, uczniowie i rodzice podejmują działania służące pożytkowi lokalnej społeczności.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka bada zainteresowanie kandydatów i uczniów swoją ofertą edukacyjną.
  2.   Prowadzona jest promocja szkoły lub placówki, wskazująca na dbałość o potencjalnych uczniów.
  3.   Szkoła lub placówka prezentuje swoje osiągnięcia w środowisku.
  4.   Szkoła lub placówka pozyskuje sojuszników wspierających jej działalność.
  5.   Szkoła lub placówka systematycznie analizuje i modyfikuje działania promocyjne.
  6.   Nauczyciele wpływają na promocję i korzystny wizerunek szkoły lub placówki w środowisku.

II. ZARZĄDZANIE I ORGANIZACJA

Obszar: II. 1. Nauczyciele

Standard:
 
Nauczyciele zapewniają wysoki poziom pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz wykonywanych zadań organizacyjnych. Prowadzone są eksperymenty i innowacje pedagogiczne oraz inne działania dające nauczycielom szanse samorealizacji. Ustalone są kryteria oceny jakości pracy nauczycieli. Sposób oceniania pracy oraz przyznawania nagród i dodatków motywacyjnych jest nauczycielom znany i przez nich akceptowany. Polityka kadrowa prowadzona przez dyrektora szkoły lub placówki jest planowana i realizowana stosownie do działań szkoły lub placówki i kierunków jej rozwoju.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Systematycznie analizuje się stan zatrudnienia i potrzeby w tym zakresie.
  2.   Przestrzegane są przepisy dotyczące wymagań kwalifikacyjnych oraz zatrudniania nauczycieli.
  3.   Zadania służbowe i zakresy obowiązków są wyraźnie ustalone.
  4.   Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe nauczycieli są należycie wykorzystywane.
  5.   Zastępstwa za nieobecnych nauczycieli są organizowane racjonalnie.
  6.   Przestrzega się uprawnień rady pedagogicznej w zakresie opiniowania propozycji dyrektora szkoły lub placówki w sprawach przydziału nauczycielom prac i zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.
  7.   Polityka kadrowa prowadzona przez dyrektora szkoły lub placówki odpowiada jej potrzebom oraz realizowanym przez nią zadaniom.

Obszar: II. 2. Rozwój zawodowy nauczycieli

Standard:
 
Rozwój zawodowy nauczycieli jest związany z jakościowym rozwojem szkoły lub placówki oraz indywidualnymi potrzebami. Rozpoznawane są potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego związane z rozwojem szkoły lub placówki i z indywidualnymi potrzebami nauczycieli. Wewnątrzszkolne doskonalenie zawodowe jest przemyślane, zaplanowane, systematyczne i właściwie organizowane. Nauczyciele stosują nabytą wiedzę i umiejętności w swojej pracy, a ich osiągnięcia są upowszechniane. Rozwój zawodowy jest uwzględniany w awansie zawodowym i w ocenach pracy nauczycieli. Wszystkim nauczycielom zostały stworzone równe szanse rozwoju zawodowego. Kolejne etapy awansu zawodowego nauczycieli są dobrze organizowane, a nauczyciele mają pełną świadomość wymagań. Oceny i opinie o ich pracy wskazują na potrzeby rozwoju zawodowego. Analizowana jest skuteczność form doskonalenia zawodowego.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Rozpoznane są potrzeby rady pedagogicznej i poszczególnych nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego.
  2.   Dyrektor szkoły lub placówki stawia nauczycielom wymagania w zakresie rozwoju zawodowego.
  3.   Istnieje plan doskonalenia zawodowego nauczycieli.
  4.   Indywidualne plany rozwoju zawodowego nauczycieli są zgodne z potrzebami szkoły lub placówki.
  5.   Doskonalenie zawodowe nauczycieli jest prowadzone zgodnie z programem rozwoju szkoły lub placówki oraz potrzebami nauczycieli.
  6.   Szkoła lub placówka tworzy nauczycielom równe szanse rozwoju zawodowego, a nauczyciele są świadomi możliwości wspierania przez szkołę lub placówkę ich rozwoju zawodowego.
  7.   Istnieje system opieki nad nauczycielami rozpoczynającymi pracę w szkole lub placówce.
  8.   Praca każdego nauczyciela jest należycie nadzorowana i oceniana.
  9.   Ocena pracy nauczycieli dostarcza informacji o jakości ich pracy i ma wpływ na ich rozwój zawodowy.
  10.  Sukcesy nauczycieli są doceniane, a niedociągnięcia eliminowane.
  11.  Przestrzegane są przepisy dotyczące awansu zawodowego nauczycieli.
  12.  Systematycznie analizuje się działania podejmowane w celu rozwoju zawodowego nauczycieli oraz skuteczność tych działań.

Obszar: II. 3. Warunki działalności szkoły lub placówki

Standard:
 
Szkoła lub placówka dysponuje obiektami, pomieszczeniami i wyposażeniem, odpowiednimi do właściwego przebiegu procesu kształcenia, wychowania i opieki. Obiekty, pomieszczenia i wyposażenie szkoły lub placówki zapewniają warunki do realizacji zadań statutowych i możliwość osiągania wysokiej jakości pracy.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka dysponuje obiektami, pomieszczeniami i wyposażeniem, niezbędnymi do realizacji zadań statutowych.
  2.   Obiekty, pomieszczenia i wyposażenie są odpowiednie do liczby uczniów i pracowników oraz zadań szkoły lub placówki.
  3.   Wielkość, wyposażenie i stan poszczególnych pomieszczeń odpowiadają ich przeznaczeniu i funkcji.
  4.   Zorganizowana jest biblioteka dostępna w czasie pracy szkoły lub placówki dla wszystkich nauczycieli, uczniów i rodziców.
  5.   W bibliotece jest zgromadzony niezbędny księgozbiór, który jest systematycznie uzupełniany.
  6.   Uczniowie i pracownicy mają dostęp do pomieszczeń, środków dydaktycznych i materiałów, zgodnie z potrzebami.
  7.   Wyposażenie szkoły lub placówki jest właściwie utrzymane i zabezpieczone.
  8.   Systematycznie jest analizowany stan obiektów, pomieszczeń i wyposażenia, a także są podejmowane działania w celu systematycznego zaspokajania potrzeb w tym zakresie.
  9.   Szkoła lub placówka czyni starania, aby jej wyposażenie było nowoczesne, a warunki nauki atrakcyjne.

Obszar: II. 4. Zdrowie, higiena i bezpieczeństwo pracy

Standard:
 
Szkoła lub placówka zapewnia uczniom, pracownikom oraz innym osobom przebywającym w szkole lub placówce zdrowe, bezpieczne i higieniczne warunki.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Obiekty, pomieszczenia i wyposażenie szkoły lub placówki oraz organizacja zajęć odpowiadają wymogom bezpieczeństwa i higieny pracy.
  2.   Rozpoznawane są potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa oraz podejmowane są działania zapewniające bezpieczeństwo i higienę pracy.
  3.   Podczas zajęć uczniowie mają zapewnioną odpowiednią opiekę.
  4.   Podczas przerw między zajęciami uczniowie są objęci opieką zapewniającą im bezpieczeństwo.
  5.   Pracownicy są przeszkoleni w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
  6.   Uczniowie są zapoznawani z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w szkole lub placówce.
  7.   Przestrzegane są przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obszar: II. 5. Kierowanie szkołą lub placówką, obieg informacji

Standard:
 
Kierowanie i administrowanie szkołą lub placówką, sprawność organizacyjna oraz system komunikowania się zapewniają efektywne zarządzanie, zgodnie z oczekiwaniami uczniów, rodziców, pracowników i właściwych instytucji zewnętrznych.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Statut szkoły lub placówki oraz inne akty wewnętrzne i sposoby prowadzenia postępowań w szkole lub placówce są zgodne z przepisami prawa.
  2.   Statut szkoły lub placówki oraz inne dokumenty dotyczące jej działania są dostępne nauczycielom, uczniom i rodzicom.
  3.   Dokumentacja prowadzona w szkole lub placówce, w tym dokumentacja przebiegu nauczania, jest prowadzona, przechowywana i udostępniana zgodnie z przepisami prawa.
  4.   Na bieżąco jest prowadzona ewidencja spełniania przez uczniów obowiązku szkolnego.
  5.   Prowadzona jest kontrola realizacji obowiązku szkolnego, a w razie potrzeby wdrażane jest postępowanie związane z egzekwowaniem tego obowiązku.
  6.   Organy szkoły lub placówki w pełni realizują swoje zadania i kompetencje.
  7.   Decyzje dyrektora są wdrażane szybko i skutecznie.
  8.   Dyrektor współpracuje z nauczycielami w zakresie zarządzania i organizacji pracy szkoły i placówki.
  9.   Szkoła lub placówka posiada sprawny i skuteczny system uzyskiwania i obiegu informacji.
  10.  Szkoła lub placówka w sposób partnerski współpracuje z rodzicami i uczniami, zachęca ich do aktywnego udziału w swojej działalności.
  11.  W szkole lub placówce istnieje system gromadzenia, badania i przetwarzania danych statystycznych.
  12.  Dyrektor szkoły lub placówki systematycznie analizuje skuteczność zarządzania i sprawność organizacyjną szkoły lub placówki.

III. KSZTAŁCENIE

Obszar: III. 1. Programy nauczania

Standard:
 
W szkole lub placówce nauczanie powiązane jest z wychowaniem i kształceniem umiejętności posługiwania się technologią informatyczną oraz planowania przez uczniów własnego rozwoju. Programy nauczania poszczególnych zajęć edukacyjnych są tak wybrane lub skonstruowane, aby zapewnić każdemu uczniowi osiąganie systematycznych postępów. Jakość programów nauczania zapewnia rozwój osiągnięć edukacyjnych uczniów i osiąganie sukcesów.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka posiada szkolne zestawy programów nauczania opracowane zgodnie z przepisami prawa.
  2.   Programy nauczania realizowane w szkole lub placówce spełniają wymagania określone w przepisach prawa.
  3.   Programy nauczania realizowane w szkole lub placówce są dostosowane do możliwości, potrzeb i aspiracji uczniów.
  4.   Nauczyciele mają dostęp do programów i planów nauczania oraz materiałów pomocniczych.
  5.   Dokonywana jest analiza i weryfikacja szkolnych zestawów programów nauczania.

Obszar: III. 2. Organizacja procesu kształcenia

Standard:
 
Organizacja procesu kształcenia umożliwia pełną realizację zadań szkoły lub placówki oraz zmierza do osiągnięcia celów edukacyjnych i realizacji treści programowych. Organizacja procesu kształcenia w szkole lub placówce zapewnia każdemu uczniowi szansę rozwoju.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Plany nauczania realizowane w szkole lub placówce są zgodne z przepisami prawa.
  2.   Plany nauczania zapewniają realizację programów nauczania obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z uwzględnieniem potrzeb i zainteresowań uczniów.
  3.   Arkusz organizacji szkoły lub placówki jest sporządzany zgodnie z przepisami prawa.
  4.   Tygodniowy rozkład zajęć jest zgodny z zatwierdzonym arkuszem organizacji i uwzględnia wymogi higieny pracy umysłowej ucznia i nauczyciela.
  5.   Szkoła lub placówka rozpoznaje potrzeby i możliwości edukacyjne uczniów.
  6.   Szkoła lub placówka odpowiednio organizuje proces kształcenia uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
  7.   Szkoła lub placówka zapewnia rozwój zainteresowań i szczególnych uzdolnień uczniów.
  8.   Przewidziano szczególne formy pracy z uczniami mającymi trudności w nauce oraz udzielania im pomocy.
  9.   Organizacja kształcenia w szkole lub placówce wspomaga efektywność procesu uczenia się i nauczania.
  10.  Organizacja kształcenia w szkole lub placówce poddawana jest systematycznej analizie i ocenie.

Obszar: III. 3. Przebieg procesu kształcenia

Standard:
 
W procesie kształcenia jasno określono cele ukierunkowane na rozwój ucznia. Metody pracy z uczniami są właściwie dobrane, zróżnicowane i skuteczne. Ocenianie jest przemyślanym procesem zmierzającym do poprawy efektów kształcenia. Szkoła lub placówka tworzy środowisko wspierające uczenie się.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Nauczyciele odpowiednio planują realizację treści kształcenia, uwzględniając korelację międzyprzedmiotową.
  2.   Treści kształcenia są realizowane zgodnie z przyjętymi planami nauczania.
  3.   Nauczyciele przygotowują się do każdych zajęć edukacyjnych.
  4.   Metody nauczania stosowane przez nauczycieli odpowiadają celom kształcenia i potrzebom uczniów.
  5.   W toku kształcenia nauczyciele wdrażają uczniów do aktywności i odpowiedzialności za własny rozwój, a nauczanie jest ściśle związane z uczeniem się.
  6.   Nauczyciele tworzą przyjazne, ale nie koleżeńskie relacje z uczniami.
  7.   Uczniom mającym trudności w nauce zapewnia się pomoc.
  8.   Wymagania edukacyjne wobec uczniów są precyzyjnie określone i dostosowane do ich indywidualnych możliwości i predyspozycji.
  9.   Uczniowie i rodzice znają zasady oceniania obowiązujące w szkole lub placówce.
  10.  Nauczyciele ustalają wymagania edukacyjne z poszczególnych zajęć oraz formy i sposoby oceniania.
  11.  Uczniowie i rodzice znają wymagania edukacyjne oraz formy i sposoby oceniania ustalone przez nauczycieli.
  12.  Nauczyciele oceniają osiągnięty przez uczniów poziom wiedzy i umiejętności zgodnie z zasadami oceniania obowiązującymi w szkole lub placówce oraz z ustalonymi przez siebie wymaganiami edukacyjnymi.
  13.  Uczniowie i rodzicena bieżąco i rzetelnie informowani o osiągnięciach lub niepowodzeniach edukacyjnych.
  14.  System wewnątrzszkolnego oceniania jest okresowo analizowany i oceniany.
  15.  Sposób realizowania poszczególnych programów nauczania jest systematycznie analizowany i na bieżąco modyfikowany.

Obszar: III. 4. Efekty kształcenia

Standard:
 
Szkoła lub placówka osiąga sukcesy, których miarą jest poziom i ciągły postęp osiągnięć edukacyjnych uczniów, zgodny z ich indywidualnymi możliwościami i potrzebami, uzyskiwany w toku realizacji odpowiednio dobranych programów nauczania. Absolwenci są w stanie sprostać wymaganiom kolejnego etapu kształcenia w wybranej szkole lub podejmują pracę zawodową, realizując własne cele i aspiracje. Szkoła lub placówka bada osiągnięcia edukacyjne uczniów i wykorzystuje wyniki do podnoszenia efektywności kształcenia.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka systematycznie i rzetelnie diagnozuje i ocenia poziom wiedzy i umiejętności uczniów.
  2.   Przestrzegane są zasady oceniania, klasyfikowania i promowania oraz przeprowadzania egzaminów.
  3.   Szkoła lub placówka analizuje i eksponuje osiągnięcia uczniów.
  4.   Szkoła lub placówka podejmuje działania zmierzające do uzyskania informacji o losach absolwentów.
  5.   Osiągnięcia edukacyjne uczniów na każdym etapie są zbieżne z przyjętymi celami, założeniami i treściami programowymi.
  6.   Realizacja programów nauczania zapewnia uczniom spełnienie standardów wymagań egzaminacyjnych.
  7.   Wyniki klasyfikacji i promocji oraz wyniki badań osiągnięć edukacyjnych uczniów wskazują na ciągły postęp efektów kształcenia w szkole lub placówce.
  8.   Wyniki uzyskiwane przez uczniów w toku kształcenia są zbieżne z uzyskiwanymi przez nich wynikami sprawdzianu i egzaminów.
  9.   Uczniowie biorą udział i odnoszą sukcesy w konkursach, turniejach i olimpiadach.
  10.  Średnia liczba punktów uzyskanych przez uczniów na sprawdzianie lub egzaminach jest porównywalna ze średnią liczbą punktów uzyskanych przez uczniów szkół w województwie lub ją przewyższa.
  11.  Wnioski wynikające z badania osiągnięć edukacyjnych uczniów są wykorzystywane w doskonaleniu pracy dydaktycznej szkoły lub placówki.

IV. WYCHOWANIE I OPIEKA

Obszar: IV. 1. Równość szans

Standard:
 
Szkoła lub placówka zaspokaja potrzeby edukacyjne i zapewnia rozwój osobowy uczniów. W działalności szkoły lub placówki nie występują przejawy uprzedzeń i niesprawiedliwości.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Przyjmowanie uczniów do szkoły lub placówki odbywa się zgodnie z przepisami prawa.
  2.   W szkole lub placówce są przestrzegane prawa dziecka i prawa ucznia oraz jest upowszechniana wiedza o tych prawach.
  3.   Szkoła lub placówka zapewnia równe szanse rozwoju uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
  4.   Szkoła lub placówka zapewnia uczniom szczególnie uzdolnionym możliwości rozwoju.
  5.   Organizacja i warunki kształcenia zapewniają wszystkim uczniom równe szanse uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych.
  6.   Programy nauczania i programy wychowawcze, a także działania szkoły lub placówki promują szacunek dla każdego człowieka i jego godności osobistej, tolerancję dla inności, sprawiedliwość oraz inne uniwersalne wartości.

Obszar: IV. 2. Praca wychowawcza i profilaktyczna szkoły i placówki

Standard:
 
Szkoła lub placówka realizuje program wychowawczy i program profilaktyki uwzględniający między innymi: potrzeby wychowawcze uczniów, uniwersalne wartości, wychowanie patriotyczne i obywatelskie, promocję postawy szacunku dla innych i samego siebie, samorządność uczniowską, formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Uczniowie są zachęcani do wysiłku i pracy nad sobą, a ich osiągnięcia są dostrzegane. W procesie wychowania uczestniczą rodzice i wszyscy nauczyciele, a działania wychowawcze szkoły lub placówki są jednolite i spójne. Zintegrowane działania wychowawcze i profilaktyczne sprzyjają respektowaniu przez uczniów uniwersalnych wartości.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Szkoła lub placówka posiada program wychowawczy i program profilaktyki, zgodnie z przepisami prawa.
  2.   Przyjęte przez szkołę lub placówkę wartości wychowawcze, zawarte w programie wychowawczym, są uzgodnione z rodzicami i przez nich akceptowane.
  3.   Program wychowawczy szkoły lub placówki jest realizowany we współdziałaniu z rodzicami oraz z uwzględnieniem ich opinii.
  4.   Działania wychowawcze szkoły lub placówki są jednolite i spójne.
  5.   Szkoła lub placówka planuje i systematycznie realizuje zadania wychowawcze i profilaktyczne.
  6.   Działania wychowawcze szkoły lub placówki uwzględniają odpowiednio:
1)   wychowanie patriotyczne i obywatelskie;
2)   wychowanie do życia w rodzinie;
3)   edukację regionalną;
4)   promowanie zdrowego stylu życia;
5)   zapobieganie patologiom i uzależnieniom;
6)   przeciwdziałanie agresji;
7)   orientację zawodową i planowanie kariery.
  7.   Realizacja programów profilaktyki skutecznie przeciwdziała powstawaniu patologii i uzależnień.
  8.   Nauczyciele udzielają uczniom rozpoczynającym naukę w szkole, stosownie do potrzeb, odpowiedniej opieki i pomocy.
  9.   Szkoła lub placówka rozpoznaje problemy wychowawcze uczniów oraz uwzględnia ich potrzeby w tym zakresie.
  10.  Szkoła lub placówka zapewnia uczniom pomoc psychologiczno-pedagogiczną.
  11.  Nauczyciele-wychowawcy wywiązują się ze swoich obowiązków.
  12.  W szkole lub placówce są tworzone warunki samorządnego działania uczniów.
  13.  Przestrzegane są prawa i egzekwowane obowiązki uczniów.
  14.  Uczniowie są motywowani do wysiłku intelektualnego i pracy nad sobą, a ich starania i osiągnięcia są dostrzegane.
  15.  W szkole lub placówce określono spójne z przyjętym programem wychowawczym wymagania w zakresie zachowania i postaw uczniów, które są uwzględniane w procesie oceniania zachowania uczniów.
  16.  Przestrzegane są postanowienia statutu szkoły lub placówki w zakresie przyznawania uczniom nagród i wymierzania kar.
  17.  Szkoła lub placówka kształtuje w uczniach poczucie odpowiedzialności za własną edukację, w szczególności przez sumienne wykonywanie obowiązków.
  18.  Szkoła analizuje wskaźniki obecności uczniów na zajęciach.
  19.  Szkoła lub placówka analizuje na bieżąco trudności wychowawcze.
  20.  Uczniowie uczą się planowania własnej przyszłości.
  21.  W szkole lub placówce panują otwarte, nacechowane wzajemnym szacunkiem, pozytywne stosunki między nauczycielami, uczniami i rodzicami.

Obszar: IV. 3. Praca opiekuńcza szkoły lub placówki

Standard:
 
Rozpoznane są potrzeby w zakresie opieki nad uczniami. Szkoła lub placówka zapewnia dostępne formy pomocy uczniom, którzy jej potrzebują, a także podejmuje systematyczne i skuteczne działania opiekuńcze.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Nauczyciele-wychowawcy rozpoznają potrzeby w zakresie opieki nad uczniami.
  2.   Uczniowie wymagający opieki są objęci odpowiednimi, dostępnymi formami opieki.
  3.   Szkoła lub placówka współpracuje z instytucjami i osobami świadczącymi pomoc socjalną.
  4.   Szkoła lub placówka wykorzystuje swoje możliwości zaspokajania potrzeb uczniów w zakresie opieki.
  5.   Zadania opiekuńcze szkoły lub placówki są planowane i systematycznie realizowane.
  6.   Działania opiekuńcze szkoły lub placówki oraz ich skuteczność są systematycznie analizowane.

Obszar: IV. 4. Efekty pracy wychowawczej, profilaktycznej i opiekuńczej szkoły lub placówki

Standard:
 
Postawy i zachowania uczniów wskazują na ich moralny, społeczny, emocjonalny i duchowy rozwój oraz odpowiadają uniwersalnym wartościom i uznanym powszechnie normom postępowania. Szkoła lub placówka podejmuje systematyczne i skuteczne działania wychowawcze, profilaktyczne i opiekuńcze.
 
Przykładowe wskaźniki*:
  1.   Program wychowawczy i program profilaktyki zawierają kryteria efektywności działań wychowawczych, profilaktycznych i opiekuńczych.
  2.   Szkoła lub placówka dokumentuje efektywność pracy wychowawczej, profilaktycznej i opiekuńczej.
  3.   Uczniowie przestrzegają zasad zachowania.
  4.   Działania podejmowane wobec uczniów sprawiających trudności wychowawcze przynoszą oczekiwane efekty.
  5.   Na bieżąco i zgodnie z potrzebami są analizowane i oceniane efekty pracy wychowawczej, profilaktycznej i opiekuńczej szkoły lub placówki.
  6.   Efekty pracy wychowawczej, profilaktycznej i opiekuńczej są zbieżne z założonymi celami.

________
*   Organy sprawujące nadzór pedagogiczny, dokonując oceny jakości pracy szkoły lub placówki, biorą pod uwagę takie wskaźniki osiągania standardów oceny jakości pracy, które uwzględniają typ, rodzaj i specyfikę szkoły lub placówki, a także zadania wynikające z przepisów prawa i statutu szkoły lub placówki.

Pozycje

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 387, 388, 389, 390, 391, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 426, 427, 428, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585, 586, 587, 588, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 596, 597, 598, 599, 600, 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636, 637, 638, 639, 640, 641, 642, 643, 644, 645, 646, 647, 648, 649, 650, 651, 652, 653, 654, 655, 656, 657, 658, 659, 660, 661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 680, 681, 682, 683, 684, 685, 686, 687, 688, 689, 690, 691, 692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711, 712, 713, 714, 715, 716, 717, 718, 719, 720, 721, 722, 723, 724, 725, 726, 727, 728, 729, 730, 731, 732, 733, 734, 735, 736, 737, 738, 739, 740, 741, 742, 743, 744, 745, 746, 747, 748, 749, 750, 751, 752, 753, 754, 755, 756, 757, 758, 759, 760, 761, 762, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 769, 770, 771, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 778, 779, 780, 781, 782, 783, 784, 785, 786, 787, 788, 789, 790, 791, 792, 793, 794, 795, 796, 797, 798, 799, 800, 801, 802, 803, 804, 805, 806, 807, 808, 809, 810, 811, 812, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 824, 825, 826, 827, 828, 829, 830, 831, 832, 833, 834, 835, 836, 837, 838, 839, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 846, 847, 848, 849, 850, 851, 852, 853, 854, 855, 856, 857, 858, 859, 860, 861, 862, 863, 864, 865, 866, 867, 868, 869, 870, 871, 872, 873, 874, 875, 876, 877, 878, 879, 880, 881, 882, 883, 884, 885, 886, 887, 888, 889, 890, 891, 892, 893, 894, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 907, 908, 909, 910, 911, 912, 913, 914, 915, 916, 917, 918, 919, 920, 921, 922, 923, 924, 925, 926, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 938, 939, 940, 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 948, 949, 950, 951, 952, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 960, 961, 962, 963, 964, 965, 966, 967, 968, 969, 970, 971, 972, 973, 974, 975, 976, 977, 978, 979, 980, 981, 982, 983, 984, 985, 986, 987, 988, 989, 990, 991, 992, 993, 994, 995, 996, 997, 998, 999, 1000, 1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1009, 1010, 1011, 1012, 1013, 1014, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1020, 1021, 1022, 1023, 1024, 1025, 1026, 1027, 1028, 1029, 1030, 1031, 1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 1037, 1038, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1045, 1046, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052, 1053, 1054, 1055, 1056, 1057, 1058, 1059, 1060, 1061, 1062, 1063, 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072, 1073, 1074, 1075, 1076, 1077, 1078, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1091, 1092, 1093, 1094, 1095, 1096, 1097, 1098, 1099, 1100, 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106, 1107, 1108, 1109, 1110, 1111, 1112, 1113, 1114, 1115, 1116, 1117, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1136, 1137, 1138, 1139, 1140, 1141, 1142, 1143, 1144, 1145, 1146, 1147, 1148, 1149, 1150, 1151, 1152, 1153, 1154, 1155, 1156, 1157, 1158, 1159, 1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1165, 1166, 1167, 1168, 1169, 1170, 1171, 1172, 1173, 1174, 1175, 1176, 1177, 1178, 1179, 1180, 1181, 1182, 1183, 1184, 1185, 1186, 1187, 1188, 1189, 1190, 1191, 1192, 1193, 1194, 1195, 1196, 1197, 1198, 1199, 1200, 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213, 1214, 1215, 1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1221, 1222, 1223, 1224, 1225, 1226, 1227, 1228, 1229, 1230, 1231, 1232, 1233, 1234, 1235, 1236, 1237, 1238, 1239, 1240, 1241, 1242, 1243, 1244, 1245, 1246, 1247, 1248, 1249, 1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1255, 1256, 1257, 1258, 1259, 1260, 1261, 1262, 1263, 1264, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1271, 1272, 1273, 1274, 1275, 1276, 1277, 1278, 1279, 1280, 1281, 1282, 1283, 1284, 1285, 1286, 1287, 1288, 1289, 1290, 1291, 1292, 1293, 1294, 1295, 1296, 1297, 1298, 1299, 1300, 1301, 1302, 1303, 1304, 1305, 1306, 1307, 1308, 1309, 1310, 1311, 1312, 1313, 1314, 1315, 1316, 1317, 1318, 1319, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1326, 1327, 1328, 1329, 1330, 1331, 1332, 1333, 1334, 1335, 1336, 1337, 1338, 1339, 1340, 1341, 1342, 1343, 1344, 1345, 1346, 1347, 1348, 1349, 1350, 1351, 1352, 1353, 1354, 1355, 1356, 1357, 1358, 1359, 1360, 1361, 1362, 1363, 1364, 1365, 1366, 1367, 1368, 1369, 1370, 1371, 1372, 1373, 1374, 1375, 1376, 1377, 1378, 1379, 1380, 1381, 1382, 1383, 1384, 1385, 1386, 1387, 1388, 1389, 1390, 1391, 1392, 1393, 1394, 1395, 1396, 1397, 1398, 1399, 1400, 1401, 1402, 1403, 1404, 1405, 1406, 1407, 1408, 1409, 1410, 1411, 1412, 1413, 1414, 1415, 1416, 1417, 1418, 1419, 1420, 1421, 1422, 1423, 1424, 1425, 1426, 1427, 1428, 1429, 1430, 1431, 1432, 1433, 1434, 1435, 1436, 1437, 1438, 1439, 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1448, 1449, 1450, 1451, 1452, 1453, 1454, 1455, 1456, 1457, 1458, 1459, 1460, 1461, 1462, 1463, 1464, 1465, 1466, 1467, 1468, 1469, 1470, 1471, 1472, 1473, 1474, 1475, 1476, 1477, 1478, 1479, 1480, 1481, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1490, 1491, 1492, 1493, 1494, 1495, 1496, 1497, 1498, 1499, 1500, 1501, 1502, 1503, 1504, 1505, 1506, 1507, 1508, 1509, 1510, 1511, 1512, 1513, 1514, 1515, 1516, 1517, 1518, 1519, 1520, 1521, 1522, 1523, 1524, 1525, 1526, 1527, 1528, 1529, 1530, 1531, 1532, 1533, 1534, 1535, 1536, 1537, 1538, 1539, 1540, 1541, 1542, 1543, 1544, 1545, 1546, 1547, 1548, 1549, 1550, 1551, 1552, 1553, 1554, 1555, 1556, 1557, 1558, 1559, 1560, 1561, 1562, 1563, 1564, 1565, 1566, 1567, 1568, 1569, 1570, 1571, 1572, 1573, 1574, 1575, 1576, 1577, 1578, 1579, 1580, 1581, 1582, 1583, 1584, 1585, 1586, 1587, 1588, 1589, 1590, 1591, 1592, 1593, 1594, 1595, 1596, 1597, 1598, 1599, 1600, 1601, 1602, 1603, 1604, 1605, 1606, 1607, 1608, 1609, 1610, 1611, 1612, 1613, 1614, 1615, 1616, 1617, 1618, 1619, 1620, 1621, 1622, 1623, 1624, 1625, 1626, 1627, 1628, 1629, 1630, 1631, 1632, 1633, 1634, 1635, 1636, 1637, 1638, 1639, 1640, 1641, 1642, 1643, 1644, 1645, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1653, 1654, 1655, 1656, 1657, 1658, 1659, 1660, 1661, 1662, 1663, 1664, 1665, 1666, 1667, 1668, 1669, 1670, 1671, 1672, 1673, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 1679, 1680, 1681, 1682, 1683, 1684, 1685, 1686, 1687, 1688, 1689, 1690, 1691, 1692, 1693, 1694, 1695, 1696, 1697, 1698, 1699, 1700, 1701, 1702, 1703, 1704, 1705, 1706, 1707, 1708, 1709, 1710, 1711, 1712, 1713, 1714, 1715, 1716, 1717, 1718, 1719, 1720, 1721, 1722, 1723, 1724, 1725, 1726, 1727, 1728, 1729, 1730, 1731, 1732, 1733, 1734, 1735, 1736, 1737, 1738, 1739, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744, 1745, 1746, 1747, 1748, 1749, 1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1755, 1756, 1757, 1758, 1759, 1760, 1761, 1762, 1763, 1764, 1765, 1766, 1767, 1768, 1769, 1770, 1771, 1772, 1773, 1774, 1775, 1776, 1777, 1778, 1779, 1780, 1781, 1782, 1783, 1784, 1785, 1786, 1787, 1788, 1789, 1790, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, 1796, 1797, 1798, 1799, 1800, 1801, 1802, 1803, 1804, 1805, 1806, 1807, 1808, 1809, 1810, 1811, 1812, 1813, 1814, 1815, 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834, 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841, 1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1847, 1848, 1849, 1850, 1851, 1852, 1853, 1854, 1855, 1856, 1857, 1858, 1859, 1860, 1861, 1862, 1863, 1864, 1865, 1866, 1867, 1868, 1869, 1870, 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 1877, 1878, 1879, 1880, 1881, 1882, 1883, 1884, 1885, 1886, 1887, 1888, 1889, 1890, 1891, 1892, 1893, 1894, 1895, 1896, 1897, 1898, 1899, 1900, 1901, 1902, 1903, 1904, 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1911, 1912, 1913, 1914, 1915, 1916, 1917, 1918, 1919, 1920, 1921, 1922, 1923, 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939, 1940, 1941, 1942, 1943, 1944, 1945, 1946, 1947, 1948, 1949, 1950, 1951, 1952, 1953, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023, 2024, 2025, 2026, 2027, 2028, 2029, 2030, 2031, 2032, 2033, 2034, 2035, 2036, 2037, 2038, 2039, 2040, 2041, 2042, 2043, 2044, 2045, 2046, 2047, 2048, 2049, 2050, 2051, 2052, 2053, 2054, 2055, 2056, 2057, 2058, 2059, 2060, 2061, 2062, 2063, 2064, 2065, 2066, 2067, 2068, 2069, 2070, 2071, 2072, 2073, 2074, 2075, 2076, 2077, 2078, 2079, 2080, 2081, 2082, 2083, 2084, 2085, 2086, 2087, 2088, 2089, 2090, 2091, 2092, 2093, 2094, 2095, 2096, 2097, 2098, 2099, 2100, 2101, 2102, 2103, 2104, 2105, 2106, 2107, 2108, 2109, 2110, 2111, 2112, 2113, 2114, 2115, 2116, 2117, 2118, 2119, 2120, 2121, 2122, 2123, 2124, 2125, 2126, 2127, 2128, 2129, 2130, 2131, 2132, 2133, 2134, 2135, 2136, 2137, 2138, 2139, 2140, 2141, 2142, 2143, 2144, 2145, 2146, 2147, 2148, 2149, 2150, 2151, 2152, 2153, 2154, 2155, 2156, 2157, 2158, 2159, 2160, 2161, 2162, 2163, 2164, 2165, 2166, 2167, 2168, 2169, 2170, 2171, 2172, 2173, 2174, 2175, 2176, 2177, 2178, 2179, 2180, 2181, 2182, 2183, 2184, 2185, 2186, 2187, 2188, 2189, 2190, 2191, 2192, 2193, 2194, 2195, 2196, 2197, 2198, 2199, 2200, 2201, 2202, 2203, 2204, 2205, 2206, 2207, 2208, 2209, 2210, 2211, 2212, 2213, 2214, 2215, 2216, 2217, 2218, 2219, 2220, 2221, 2222, 2223, 2224, 2225, 2226, 2227, 2228, 2229, 2230, 2231, 2232, 2233, 2234, 2235, 2236, 2237, 2238, 2239, 2240, 2241, 2242, 2243, 2244, 2245, 2246, 2247, 2248, 2249, 2250, 2251, 2252, 2253, 2254, 2255, 2256, 2257, 2258, 2259, 2260, 2261, 2262, 2263, 2264, 2265, 2266, 2267, 2268, 2269, 2270, 2271, 2272, 2273, 2274, 2275, 2276, 2277, 2278, 2279, 2280, 2281, 2282, 2283, 2284, 2285, 2286, 2287, 2288, 2289, 2290, 2291, 2292, 2293, 2294, 2295, 2296, 2297, 2298, 2299, 2300, 2301, 2302, 2303, 2304, 2305, 2306, 2307, 2308, 2309, 2310, 2311, 2312, 2313, 2314, 2315, 2316, 2317, 2318, 2319, 2320, 2321, 2322, 2323, 2324, 2325, 2326, 2327, 2328, 2329, 2330, 2331, 2332, 2333, 2334, 2335, 2336, 2337, 2338, 2339, 2340, 2341, 2342, 2343, 2344, 2345, 2346, 2347, 2348, 2349, 2350, 2351, 2352, 2353, 2354, 2355, 2356, 2357, 2358, 2359, 2360, 2361, 2362, 2363, 2364, 2365, 2366, 2367, 2368, 2369, 2370, 2371, 2372, 2373, 2374, 2375, 2376, 2377, 2378, 2379, 2380, 2381, 2382, 2383, 2384, 2385, 2386, 2387, 2388, 2389, 2390, 2391, 2392, 2393, 2394, 2395, 2396, 2397, 2398, 2399, 2400, 2401, 2402, 2403, 2404, 2405, 2406, 2407, 2408, 2409, 2410, 2411, 2412, 2413, 2414, 2415, 2416, 2417, 2418, 2419, 2420, 2421, 2422, 2423, 2424, 2425, 2426, 2427, 2428, 2429, 2430, 2431, 2432, 2433, 2434, 2435, 2436, 2437, 2438, 2439, 2440, 2441, 2442, 2443, 2444, 2445, 2446, 2447, 2448, 2449, 2450, 2451, 2452, 2453, 2454, 2455, 2456, 2457, 2458, 2459, 2460, 2461, 2462, 2463, 2464, 2465, 2466, 2467, 2468, 2469, 2470, 2471, 2472, 2473, 2474, 2475, 2476, 2477, 2478, 2479, 2480, 2481, 2482, 2483, 2484, 2485, 2486, 2487, 2488, 2489, 2490, 2491, 2492, 2493, 2494, 2495, 2496, 2497, 2498, 2499, 2500, 2501, 2502, 2503, 2504, 2505, 2506, 2507, 2508, 2509, 2510, 2511, 2512, 2513, 2514, 2515, 2516, 2517, 2518, 2519, 2520, 2521, 2522, 2523, 2524, 2525, 2526, 2527, 2528, 2529, 2530, 2531, 2532, 2533, 2534, 2535, 2536, 2537, 2538, 2539, 2540, 2541, 2542, 2543, 2544, 2545, 2546, 2547, 2548, 2549, 2550, 2551, 2552, 2553, 2554, 2555, 2556, 2557, 2558, 2559, 2560, 2561, 2562, 2563, 2564, 2565, 2566, 2567, 2568, 2569, 2570, 2571, 2572, 2573, 2574, 2575, 2576, 2577, 2578, 2579, 2580, 2581, 2582, 2583, 2584, 2585, 2586, 2587, 2588, 2589, 2590, 2591, 2592, 2593, 2594, 2595, 2596, 2597, 2598, 2599, 2600, 2601, 2602, 2603, 2604, 2605, 2606, 2607, 2608, 2609, 2610, 2611, 2612, 2613, 2614, 2615, 2616, 2617, 2618, 2619, 2620, 2621, 2622, 2623, 2624, 2625, 2626, 2627, 2628, 2629, 2630, 2631, 2632, 2633, 2634, 2635, 2636, 2637, 2638, 2639, 2640, 2641, 2642, 2643, 2644, 2645, 2646, 2647, 2648, 2649, 2650, 2651, 2652, 2653, 2654, 2655, 2656, 2657, 2658, 2659, 2660, 2661, 2662, 2663, 2664, 2665, 2666, 2667, 2668, 2669, 2670, 2671, 2672, 2673, 2674, 2675, 2676, 2677, 2678, 2679, 2680, 2681, 2682, 2683, 2684, 2685, 2686, 2687, 2688, 2689, 2690, 2691, 2692, 2693, 2694, 2695, 2696, 2697, 2698, 2699, 2700, 2701, 2702, 2703, 2704, 2705, 2706, 2707, 2708, 2709, 2710, 2711, 2712, 2713, 2714, 2715, 2716, 2717, 2718, 2719, 2720, 2721, 2722, 2723, 2724, 2725, 2726, 2727, 2728, 2729, 2730, 2731, 2732, 2733, 2734, 2735, 2736, 2737, 2738, 2739, 2740, 2741, 2742, 2743, 2744, 2745, 2746, 2747, 2748, 2749, 2750, 2751, 2752, 2753, 2754, 2755, 2756, 2757, 2758, 2759, 2760, 2761, 2762, 2763, 2764, 2765, 2766, 2767, 2768, 2769, 2770, 2771, 2772, 2773, 2774, 2775, 2776, 2777, 2778, 2779, 2780, 2781, 2782, 2783, 2784, 2785, 2786, 2787, 2788, 2789, 2790, 2791, 2792, 2793, 2794, 2795, 2796, 2797, 2798, 2799, 2800, 2801, 2802, 2803, 2804, 2805, 2806, 2807, 2808, 2809, 2810, 2811, 2812, 2813, 2814, 2815, 2816, 2817, 2818, 2819, 2820, 2821, 2822, 2823, 2824, 2825, 2826, 2827, 2828, 2829, 2830, 2831, 2832, 2833, 2834, 2835, 2836, 2837, 2838, 2839, 2840, 2841, 2842, 2843, 2844, 2845, 2846, 2847, 2848, 2849, 2850, 2851, 2852, 2853, 2854, 2855, 2856, 2857, 2858, 2859, 2860, 2861, 2862, 2863, 2864, 2865, 2866, 2867, 2868, 2869, 2870, 2871, 2872, 2873, 2874, 2875, 2876, 2877, 2878, 2879, 2880, 2881, 2882, 2883, 2884, 2885, 2886, 2887, 2888, 2889

Polecamy

Poszukując najlepszego prawnika na dolnym śląsku pamiętajmy że tylko prawnik Wrocław oferuje najtańsze usługi prawnicze w tej części kraju. Planujesz remont? Poszukujesz projektanta domu? Najlepsi fachowcy pomogą Ci w każdej pracy budowlanej – kwiaty na telefon Wrocław – najtaniej zakupisz w kwiaciarni Margarita we Wrocławiu przy ul. Orląt Lwowskich. Kiedy zdaży Ci się stłuczka lub kiedy Twój samochód odmówi Ci posłuszeństwa - znajdź najlepszą firmę holowniczą dzięki serwisowi o tematyce "pomoc drogowa". Polecamy równierz.
Wszelkie prawa zastrzeżone, © ZnanyPrawnik 2024
Dodaj do ulubionych Mapa strony Polityka prywatności Regulamin Reklama Współpraca Kontakt