ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI I NAUKI1)
z dnia 31 marca 2006 r.
w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: blacharz, blacharz samochodowy, koszykarz-plecionkarz, kucharz, mechanik pojazdów samochodowych, monter kadłubów okrętowych, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik pożarnictwa, technik technologii wyrobów skórzanych i złotnik-jubiler
(Dz. U. z dnia 13 kwietnia 2006 r.)
Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§ 1. 1. Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 114, poz. 1195 oraz z 2005 r. Nr 116, poz. 969):
1) blacharz - symbol cyfrowy 721[01];
2) blacharz samochodowy - symbol cyfrowy 721[03];
3) koszykarz-plecionkarz - symbol cyfrowy 742[02];
4) kucharz - symbol cyfrowy 512[02];
5) mechanik pojazdów samochodowych - symbol cyfrowy 723[04];
6) monter kadłubów okrętowych - symbol cyfrowy 721[02];
7) technik bezpieczeństwa i higieny pracy - symbol cyfrowy 315[01];
8) technik pożarnictwa - symbol cyfrowy 315[02];
9) technik technologii wyrobów skórzanych - symbol cyfrowy 311[35];
10) złotnik-jubiler - symbol cyfrowy 731[06].
2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1-10 do rozporządzenia.
§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
______
1) Minister Edukacji i Nauki kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 października 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji i Nauki (Dz. U. Nr 220, poz. 1886).
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ
SYMBOL CYFROWY 721[01]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną wyrobów blacharskich;
2) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową maszyn i urządzeń blacharskich;
3) sporządzać szkice wyrobów blacharskich;
4) dobierać materiały konstrukcyjne i pomocnicze zgodnie z dokumentacją techniczną;
5) wykonywać obliczenia technologiczne;
6) posługiwać się przyrządami pomiarowymi oraz aparaturą kontrolno-pomiarową;
7) posługiwać się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi;
8) wykonywać trasowanie;
9) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;
10) przygotowywać blachy do kształtowania i łączenia;
11) dokonywać łączenia różnego rodzaju blach oraz elementów z blachy;
12) dokonywać łączenia elementów niemetalowych;
13) wykonywać wyroby oraz ich elementy z blachy;
14) wykonywać proste operacje w zakresie ręcznego tłoczenia blach;
15) wykonywać obróbkę cieplną blach i części ozdobnych z blachy;
16) zabezpieczać wyroby z blachy przed korozją;
17) prowadzić prace montażowo-demontażowe wyrobów blacharskich;
18) dokonywać napraw i konserwacji zespołów oraz elementów blacharskich;
19) dokonywać konserwacji narzędzi, maszyn i urządzeń blacharskich;
20) sprawdzać jakość wykonania oraz naprawy wyrobów i zespołów z blachy;
21) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
26) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
27) korzystać z różnych źródeł informacji;
28) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania podstawowych prac ślusarskich;
2) wykonywania wyrobów i ich elementów z różnych rodzajów blachy o różnej grubości;
3) wykonywania montażu i demontażu elementów oraz zespołów blacharskich;
4) wykonywania operacji łączenia blach;
5) wykonywania naprawy i konserwacji elementów i wyrobów z blachy;
6) dokonywania kontroli jakości wykonanych prac;
7) wykonywania rozliczeń kosztów usługi.
3. Zawód blacharz jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) blacharstwa przemysłowego;
2) blacharstwa budowlanego;
3) blacharstwa lotniczego;
4) blacharstwa okrętowego;
5) blacharstwa wyrobów artystycznych.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) technologia blacharstwa;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować podstawowe prawa i zasady z zakresu mechaniki technicznej i elektrotechniki;
2) stosować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego;
3) stosować techniki zapisu odwzorowań konstrukcyjnych;
4) odwzorowywać w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych elementy konstrukcyjne z blachy oraz rodzaje ich połączeń;
5) wykonywać szkice elementów z blachy oraz typowych połączeń rozłącznych i nierozłącznych;
6) przedstawiać w uproszczeniach rysunkowych elementy z blachy;
7) wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym;
8) czytać dokumentację techniczną;
9) stosować podstawowe pojęcia oraz wielkości charakteryzujące obwody elektryczne;
10) rozróżniać źródła i odbiorniki energii elektrycznej;
11) mierzyć podstawowe wielkości elektryczne i geometryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;
12) charakteryzować budowę oraz wyjaśniać działanie podstawowych maszyn i urządzeń elektrycznych;
13) odczytywać symbole graficzne i oznaczenia na schematach elektrycznych;
14) rozróżniać elementy instalacji elektrycznej: przewody, łączniki, osprzęt instalacyjny oraz zabezpieczenia;
15) stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych;
16) wyjaśniać działanie prostych układów automatyki;
17) określać właściwości materiałów stosowanych w blacharstwie;
18) wykonywać pomiary warsztatowe;
19) rozróżniać elementy maszyn i mechanizmy;
20) charakteryzować podstawowe połączenia rozłączne i nierozłączne;
21) charakteryzować procesy technologiczne obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej, plastycznej, odlewnictwa i obróbki wiórowej;
22) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem;
23) charakteryzować procesy tarcia, smarowania, zużycia oraz korozji metali;
24) posługiwać się normami, dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną oraz Dokumentacją Techniczno-Ruchową;
25) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania maszyn, urządzeń, narzędzi i przyrządów;
26) korzystać z katalogów, poradników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawy mechaniki technicznej;
2) zasady sporządzania rysunku technicznego;
3) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;
4) zasady wymiarowania;
5) zasady wykonywania widoków i przekrojów;
6) uproszczenia rysunkowe;
7) szkicowanie części maszyn i połączeń;
8) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zabiegowe i operacyjne;
9) prąd elektryczny, pole magnetyczne i elektromagnetyzm;
10) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;
11) podstawy miernictwa elektrycznego;
12) maszyny i urządzenia elektryczne;
13) instalacje elektryczne;
14) ochrona przeciwporażeniowa i bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych;
15) podstawy elektroniki i automatyki;
16) podstawy metaloznawstwa i obróbki cieplnej;
17) podstawy metrologii;
18) mechanizmy i elementy maszyn;
19) techniki łączenia materiałów metalowych i niemetalowych;
20) odlewnictwo;
21) obróbka plastyczna;
22) obróbka ręczna;
23) obróbka mechaniczna skrawaniem;
24) zjawisko korozji i jej zapobieganie;
25) dokumentacja techniczna, Dokumentacja Techniczno-Ruchowa, normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
26) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: TECHNOLOGIA BLACHARSTWA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować proces technologiczny;
2) określać właściwości materiałów stosowanych w pracach blacharskich;
3) dobierać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały pomocnicze;
4) dobierać narzędzia ręczne i mechaniczne, przyrządy pomiarowe, maszyny i urządzenia do wykonywanych prac blacharskich;
5) określać budowę i wyjaśniać działanie maszyn i urządzeń blacharskich;
6) użytkować i konserwować obrabiarki i urządzenia blacharskie;
7) wykonywać trasowanie;
8) przygotowywać blachy do obróbki;
9) wykonywać prace blacharskie narzędziami ręcznymi i mechanicznymi oraz elektronarzędziami;
10) wykonywać elementy z blachy na obrabiarkach i urządzeniach specjalnych;
11) rozróżniać zabiegi cieplne stosowane podczas obróbki blach;
12) wyjaśniać wpływ zabiegów cieplnych na właściwości i strukturę blach;
13) wykonywać obróbkę cieplną blach i elementów z blachy;
14) charakteryzować podstawowe procesy obróbki plastycznej blach;
15) charakteryzować technologie obróbki plastycznej na zimno;
16) charakteryzować operacje kucia swobodnego;
17) planować procesy kształtowania blach;
18) wykonywać operacje ciągnienia: wytłaczanie, przetłaczanie i dotłaczanie;
19) wykonywać operacje gięcia i wycinania elementów o złożonych kształtach geometrycznych z różnych materiałów;
20) wykonywać proste operacje ręcznego tłoczenia blach;
21) rozróżniać metody łączenia blach;
22) posługiwać się urządzeniami do łączenia blach;
23) stosować różne techniki łączenia blach;
24) wykonywać blaszane elementy urządzeń przemysłowych;
25) nakładać powłoki ochronne i dekoracyjne na elementy oraz wyroby z blachy;
26) dokonywać montażu i demontażu elementów oraz podzespołów wykonanych z blachy;
27) planować proces naprawy elementów i zespołów wykonanych z blachy;
28) dokonywać naprawy uszkodzonego oblachowania maszyn i urządzeń;
29) dokonywać naprawy wyrobów powszechnego użytku wykonanych z blachy;
30) kontrolować jakość wykonanych prac blacharskich;
31) posługiwać się dokumentacją technologiczną;
32) stosować programy komputerowe do wspomagania prac blacharskich;
33) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac blacharskich.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) proces technologiczny;
2) materiały konstrukcyjne metalowe i niemetalowe, materiały pomocnicze;
3) maszyny i urządzenia blacharskie;
4) oprzyrządowanie technologiczne;
5) podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń;
6) technika trasowania;
7) ścinanie, wycinanie, przecinanie;
8) obróbka cieplna blach;
9) metody kształtowania blach;
10) metody formowania blach wielkowymiarowych;
11) technologia nitowania blach;
12) technologia lutowania blach;
13) technologia spawania blach;
14) technologia zgrzewania blach;
15) technologia klejenia blach;
16) powłoki ochronne i dekoracyjne;
17) zasady montażu elementów i podzespołów blacharskich;
18) naprawa wyrobów i elementów wykonanych z blachy oraz materiałów niemetalowych;
19) prace demontażowe, montażowe, naprawcze i regulacyjne maszyn oraz urządzeń;
20) procedury określania jakości wykonanych prac blacharskich;
21) dokumentacja technologiczna;
22) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) sporządzać kalkulacje blacharskich usług produkcyjnych i naprawczych;
7) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
8) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej;
9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
10) komunikować się i współpracować z zespołem;
11) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
12) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
13) przestrzegać zasad etyki;
14) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) kalkulacja usług blacharskich;
7) metody poszukiwania pracy;
8) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej;
9) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
10) zasady i metody komunikowania się;
11) elementy socjologii i psychologii pracy;
12) etyka;
13) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
| Techniczne podstawy zawodu | 20 |
| Technologia blacharstwa | 50 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 |
| Razem | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku technicznego;
2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
3) pracownia technologii;
4) pracownia komputerowa;
5) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
4) eksponaty i modele części maszyn;
5) modele wyrobów z blachy;
6) elementy wyrobów wykonanych z blachy;
7) przyrządy pomiarowe;
8) zestaw norm rysunkowych;
9) dokumentacje konstrukcyjne.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:
1) mierniki podstawowych wielkości elektrycznych;
2) elementy i układy elektryczne i elektroniczne;
3) podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne;
4) schematy instalacji elektrycznych;
5) mechaniczne i elektryczne elementy i układy automatyki;
6) katalogi, normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
7) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych.
Pracownia technologii powinna być wyposażona w:
1) dokumentacje technologiczne;
2) materiały, narzędzia i przyrządy stosowane w pracach blacharskich;
3) przyrządy pomiarowe;
4) modele maszyn i urządzeń stosowanych w pracach blacharskich;
5) urządzenia do łączenia blach i materiałów niemetalowych;
6) katalogi wyrobów blacharskich;
7) prospekty urządzeń i technologii;
8) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń blacharskich;
9) normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) drukarki;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy do kosztorysowania napraw oraz prowadzenia gospodarki magazynowej.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) stanowiska do montażu i demontażu elementów oraz zespołów blacharskich;
3) stanowiska do ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;
4) stanowiska do trasowania blachy;
5) stanowiska do cięcia blachy;
6) stanowiska do ręcznego i mechanicznego kształtowania blachy;
7) stanowiska do łączenia blachy;
8) środki ochrony indywidualnej.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego, Centrach Kształcenia Ustawicznego, w zakładach rzemieślniczych, przedsiębiorstwach produkcyjnych.
ZAŁĄCZNIK Nr 2
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ SAMOCHODOWY
SYMBOL CYFROWY 721[03]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) posługiwać się dokumentacją technologiczną oraz instrukcjami obsługi pojazdów samochodowych;
2) sporządzać szkice elementów konstrukcyjnych blacharki samochodowej;
3) dobierać materiały konstrukcyjne i pomocnicze zgodnie z dokumentacją technologiczną;
4) wykonywać pomiary z zastosowaniem różnych technik, narzędzi i przyrządów;
5) wykonywać obliczenia technologiczne;
6) oceniać stan techniczny nadwozi pojazdów samochodowych oraz ich wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego;
7) rozróżniać rodzaje zużycia i uszkodzenia elementów nadwozi pojazdów samochodowych;
8) posługiwać się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi w pracach blacharskich;
9) przygotowywać nadwozie pojazdu samochodowego do naprawy;
10) wykonywać trasowanie;
11) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;
12) wykonywać operacje blacharskie;
13) łączyć różne rodzaje blach oraz elementy wykonane z blachy;
14) naprawiać nadwozia i kabiny samochodowe wykonane z blachy;
15) naprawiać elementy nadwozi samochodowych wykonanych z tworzyw sztucznych;
16) montować elementy nadwozia samochodowego oraz wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego po naprawie;
17) sprawdzać jakość wykonanych napraw nadwozi samochodowych oraz ich wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego;
18) wykonywać konserwację narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w blacharstwie samochodowym;
19) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
22) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
24) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
25) korzystać z różnych źródeł informacji;
26) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz samochodowy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania części zespołów blacharskich;
2) łączenia blach, elementów nadwozi i kabin pojazdów samochodowych;
3) wykonywania montażu i demontażu elementów nadwozi i kabin samochodowych;
4) usuwania uszkodzeń eksploatacyjnych i powypadkowych nadwozi samochodowych oraz ich wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego;
5) dokonywania kontroli jakości wykonywanych prac naprawczych i montażowych;
6) wykonywania rozliczeń kosztów usługi.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) technologia blacharstwa samochodowego;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować podstawowe prawa i zasady z zakresu mechaniki technicznej, hydrauliki, pneumatyki i elektrotechniki;
2) stosować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego;
3) stosować techniki zapisu odwzorowań konstrukcyjnych;
4) przedstawiać w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych elementy konstrukcyjne z blachy oraz rodzaje ich połączeń;
5) wykonywać szkice elementów blacharki samochodowej oraz typowych połączeń rozłącznych i nierozłącznych;
6) przedstawiać w uproszczeniach rysunkowych elementy z blachy;
7) wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym;
8) stosować podstawowe pojęcia oraz wielkości charakteryzujące obwody elektryczne;
9) rozróżniać źródła energii elektrycznej stosowane w pojazdach samochodowych;
10) czytać schematy elektryczne;
11) posługiwać się przyrządami do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych;
12) mierzyć podstawowe wielkości elektryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;
13) wyjaśniać budowę i zasady działania podstawowych maszyn i urządzeń elektrycznych;
14) interpretować oznaczenia umieszczone na tabliczce znamionowej maszyn i urządzeń elektrycznych;
15) rozróżniać elementy instalacji elektrycznej pojazdu samochodowego;
16) rozróżniać funkcje podstawowych elementów elektronicznych;
17) rozróżniać elementy, podzespoły i urządzenia elektroniczne stosowane w pojazdach samochodowych;
18) stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych;
19) wyjaśniać pojęcia: tolerancja, pasowanie, chropowatość powierzchni;
20) wykonywać pomiary warsztatowe;
21) rozróżniać elementy maszyn i mechanizmy;
22) charakteryzować podstawowe połączenia rozłączne i nierozłączne;
23) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe połączeń;
24) charakteryzować proces technologiczny obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej, plastycznej, odlewnictwa i obróbki wiórowej;
25) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;
26) charakteryzować procesy: tarcia, smarowania, zużycia oraz korozji metali;
27) posługiwać się normami, dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną;
28) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pomiarów;
29) korzystać z katalogów, poradników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawy mechaniki technicznej;
2) zasady tworzenia rysunku technicznego;
3) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;
4) zasady wymiarowania;
5) zasady wykonywania widoków i przekrojów;
6) uproszczenia rysunkowe;
7) szkicowanie części maszyn, elementów z blachy oraz połączeń;
8) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zabiegowe i operacyjne;
9) prąd elektryczny, pole magnetyczne i elektromagnetyzm;
10) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;
11) podstawy miernictwa elektrycznego;
12) podstawowe elementy i układy elektroniczne;
13) maszyny i urządzenia elektryczne;
14) ochrona przeciwporażeniowa i bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych;
15) instalacje elektryczne pojazdów samochodowych;
16) tolerancja, pasowania i chropowatość powierzchni;
17) podstawy metrologii;
18) mechanizmy i elementy maszyn;
19) techniki łączenia materiałów;
20) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;
21) podstawy obliczeń wytrzymałościowych;
22) podstawy metaloznawstwa, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;
23) odlewnictwo;
24) obróbka plastyczna;
25) obróbka ręczna;
26) obróbka mechaniczna skrawaniem;
27) zjawisko korozji i jej zapobieganie;
28) dokumentacja techniczna, normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
29) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: TECHNOLOGIA BLACHARSTWA SAMOCHODOWEGO
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować proces technologiczny naprawy nadwozi samochodowych;
2) rozróżniać części pojazdów samochodowych;
3) rozróżniać układy funkcjonalne i zespoły konstrukcyjne samochodu;
4) klasyfikować rodzaje nadwozi pojazdów samochodowych;
5) określać budowę i wyjaśniać działanie wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego nadwozi samochodowych;
6) określać właściwości materiałów stosowanych w blacharstwie samochodowym;
7) dobierać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały pomocnicze;
8) dobierać narzędzia ręczne i mechaniczne, przyrządy pomiarowe, maszyny i urządzenia do wykonywania prac blacharskich;
9) określać budowę i wyjaśniać działanie maszyn i urządzeń blacharskich;
10) użytkować (obsługa operatorska) obrabiarki i urządzenia stosowane w produkcji i naprawach nadwozi pojazdów samochodowych;
11) wykonywać trasowanie;
12) przygotowywać blachy do obróbki plastycznej;
13) wykonywać operacje blacharskie narzędziami ręcznymi i mechanicznymi oraz elektronarzędziami;
14) charakteryzować obróbkę cieplną blach;
15) wyjaśniać wpływ obróbki cieplnej na właściwości i strukturę blachy;
16) wykonywać obróbkę cieplną blach i elementów z blachy;
17) charakteryzować technologie obróbki plastycznej;
18) wykonywać operacje ciągnienia;
19) wykonywać operacje gięcia i wycinania elementów o złożonych kształtach geometrycznych z arkuszy blach stalowych, metali nieżelaznych i ich stopów oraz tworzyw sztucznych;
20) rozróżniać metody łączenia blach;
21) posługiwać się urządzeniami do łączenia blach;
22) łączyć blachy różnymi technikami;
23) nakładać powłoki ochronne na wyroby z blachy;
24) rozpoznawać rodzaje zużycia i uszkodzenia nadwozi samochodowych oraz ich wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego;
25) charakteryzować proces naprawy nadwozia pojazdów samochodowych;
26) planować proces naprawy nadwozi;
27) przygotowywać nadwozie pojazdu samochodowego do naprawy;
28) stosować zabiegi cieplne i metody obróbki plastycznej do naprawy odkształceń szkieletu nadwozia;
29) dokonywać naprawy uszkodzeń korozyjnych nadwozia;
30) dokonywać naprawy niemetalowych elementów nadwozia;
31) montować elementy i podzespoły konstrukcyjne nadwozia po dokonaniu naprawy;
32) zabezpieczać elementy nadwozia przed korozją;
33) kontrolować jakość wykonanych prac;
34) konserwować narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia stosowane w produkcji i naprawach nadwozi pojazdów samochodowych;
35) posługiwać się normami i dokumentacją technologiczną;
36) stosować programy komputerowe do wspomagania prac warsztatowych;
37) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac blacharskich.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) proces technologiczny naprawy nadwozia oraz wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego pojazdu samochodowego;
2) budowa pojazdów samochodowych;
3) rodzaje i zadania nadwozi;
4) wyposażenie wewnętrzne i zewnętrzne nadwozi pojazdów samochodowych;
5) materiały konstrukcyjne metalowe i niemetalowe, materiały pomocnicze;
6) maszyny i urządzenia blacharskie;
7) podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń blacharskich;
8) technika trasowania;
9) oprzyrządowanie technologiczne do procesu kształtowania blach;
10) technologia kształtowania blach;
11) metody formowania blach wielkowymiarowych;
12) obróbka plastyczna blach;
13) obróbka cieplna blach;
14) cięcie blach;
15) technologia łączenia blach;
16) powłoki ochronne;
17) zużycie i uszkodzenie nadwozi;
18) demontaż i montaż nadwozi pojazdów samochodowych;
19) metody prostowania odkształconego szkieletu nadwozia;
20) metody naprawy odkształceń blach nadwozia;
21) naprawa ubytków korozyjnych blach;
22) naprawa elementów nadwozia z tworzyw sztucznych;
23) procedury określania jakości wykonania prac blacharskich;
24) dokumentacja technologiczna;
25) oprogramowanie specjalistyczne do wspomagania prac warsztatowych z zakresu blacharstwa samochodowego;
26) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
7) dokonywać kwalifikacji uszkodzeń nadwozi pojazdów samochodowych;
8) sporządzać kalkulację kosztów usług produkcyjnych i naprawczych;
9) określać procedurę napraw blacharskich;
10) sporządzać zlecenia napraw;
11) negocjować warunki usługi;
12) oceniać jakość naprawy;
13) stosować programy komputerowe do kosztorysowania napraw nadwozia;
14) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej;
15) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
16) komunikować się i współpracować z zespołem;
17) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
18) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
19) przestrzegać zasad etyki;
20) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) metody poszukiwania pracy;
7) kwalifikowanie uszkodzeń;
8) kalkulacja usług blacharskich;
9) procedura napraw blacharskich;
10) świadczenie usług blacharskich;
11) jakość w sferze usług blacharskich;
12) programy komputerowe do kosztorysowania napraw nadwozia;
13) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej;
14) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
15) zasady i metody komunikowania się;
16) elementy socjologii i psychologii pracy;
17) etyka;
18) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
| Techniczne podstawy zawodu | 20 |
| Technologia blacharstwa samochodowego | 55 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 |
| Razem | 85** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku technicznego;
2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
3) pracownia technologii;
4) pracownia komputerowa;
5) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
4) eksponaty i modele części maszyn;
5) elementy nadwozi samochodowych wykonane z blachy;
6) przyrządy pomiarowe;
7) zestaw norm rysunkowych;
8) dokumentacje konstrukcyjne;
9) katalogi wyrobów blacharki samochodowej.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:
1) mierniki podstawowych wielkości elektrycznych;
2) elementy i układy elektryczne i elektroniczne;
3) podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne;
4) schematy instalacji elektrycznych pojazdów samochodowych;
5) elementy instalacji elektrycznej pojazdów samochodowych;
6) instrukcje dotyczące bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi;
7) katalogi, normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO.
Pracownia technologii powinna być wyposażona w:
1) dokumentacje technologiczne;
2) materiały, narzędzia i przyrządy stosowane w pracach blacharskich;
3) przyrządy pomiarowe;
4) przyrządy i urządzenia do badania właściwości mechanicznych materiałów;
5) modele maszyn i urządzeń stosowanych w pracach blacharskich;
6) modele pojazdów samochodowych;
7) schematy budowy pojazdów samochodowych;
8) modele elementów blacharki samochodowej;
9) modele nadwozi samochodowych oraz ich wyposażenia wewnętrznego i zewnętrznego;
10) normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO, katalogi;
11) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń blacharskich.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) pakiet programów biurowych;
3) programy do kosztorysowania napraw oraz prowadzenia gospodarki magazynowej.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) stanowiska do montażu i demontażu elementów samochodu wykonanych z blachy;
2) stoły ślusarskie;
3) obrabiarki do metalu;
4) narzędzia mechaniczne, hydrauliczne i pneumatyczne do prac blacharskich;
5) maszyny i urządzenia blacharskie, takie jak: krawędziarka, zwijarka, zaginarka, żłobiarka, prasa, nożyce do blachy;
6) komplet do piaskowania;
7) podnośniki samochodowe;
8) uniwersalne urządzenia do napraw karoserii samochodowych;
9) nitownice mechaniczne i pneumatyczne;
10) urządzenia do spawania gazowego, zgrzewania i lutowania stosowane w blacharstwie samochodowym;
11) urządzenia do wykonywania powłok ochronnych;
12) płytę kontrolną;
13) przyrządy pomiarowe;
14) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego, Centrach Kształcenia Ustawicznego, zakładach usługowych blacharstwa samochodowego, przedsiębiorstwach produkcyjnych, punktach serwisowych i stacjach obsługi pojazdów samochodowych.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KOSZYKARZ-PLECIONKARZ
SYMBOL CYFROWY 742 [02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) określać podstawowe wymagania dotyczące uprawy wikliny;
2) rozróżniać odmiany wierzby plecionkarskiej i inne materiały stosowane w produkcji wyrobów koszykarsko-plecionkarskich;
3) posługiwać się narzędziami oraz obsługiwać maszyny i urządzenia;
4) wykonywać prace związane z przetwórstwem i uszlachetnianiem wikliny oraz innych materiałów stosowanych w koszykarstwie-plecionkarstwie;
5) posługiwać się dokumentacją techniczną;
6) projektować wyroby koszykarsko-plecionkarskie;
7) wykonywać szkice aranżacji oraz wystroju wnętrz i ogrodów;
8) posługiwać się przyrządami pomiarowymi;
9) dobierać materiały i technologię wytwarzania wyrobów koszykarsko-plecionkarskich;
10) określać ilość, jakość i rodzaj materiału do wykonania wyrobu;
11) wykonywać podstawowe konstrukcje wyrobów plecionkarskich;
12) stosować różne rodzaje splotów plecionkarskich;
13) łączyć materiały plecionkarskie z innymi materiałami w jednym wyrobie;
14) wykonywać wyroby koszykarsko-plecionkarskie o różnym przeznaczeniu i konstrukcji;
15) stosować techniki wykończania i uszlachetniania wyrobów z uwzględnieniem materiałów ekologicznych;
16) dokonywać napraw i renowacji wyrobów plecionkarskich;
17) dokonywać oceny jakości oraz estetyki wykonania wyrobów gotowych;
18) dobierać sposoby pakowania i magazynowania wyrobów;
19) posługiwać się normami i instrukcjami;
20) prowadzić gospodarkę materiałowo-energetyczną;
21) ustalać koszty produkcji wyrobów;
22) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
25) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
27) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
28) korzystać z różnych źródeł informacji;
29) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie koszykarz-plecionkarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania prac związanych z uprawą, pozyskiwaniem i przetwarzaniem wikliny;
2) wykonywania pomocniczych prac stolarskich związanych z ręczną i mechaniczną obróbką materiałów drzewnych;
3) sporządzania technicznej dokumentacji wyrobów;
4) wykonywania prac związanych z produkcją, naprawą i renowacją wyrobów;
5) wytwarzania wyrobów z materiałów egzotycznych;
6) wykonywania prac związanych z uszlachetnianiem, konserwacją, przechowywaniem i transportem wyrobów;
7) wykonywania prac związanych z aranżacją oraz wystrojem wnętrz i ogrodów;
8) wykonywania usług zgodnie z potrzebami rynku.
3. Zawód koszykarz-plecionkarz jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) aranżacji oraz wystroju wnętrz i ogrodów;
2) plecionkarstwa dekoracyjnego.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) plastyczno-konstrukcyjny;
2) technologiczny;
3) podstaw działalności zawodowej.
BLOK: PLASTYCZNO-KONSTRUKCYJNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) sporządzać rysunki przedmiotów w perspektywie oraz w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;
2) przestrzegać zasad kolorystyki;
3) sporządzać rysunki brył geometrycznych i wyrobów;
4) stosować zasady wymiarowania;
5) wykonywać rysunki z uwzględnieniem przekrojów rysunkowych;
6) wykonywać szkice i rysunki techniczne;
7) odczytywać rysunki złożeniowe i wykonawcze;
8) odczytywać oraz sporządzać rysunki splotów i konstrukcji plecionkarskich;
9) odczytywać rysunki wyrobów z uwzględnieniem kształtu i wymiarów;
10) stosować uproszczenia rysunkowe;
11) sporządzać opis techniczny wyrobu;
12) charakteryzować wyroby dawne i współczesne;
13) projektować konstrukcje wyrobów;
14) stosować zasady projektowania przy wykonywaniu elementów aranżacji i wystroju wnętrz i ogrodów;
15) korzystać z programów komputerowych wspomagających projektowanie.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) normalizacja w rysunku;
2) rysunek odręczny, światło i cień;
3) zasady kolorystyki;
4) rysunek perspektywiczny;
5) rzutowanie aksonometryczne i prostokątne;
6) wymiarowanie;
7) przekroje rysunkowe;
8) zasady wykonania rysunku technicznego;
9) uproszczenia rysunkowe;
10) rysunek elementów konstrukcyjnych i splotów plecionkarskich;
11) zasady projektowania.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) rozróżniać podstawowe odmiany wierzby plecionkarskiej;
3) określać podstawowe zabiegi agrotechniczne, pielęgnacyjne i ochronne związane z uprawą wikliny;
4) charakteryzować proces pozyskiwania i przetwórstwa wikliny;
5) korzystać z technicznej dokumentacji wyrobu;
6) ustalać kolejność operacji procesu technologicznego;
7) uplastyczniać materiały przeznaczone do produkcji koszykarsko-plecionkarskiej;
8) dobierać i wykonywać sploty plecionkarskie;
9) wykonywać wyroby z krajowych i egzotycznych materiałów plecionkarskich;
10) stosować inne materiały, jak: słoma, rogożyna, dartka drzewna, materiały syntetyczne;
11) łączyć różne materiały w jednym wyrobie;
12) wyjaśniać zasady działania urządzeń do przetwórstwa wikliny oraz obrabiarek do drewna;
13) identyfikować główne zespoły obrabiarek i urządzeń stosowanych w koszykarstwie-plecionkarstwie;
14) wykonywać podstawowe operacje związane z tapicerowaniem wyrobów;
15) dobierać sposoby wykończania wyrobów;
16) dokonywać napraw i renowacji wyrobów;
17) dobierać sposoby pakowania, przechowywania i transportu wyrobów;
18) określać zapotrzebowanie materiałowe na wykonanie wyrobu;
19) przestrzegać zasad bezpiecznej obsługi narzędzi, maszyn i urządzeń;
20) korzystać z literatury zawodowej oraz innych źródeł informacji.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) materiały stosowane w koszykarstwie-plecionkarstwie;
3) odmiany wierzby plecionkarskiej;
4) zakładanie plantacji wikliny;
5) pielęgnacja i ochrona plantacji;
6) pozyskiwanie i przetwarzanie wikliny;
7) zapotrzebowanie materiałowe;
8) przygotowanie materiałów do produkcji;
9) prace przygotowawczo-wykończeniowe, obróbka plastyczna materiałów;
10) podstawowe sploty i wiązania stosowane w wyrobach koszykarsko-plecionkarskich;
11) technologia wytwarzania wyrobów koszykarsko-plecionkarskich;
12) prace związane z wykończaniem i uszlachetnianiem wyrobów;
13) pakowanie, przechowywanie i transport wyrobów;
14) naprawa i renowacja wyrobów koszykarsko-plecionkarskich;
15) maszyny i urządzenia stosowane w koszykarstwie-plecionkarstwie;
16) zarys technologii prac tapicerskich.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) prowadzić analizę potrzeb rynku;
7) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
8) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej;
9) sporządzać kalkulację kosztów wytwarzania wyrobów, usług produkcyjnych i naprawczych;
10) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
11) komunikować się i współpracować z zespołem;
12) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
13) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
14) przestrzegać zasad etyki;
15) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) analiza rynku;
7) metody poszukiwania pracy;
8) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej;
9) koszty wytwarzania wyrobów, usług produkcyjnych i naprawczych;
10) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) elementy socjologii i psychologii pracy;
13) etyka;
14) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
| Plastyczno-konstrukcyjny | 20 |
| Technologiczny | 55 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 |
| Razem | 85** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku;
2) pracownia technologii;
3) pracownia komputerowa;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku powinna być wyposażona w:
1) stanowiska kreślarskie;
2) przybory rysunkowe;
3) ekspozycje rysunków;
4) model rzutni;
5) modele brył geometrycznych;
6) katalogi i prospekty wyrobów;
7) wzory splotów plecionkarskich;
8) normy rysunkowe;
9) przykładowe dokumentacje techniczne.
Pracownia technologii powinna być wyposażona w:
1) stanowiska do wykonywania ćwiczeń (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) wyroby wzorcowe;
3) rysunki i wzory podstawowych rodzajów splotów;
4) próbki materiałów plecionkarskich;
5) schematy maszyn i urządzeń do przetwórstwa wikliny;
6) narzędzia do produkcji wyrobów koszykarsko-plecionkarskich;
7) okazy szkodników wikliny;
8) okazy pospolitych chwastów;
9) filmy dydaktyczne przedstawiające procesy technologiczne przetwórstwa wikliny oraz czynności charakterystyczne dla plecionkarstwa;
10) programy komputerowe do wspomagania projektowania procesu wytwarzania;
11) katalogi wyrobów;
12) normy branżowe.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) drukarki;
3) skaner;
4) pakiet programów biurowych;
5) oprogramowanie do wspomagania projektowania.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) regulaminy i instrukcje;
2) urządzenia do uplastyczniania materiałów;
3) podstawowe narzędzia;
4) ławki i stoły koszykarskie;
5) wzory splotów plecionkarskich;
6) formy, szablony, oprzyrządowanie pomocnicze;
7) maszyny i urządzenia do obróbki materiałów;
8) odzież i sprzęt ochronny.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach i warsztatach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego, Centrach Kształcenia Ustawicznego, w przedsiębiorstwach produkcyjnych i zakładach rzemieślniczych.
ZAŁĄCZNIK Nr 4
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KUCHARZ
SYMBOL CYFROWY 512 [02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) stosować zasady racjonalnego żywienia;
2) wdrażać systemy zapewniania bezpieczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności: dobrej praktyki higienicznej (Good Hygiene Practice - GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (Good Manufacturing Practice - GMP), analizy zagrożeń i ustalania krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Point - HACCP);
3) prowadzić racjonalną gospodarkę środkami spożywczymi;
4) wykorzystywać surowce zgodnie z przeznaczeniem kulinarnym;
5) dokonywać towaroznawczej oceny surowców i półproduktów;
6) dobierać surowce, przyprawy i techniki sporządzania potraw w zależności od rodzaju diety;
7) przechowywać surowce, półprodukty, gotowe potrawy i napoje;
8) planować produkcję gastronomiczną;
9) sporządzać potrawy i napoje z różnych surowców i półproduktów;
10) stosować techniki sporządzania, wykończania oraz podawania potraw i innych wyrobów kulinarnych;
11) posługiwać się sprzętem, narzędziami, maszynami i urządzeniami stosowanymi w procesach wytwarzania;
12) stosować metody i techniki obróbki technologicznej;
13) przeprowadzać organoleptyczną ocenę surowców, półproduktów i wyrobów kulinarnych;
14) przestrzegać zasad podawania potraw i napojów;
15) obliczać odżywczą i energetyczną wartość potraw;
16) opracowywać menu dla różnych grup konsumentów;
17) sporządzać kalkulację cen potraw i napojów;
18) przestrzegać przepisów sanitarno-epidemiologicznych;
19) przestrzegać przepisów krajowych oraz przepisów Unii Europejskiej dotyczących bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności;
20) przestrzegać przepisów Kodeksu pracy dotyczących praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
21) porozumiewać się w języku obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;
22) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
24) przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej;
25) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
27) kierować zespołem pracowników;
28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;
29) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kucharz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) sporządzania potraw, napojów i półproduktów kulinarnych;
2) przechowywania środków spożywczych;
3) opracowywania ofert kulinarnych zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami konsumentów;
4) organizowania produkcji gastronomicznej;
5) zapewniania bezpieczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) podstawy gastronomii;
2) technologia gastronomiczna;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: PODSTAWY GASTRONOMII
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) określać zasady racjonalnego żywienia;
2) określać i stosować zasady planowania oraz zestawiania posiłków;
3) układać menu;
4) obliczać energetyczną i odżywczą wartość potraw;
5) określać zasady przechowywania surowców, półproduktów, gotowych wyrobów kulinarnych i napojów;
6) określać zasady znakowania żywności;
7) charakteryzować potrawy i inne wyroby kulinarne kuchni polskiej, regionalnej oraz kuchni innych narodów;
8) przestrzegać zasad estetyki;
9) stosować przepisy sanitarno-epidemiologiczne;
10) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
11) charakteryzować rodzaje i źródła zanieczyszczeń żywności;
12) charakteryzować systemy zapewniania bezpieczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności;
13) określać zasady organizacji stanowisk pracy;
14) określać zasady posługiwania się sprzętem, narzędziami, maszynami i urządzeniami;
15) określać zasady prowadzenia gospodarki odpadami.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady żywienia;
2) podstawy mikrobiologii;
3) zanieczyszczenia żywności;
4) higiena zawodowa;
5) zasady znakowania żywności;
6) estetyka w gastronomii;
7) przepisy sanitarno-epidemiologiczne;
8) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
9) systemy zapewniania bezpieczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności;
10) elementy ergonomii;
11) wyposażenie techniczne;
12) zasady gospodarowania odpadami.
BLOK: TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) dokonywać jakościowej oceny surowców i półproduktów;
2) określać przydatność kulinarną surowców i półproduktów;
3) przeprowadzać wstępną obróbkę surowców;
4) przeprowadzać cieplną obróbkę półproduktów kulinarnych i spożywczych;
5) stosować tłuszcze spożywcze;
6) korzystać z receptur, instrukcji technologicznych oraz informacji zamieszczanych na opakowaniach produktów spożywczych;
7) sporządzać potrawy z warzyw, owoców i grzybów;
8) sporządzać potrawy z jaj, mleka i jego przetworów;
9) sporządzać potrawy z kaszy i mąki;
10) sporządzać potrawy z mięsa zwierząt rzeźnych i dziczyzny;
11) sporządzać potrawy z mięsa drobiu i dzikiego ptactwa;
12) sporządzać potrawy z wykorzystaniem ryb i owoców morza;
13) sporządzać ciasta i desery;
14) sporządzać zupy, sosy, sałatki, przystawki;
15) stosować zioła i przyprawy;
16) dobierać dodatki do potraw;
17) stosować zasady porcjowania, wykończania i dekorowania potraw;
18) dobierać naczynia do podawania potraw i napojów;
19) dokonywać organoleptycznej oceny surowców, półproduktów i potraw;
20) przechowywać surowce, półprodukty, potrawy i napoje;
21) określać fizykochemiczne zmiany zachodzące w procesach technologicznych i podczas przechowywania środków spożywczych;
22) stosować systemy zapewniania bezpieczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności: GHP, GMP, HACCP;
23) stosować przepisy polskiego prawa żywnościowego oraz przepisy Unii Europejskiej;
24) opracowywać receptury potraw i napojów;
25) przygotowywać potrawy i napoje na przyjęcia okolicznościowe;
26) sporządzać potrawy kuchni polskiej, kuchni regionalnej oraz kuchni innych narodów;
27) planować menu i aranżację stołów na przyjęcia okolicznościowe;
28) przygotowywać potrawy dietetyczne i jarskie;
29) posługiwać się sprzętem, narzędziami, maszynami i urządzeniami stosowanymi w procesach wytwarzania;
30) planować produkcję gastronomiczną;
31) organizować stanowisko pracy;
32) opracowywać oferty kulinarne zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami konsumentów;
33) prowadzić racjonalną gospodarkę środkami spożywczymi i materiałami pomocniczymi;
34) prowadzić gospodarkę odpadami;
35) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) elementy towaroznawstwa żywności;
2) metody oceny środków spożywczych;
3) procesy technologiczne w gastronomii;
4) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie tłuszczów spożywczych;
5) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie warzyw, owoców i grzybów;
6) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie kaszy i mąki;
7) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie jaj, mleka i jego przetworów;
8) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie mięsa zwierząt rzeźnych i dziczyzny;
9) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie ryb i owoców morza;
10) ocena towaroznawcza oraz zastosowanie mięsa drobiu i dzikiego ptactwa;
11) ciasta, desery, napoje;
12) zupy, sosy, przystawki;
13) przechowywanie surowców, półproduktów, potraw i napojów;
14) kuchnia polska, kuchnia regionalna;
15) kuchnie różnych narodów;
16) potrawy dietetyczne i jarskie;
17) sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia;
18) przyjęcia okolicznościowe;
19) przechowywanie środków spożywczych;
20) podstawy obsługi konsumenta;
21) rodzaje zanieczyszczeń żywności;
22) gospodarka odpadami;
23) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
5) opracowywać plan marketingowy;
6) stosować różne formy promocji;
7) korzystać z Kodeksu pracy;
8) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
9) stosować przepisy prawa dotyczące ochrony konsumenta;
10) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
11) sporządzać dokumenty związane z zatrudnieniem;
12) komunikować się z uczestnikami procesu pracy oraz konsumentami;
13) prowadzić negocjacje;
14) rozwiązywać problemy w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
15) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
16) przestrzegać zasad etyki;
17) wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
19) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
20) formułować pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;
21) organizować doskonalenie zawodowe pracowników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;
3) dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
4) struktura budżetu;
5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
6) strategie marketingowe;
7) wybrane przepisy prawa pracy;
8) przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
9) metody poszukiwania pracy;
10) dokumenty związane z zatrudnieniem;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) elementy socjologii i psychologii pracy;
13) etyka;
14) bezpieczeństwo i higiena pracy;
15) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
17) elementy ergonomii;
18) zasady udzielania pierwszej pomocy;
19) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych;
20) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
| Nazwa bloku programowego | Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające | Podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa, zawód: kucharz małej gastronomii |
| Podstawy gastronomii | 15 | 20 |
| Technologia gastronomiczna | 55 | 50 |
| Podstawy działalności zawodowej | 15 | 15 |
| Razem | 85** | 85** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej)
** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia towaroznawstwa i podstaw gastronomii;
2) pracownia technologii gastronomicznej.
Pracownia towaroznawstwa i podstaw gastronomii powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) modele maszyn i urządzeń gastronomicznych;
3) instrukcje:
a) obsługi maszyn i urządzeń,
b) systemów zapewniania jakości zdrowotnej żywności,
c) wykonywania ćwiczeń;
4) próbki surowców i przypraw;
5) wzory dokumentów i formularzy;
6) przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
7) Kodeks pracy;
8) filmy instruktażowe;
9) programy dotyczące układania jadłospisów oraz obliczania wartości odżywczej potraw.
Pracownia technologii gastronomicznej powinna być wyposażona w:
1) stoły ze stali nierdzewnej;
2) szafki;
3) stoły, taborety;
4) drobny sprzęt kuchenny;
5) noże i plastikowe deski;
6) czajniki, ekspres do kawy;
7) komplety garnków;
8) patelnie;
9) trzony kuchenne;
10) piec konwekcyjno-parowy;
11) kuchenkę mikrofalową;
12) grill;
13) lodówkę, zamrażarkę;
14) zestawy talerzy;
15) półmiski i salaterki;
16) szkło do napojów i deserów;
17) zestawy sztućców;
18) naczynia żaroodporne;
19) roboty kuchenne;
20) maszynkę do mielenia mięsa;
21) naświetlacz do jaj;
22) sprzęt kontrolno-pomiarowy;
23) tace kelnerskie;
24) bieliznę stołową;
25) instrukcje obsługi sprzętu mechanicznego;
26) instrukcje dotyczące higieny;
27) instrukcje do ćwiczeń;
28) receptury gastronomiczne;
29) podręczniki i poradniki gastronomiczne;
30) książki kucharskie;
31) apteczkę pierwszej pomocy.
Pracownia technologii gastronomicznej powinna posiadać aneksy lub oddzielne pomieszczenia do obróbki wstępnej, obróbki wstępnej jaj, zmywania naczyń, konsumpcji potraw.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego oraz w potencjalnych miejscach zatrudnienia.
ZAŁĄCZNIK Nr 5
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
SYMBOL CYFROWY 723[04]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki ruchu i budowy pojazdów samochodowych, technologii mechanicznej oraz elektrotechniki;
2) posługiwać się dokumentacją technologiczną montażu i naprawy, instrukcjami użytkowania i obsługi pojazdów samochodów;
3) czytać rysunki techniczne maszynowe oraz schematy mechaniczne i elektryczne;
4) sporządzać szkice prostych części samochodu;
5) dobierać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne zgodnie z dokumentacją;
6) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem;
7) wykonywać operacje montażu i demontażu zespołów, układów i mechanizmów pojazdów samochodowych;
8) dokonywać łączenia elementów pojazdów samochodowych;
9) posługiwać się narzędziami i oprzyrządowaniem do montażu i naprawy samochodów;
10) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;
11) stosować wymienność zespołów i części z uwzględnieniem grup wymiarowych;
12) dokonywać oceny stanu technicznego pojazdów i zespołów samochodowych;
13) wyważać statycznie i dynamicznie koła pojazdu samochodowego;
14) usuwać usterki w zespołach i podzespołach pojazdów samochodowych;
15) dokonywać regeneracji części samochodowych w procesie naprawy;
16) obsługiwać urządzenia diagnostyczne i obsługowo-naprawcze;
17) wykonywać próby kontrolne zespołów i pojazdów po naprawie;
18) posługiwać się dokumentacją eksploatacyjną samochodu;
19) kierować pojazdami samochodowymi w zakresie kategorii B;
20) dokonywać kalkulacji kosztów usług motoryzacyjnych;
21) przestrzegać przepisów dotyczących sprzedaży samochodów, usług serwisowych i części zamiennych;
22) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
25) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
27) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
28) korzystać z różnych źródeł informacji;
29) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania operacji monterskich i czynności kontrolno-odbiorczych w procesie wytwarzania pojazdów samochodowych;
2) przyjmowania pojazdów i zespołów do naprawy oraz sporządzania protokołów przyjęcia;
3) usuwania usterek w zespołach i układach pojazdu;
4) przeprowadzania konserwacji i zabezpieczeń antykorozyjnych podwozia i nadwozia pojazdu;
5) dokonywania wymiany płynów eksploatacyjnych pojazdu;
6) wykonywania operacji demontażowych, montażowych i regulacyjnych pojazdu oraz jego zespołów;
7) wykonywania operacji mycia oraz czyszczenia części i zespołów;
8) dokonywania weryfikacji i naprawy części oraz zespołów i podzespołów pojazdów samochodowych;
9) dorabiania i dopasowywania części nieznormalizowanych;
10) wykonywania rozliczeń kosztów usług obsługowo-naprawczych.
3. Zawód mechanik pojazdów samochodowych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) silników z zapłonem iskrowym;
2) silników z zapłonem samoczynnym;
3) zespołów podwozia;
4) układów hydraulicznych i pneumatycznych;
5) diagnostyki samochodowej;
6) blacharstwa samochodowego.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) konstrukcja i eksploatacja pojazdów samochodowych;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać podstawowe pojęcia, prawa i zasady mechaniki technicznej, termodynamiki, elektrotechniki i elektroniki;
2) stosować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego;
3) stosować techniki zapisu odwzorowań konstrukcyjnych;
4) przedstawiać w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych elementy maszyn;
5) wykonywać szkice elementów maszyn;
6) wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym;
7) rozróżniać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały eksploatacyjne;
8) określać zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w budowie maszyn;
9) stosować układ tolerancji i pasowań;
10) dobierać przyrządy pomiarowe;
11) dokonywać pomiarów podstawowych wielkości fizycznych i geometrycznych oraz interpretować ich wyniki;
12) rozróżniać elementy maszyn;
13) charakteryzować proces technologiczny obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej, odlewnictwa, obróbki plastycznej, obróbki wiórowej oraz spajania;
14) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i maszynowej obróbki skrawaniem;
15) wykonywać typowe połączenia nierozłączne;
16) stosować podstawowe wielkości charakteryzujące układy elektryczne;
17) obliczać podstawowe wielkości elektryczne;
18) analizować pracę prostych obwodów elektrycznych;
19) posługiwać się przyrządami pomiarowymi podstawowych wielkości elektrycznych;
20) dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych oraz interpretować ich wyniki;
21) wyjaśniać budowę i działanie podstawowych maszyn i urządzeń elektrycznych;
22) określać zastosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych w pojazdach samochodowych;
23) wyjaśniać działanie podstawowych elementów i układów elektronicznych;
24) stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych;
25) charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz elementów maszyn;
26) posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami i katalogami;
27) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) mechanika techniczna;
2) zasady sporządzania rysunku technicznego;
3) rzuty prostokątne i aksonometryczne;
4) zasady wykonywania widoków i przekrojów;
5) zasady wymiarowania przedmiotów;
6) uproszczenia rysunkowe;
7) rysunki wykonawcze, złożeniowe;
8) schematy mechaniczne;
9) zasady szkicowania;
10) materiały konstrukcyjne;
11) materiały eksploatacyjne;
12) tolerancje i pasowania;
13) pomiary warsztatowe;
14) części maszyn;
15) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;
16) obróbka plastyczna metali, odlewnictwo;
17) obróbka ręczna i mechaniczna obróbka skrawaniem;
18) spajanie metali;
19) prąd elektryczny, pole magnetyczne i elektromagnetyzm;
20) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;
21) podstawy miernictwa elektrycznego;
22) maszyny i urządzenia elektryczne;
23) podstawowe elementy i układy elektroniczne;
24) ochrona przeciwporażeniowa i bezpieczeństwo pracy podczas obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych;
25) podstawy eksploatacji maszyn;
26) dokumentacja techniczna, Dokumentacja Techniczno-Ruchowa;
27) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: KONSTRUKCJA I EKSPLOATACJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) klasyfikować pojazdy samochodowe ze względu na ich przeznaczenie i rozwiązania konstrukcyjne;
2) dokonywać analizy ruchu samochodu i działania jego mechanizmów;
3) wyjaśniać budowę oraz działanie zespołów i układów funkcjonalnych pojazdu samochodowego;
4) rozróżniać źródła energii elektrycznej;
5) rozróżniać maszyny i urządzenia elektryczne, elementy instalacji elektrycznej oraz elektryczne przyrządy pomiarowe stosowane w pojazdach samochodowych;
6) odczytywać schematy instalacji elektrycznych pojazdów samochodowych;
7) rozróżniać rodzaje obwodów w instalacjach elektrycznych pojazdów samochodowych;
8) wyjaśniać działanie urządzeń elektrycznego wyposażenia pojazdu samochodowego;
9) rozpoznawać elementy obwodów elektrycznych pojazdów samochodowych na podstawie rysunków, schematów oraz wyglądu zewnętrznego;
10) rozróżniać elementy, podzespoły i urządzenia elektroniczne stosowane w pojazdach samochodowych;
11) określać właściwości materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych stosowanych w pojazdach samochodowych;
12) charakteryzować proces wytwarzania pojazdów samochodowych;
13) oceniać właściwości trakcyjne oraz przydatność eksploatacyjną pojazdów samochodowych na podstawie informacji zawartych w charakterystyce technicznej pojazdu samochodowego;
14) określać warunki techniczne pojazdów dopuszczonych do ruchu na drogach publicznych;
15) stosować techniki kierowania samochodem w różnych warunkach drogowych i atmosferycznych;
16) charakteryzować zjawiska i procesy powodujące zmiany stanu technicznego pojazdów podczas eksploatacji;
17) rozpoznawać typowe niedomagania i uszkodzenia pojazdów;
18) sprawdzać stan techniczny pojazdu samochodowego oraz jego zespołów i elementów z wykorzystaniem metod diagnostyki technicznej;
19) dokonywać montażu, obsługi i naprawy pojazdów zgodnie z wymaganiami technologicznymi;
20) korzystać z oprzyrządowania uniwersalnego i specjalistycznego w procesie produkcji, obsługi i naprawy pojazdów;
21) użytkować urządzenia diagnostyczne i obsługowo-naprawcze;
22) korzystać z programów komputerowych umożliwiających identyfikację urządzeń motoryzacyjnych oraz wyszukiwanie danych regulacyjnych i naprawczych zespołów i pojazdów samochodowych;
23) korzystać z dokumentacji technologicznej i eksploatacyjnej w procesie obsługi i naprawy;
24) przestrzegać zaleceń producenta;
25) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas montażu, obsługi i naprawy pojazdów samochodowych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) środki transportu samochodowego;
2) elementy teorii ruchu samochodowego;
3) podwozia pojazdów samochodowych;
4) nadwozia pojazdów samochodowych;
5) silniki pojazdów samochodowych;
6) obwody i układy elektryczne pojazdów samochodowych;
7) urządzenia elektrycznego wyposażenia nadwozi;
8) układy elektroniczne w pojazdach samochodowych;
9) technologia wytwarzania pojazdów samochodowych,
10) podstawy eksploatacji pojazdów samochodowych;
11) zasady konserwacji pojazdów samochodowych;
12) badania kontrolne i obsługa techniczna pojazdów samochodowych;
13) technologia naprawy pojazdów i zespołów samochodowych;
14) regeneracja części;
15) wyposażenie warsztatów obsługowo-naprawczych pojazdów samochodowych;
16) dokumentacja technologiczna i eksploatacyjna;
17) przepisy dotyczące sprzedaży samochodów, usług serwisowych i części zamiennych;
18) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) przestrzegać przepisów ruchu drogowego;
6) prowadzić i obsługiwać pojazdy samochodowe w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B;
7) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
8) dokonywać kwalifikacji uszkodzeń pojazdów samochodowych;
9) sporządzać kalkulację kosztów wykonywanych usług;
10) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
11) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej;
12) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
13) komunikować się i współpracować z zespołem;
14) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
15) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
16) przestrzegać zasad etyki;
17) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higieny pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) przepisy o ruchu drogowym;
6) technika kierowania pojazdem samochodowym;
7) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
8) kwalifikowanie uszkodzeń pojazdów samochodowych;
9) kalkulacja kosztów usług;
10) metody poszukiwania pracy;
11) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej;
12) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
13) zasady i metody komunikowania się;
14) elementy socjologii i psychologii pracy;
15) etyka;
16) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
| Techniczne podstawy zawodu | 15 |
| Konstrukcja i eksploatacja pojazdów samochodowych | 55 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 |
| Razem | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI DO REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku technicznego;
2) pracownia technologii mechanicznej;
3) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
4) pracownia budowy i eksploatacji samochodów;
5) pracownia komputerowa;
6) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
4) eksponaty i modele części maszyn;
5) schematy mechaniczne i elektryczne;
6) przyrządy pomiarowe;
7) zestaw norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych;
8) dokumentacje konstrukcyjne.
Pracownia technologii mechanicznej powinna być wyposażona w:
1) dokumentacje technologiczne;
2) próbki materiałów konstrukcyjnych;
3) półwyroby: odkuwki, odlewy, wypraski;
4) przyrządy pomiarowe;
5) narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej skrawaniem;
6) narzędzia i przyrządy do trasowania;
7) modele maszyn i urządzeń;
8) eksponaty połączeń rozłącznych i nierozłącznych;
9) normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
10) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki samochodowej powinna być wyposażona w:
1) elementy elektryczne i elektroniczne;
2) modele i przekroje podzespołów elektrycznych pojazdów samochodowych;
3) zestawy elementów elektrycznego i elektronicznego wyposażenia pojazdów;
4) schematy układów elektronicznych stosowanych w pojazdach samochodowych;
5) schematy instalacji elektrycznych pojazdów samochodowych;
6) cyfrowe mierniki uniwersalne;
7) przyrządy i urządzenia diagnostyczne;
8) stanowiska ćwiczeniowe do badania urządzeń elektrycznych i elektronicznych oraz instalacji elektrycznych pojazdów samochodowych;
9) programy komputerowe do symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych.
Pracownia budowy i eksploatacji samochodów powinna być wyposażona w:
1) schemat układu konstrukcji samochodu;
2) schematy nadwozi pojazdów samochodowych;
3) schematy mechanizmów i zespołów podwozi samochodowych;
4) schematy układów konstrukcyjnych silników samochodowych;
5) schematy układów zasilania silników samochodowych;
6) schematy układów chłodzenia i klimatyzacji;
7) przekroje silników samochodowych, skrzyni biegów, mostów napędowych, przekładni kierowniczych;
8) rysunki połączeń rozłącznych i nierozłącznych elementów maszyn;
9) modele osprzętu silników samochodowych;
10) elementy silników samochodowych;
11) sprzęgła oraz ich elementy;
12) elementy automatycznych i mechanicznych skrzyni biegów i mostów napędowych;
13) przeguby i półosie napędowe;
14) przekładnie kierownicze;
15) elementy hydraulicznych i pneumatycznych układów hamulcowych;
16) sprężyny, resory piórowe;
17) amortyzatory;
18) opony samochodowe;
19) dokumentację konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną zespołów oraz pojazdów samochodowych;
20) katalogi handlowe części, normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO, SAE.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy komputerowe do identyfikacji i zamawiania narzędzi, urządzeń motoryzacyjnych oraz wyszukiwania danych regulacyjnych i naprawczych zespołów i pojazdów samochodowych.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) stanowiska do obróbki ręcznej;
2) stanowiska do obróbki mechanicznej skrawaniem;
3) stanowisko do spawania gazowego i elektrycznego;
4) stanowiska do obsługi i naprawy mechanizmów podwozia;
5) stanowiska obsługowo-naprawcze wyposażenia elektrycznego;
6) stanowiska kontrolno-diagnostyczne pojazdów samochodowych;
7) stanowiska do wykonywania weryfikacji części i pomiarów warsztatowych;
8) stanowiska naprawy ogumienia pojazdu;
9) stanowiska kontrolno-obsługowe i naprawy silników pojazdów samochodowych.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego, Centrach Kształcenia Ustawicznego, zakładach mechaniki pojazdowej, przedsiębiorstwach produkcyjnych, punktach serwisowych, stacjach obsługi i badań pojazdów samochodowych.
ZAŁĄCZNIK Nr 6
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER KADŁUBÓW OKRĘTOWYCH
SYMBOL CYFROWY 721 [02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) stosować terminologię z zakresu konstrukcji i technologii kadłuba statku;
2) posługiwać się normami, dokumentacją technologiczną, rysunkami kadłubów okrętowych oraz planami montażu;
3) wykonywać szkice prostych elementów okrętowych;
4) identyfikować ogólne i lokalne linie, płaszczyzny bazowe kadłuba oraz określać ich przeznaczenie;
5) trasować niezłożone płyty poszycia;
6) trasować płaty i sekcje płaskie oraz krzywoliniowe z naniesieniem lokalnych linii bazowych i kontrolnych;
7) posługiwać się szablonami oraz szkicami montażowymi do trasowania przestrzennych podzespołów konstrukcyjnych kadłuba;
8) posługiwać się podstawowym sprzętem pomiarowym podczas prefabrykacji i montażu okrętowych konstrukcji kadłubowych;
9) posługiwać się urządzeniami, przyrządami, narzędziami i pomocniczym oprzyrządowaniem monterskim, w tym narzędziami pneumatycznymi, magnetycznymi i hydraulicznymi;
10) posługiwać się podstawowym sprzętem spawalniczym do cięcia i sczepiania;
11) określać przyczyny nadmiernych odkształceń technologicznych wykonywanej konstrukcji;
12) posługiwać się elementarnym sprzętem do prostowania cieplnego i oprzyrządowaniem pomocniczym;
13) charakteryzować właściwości technologiczne podstawowych materiałów kadłubowych;
14) dobierać urządzenia, narzędzia i sprzęt pomocniczy oraz materiały do operacji technologicznych montażu kadłuba;
15) określać metody i zakres technologicznego przygotowania wodowania statku;
16) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
17) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
21) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
22) korzystać z różnych źródeł informacji.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter kadłubów okrętowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) trasowania poprzedzającego podstawowe prace kadłubowe (obróbkę, prefabrykację, montaż);
2) wykonywania ręcznego cięcia gazowego;
3) sczepiania konstrukcji i elementów;
4) wycinania i szlifowania spoin;
5) przygotowywania i stosowania oprzyrządowania do prefabrykacji, montażu i transportu konstrukcji okrętowych;
6) kompletowania i montażu podzespołów konstrukcyjnych w ramach prefabrykacji wstępnej;
7) kompletowania i montażu sekcji na prefabrykacji;
8) kompletowania, montażu, zbrojenia i częściowego wyposażania sekcji przestrzennych bloków i kadłubów;
9) prostowania konstrukcji w elementarnym zakresie;
10) wykonywania prac remontowych konstrukcji kadłuba;
11) przygotowywania pochylni, wyciągów i doków do montażu kadłuba.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) technika wytwarzania kadłuba okrętowego;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) posługiwać się terminologią z zakresu techniki okrętowej;
2) wyjaśniać zadania towarzystw klasyfikacyjnych dotyczące materiałów i prac kadłubowych;
3) rozróżniać typy statków;
4) określać wielkości charakteryzujące statek;
5) wyjaśniać podstawowe prawa pływalności, stateczności i niezatapialności statku;
6) rozróżniać główne elementy konstrukcyjne statku;
7) wyjaśniać konstrukcję kadłuba statku;
8) określać wyposażenie kadłuba statku;
9) charakteryzować proces wytwarzania kadłuba;
10) charakteryzować materiały okrętowe metalowe, niemetalowe i pomocnicze;
11) rozróżniać właściwości wytrzymałościowe i technologiczne metali i stopów stosowane na kadłuby statków;
12) rozróżniać gatunki stopów Fe-C i metali nieżelaznych stosowanych na elementy kadłubów;
13) charakteryzować wyroby walcowane, odlewane i kute stosowane do budowy kadłuba;
14) określać czynniki powodujące powstawanie korozji;
15) rozróżniać podstawowe metody zabezpieczania konstrukcji statku przed korozją;
16) stosować zasady sporządzania rysunku technicznego maszynowego i rysunku kadłubowego;
17) czytać rysunki konstrukcji kadłuba: złady wzdłużne i poprzeczne, rozwinięcie poszycia, sekcji kadłuba, podział blokowy i sekcyjny;
18) wykonywać szkice wręgów;
19) czytać rysunki połączeń elementów kadłuba w różnym stopniu uproszczenia;
20) korzystać z norm i katalogów unifikacyjnych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) definicje i pojęcia dotyczące wiedzy o statku;
2) zadania towarzystw klasyfikacyjnych;
3) elementy konstrukcyjne okrętu;
4) konstrukcja i wyposażenie statku;
5) rodzaje napędów i systemów okrętowych;
6) proces wytwarzania kadłuba;
7) wyposażenie pokładowe;
8) podzespoły konstrukcyjne kadłuba okrętowego i ich charakterystyka;
9) okrętowe materiały konstrukcyjne i technologiczne;
10) podstawy rysunku technicznego maszynowego;
11) podstawy rysunku okrętowego;
12) zasady unifikacji i standaryzacji rysunków konstrukcyjnych kadłuba statku;
13) rysunek konstrukcyjny typowych sekcji kadłuba;
14) rysunki zbrojenia i wyposażenia kadłuba statku;
15) dokumentacja technologiczna.
BLOK: TECHNIKA WYTWARZANIA KADŁUBA OKRĘTOWEGO
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) określać strukturę i zadania stoczni produkcyjnej i remontowej;
2) określać etapy procesu technologicznego budowy kadłuba statku i ich lokalizację w systemie organizacyjnym stoczni;
3) stosować niezbędne szablony, narzędzia i metody do realizacji zadań traserskich podczas obróbki, prefabrykacji i montażu;
4) trasować płaty oraz proste sekcje płaskie;
5) posługiwać się narzędziami i sprzętem pomiarowym podczas trasowania, obróbki, montażu i prostowania elementów konstrukcji kadłuba;
6) rozróżniać podstawowe techniki, narzędzia i urządzenia wykorzystywane podczas półautomatycznego i automatycznego cięcia termicznego oraz określać zakres ich stosowania;
7) stosować podstawowe metody i techniki oraz parametry podczas cięcia ręcznego, gazowego i gazowo-elektrycznego, ukosowania krawędzi, podcinania oraz żłobienia;
8) rozróżniać podstawowe narzędzia i urządzenia oraz materiały technologiczne niezbędne do realizacji procesu spawania ręcznego, półautomatycznego i automatycznego;
9) określać warunki składowania blach, profili i rur na placach składowych stoczni;
10) charakteryzować procesy obróbki wstępnej materiałów hutniczych;
11) określać warunki stosowania narzędzi, oprzyrządowania i urządzeń elektrycznych w procesie montażu i spawania konstrukcji kadłuba okrętowego;
12) charakteryzować procesy obróbki blach, profili oraz rur;
13) dobierać materiały, parametry i techniki do spawania ręcznego oraz podłączać podstawowe urządzenia;
14) układać spoiny montażowe, spoiny krótkie oraz wytrzymałościowo trzeciorzędne;
15) oceniać stan zagrożenia wynikający ze stosowania różnych metod cięcia termicznego i spawania oraz montażu w warsztacie i na statku;
16) identyfikować niesprawność sprzętu;
17) charakteryzować metody badania i ujawniania wad technologicznych;
18) likwidować pod nadzorem wady technologiczne powstające w wyniku cięcia, spawania, żłobienia, prostowania oraz montażu konstrukcji i jej elementów;
19) wykonywać podstawowe procesy obróbki, prefabrykacji i montażu konstrukcji kadłuba;
20) charakteryzować urządzenia, materiały i sposoby wodowania statku po zbudowaniu i po remoncie;
21) wykonywać podstawowe operacje technologiczne związane z obróbką mechaniczną, ręczną i maszynową skrawaniem;
22) wykonywać podstawowe operacje prefabrykacji wstępnej, prefabrykacji sekcji płaskich i sekcji krzywoliniowych;
23) określać zakres odbioru oraz prób kadłubowych, metody realizacji, stosowane narzędzia i urządzenia w całym cyklu budowy jednostki;
24) określać metody transportu elementów blach i sekcji kadłuba okrętu;
25) rozróżniać urządzenia transportowe stosowane w stoczni;
26) korzystać z dokumentacji technologicznej;
27) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) struktura organizacyjna stoczni;
2) ramowy proces technologiczny budowy statku;
3) podstawy i metody trasowania;
4) trasowanie;
5) metrologia okrętowa;
6) pomiary warsztatowe;
7) sprzęt i urządzenia do spawania i cięcia gazowego;
8) metody i techniki cięcia i spawania gazowego;
9) metody i techniki żłobienia;
10) metody i techniki spawania elektrycznego w okrętownictwie;
11) sprzęt, maszyny i urządzenia do spawania elektrycznego;
12) podstawy technologii spawania elektrycznego i gazowego;
13) spoina: klasyfikacja, zastosowanie, oznaczenie, struktura;
14) standardy, wady i kontrola jakości spawania;
15) naprężenia i odkształcenia spawalnicze oraz ich uwarunkowanie konstrukcyjno-technologiczne;
16) podstawowe techniki wytwarzania;
17) składowanie blach, profili i rur;
18) technologiczne i transportowe zabezpieczenia obróbki;
19) obróbka wstępna materiałów hutniczych;
20) procesy obróbki blach, profili oraz rur;
21) technologiczne i transportowe zabezpieczenie prefabrykacji;
22) procesy prefabrykacji elementów i podzespołów kadłuba okrętowego;
23) technologiczne i transportowe zabezpieczenie montażu;
24) procesy montażu, remontu i konserwacji kadłuba;
25) metody wodowania statku;
26) próby i odbiory okrętowe dotyczące operacji technologicznych prefabrykacji i montażu kadłuba;
27) dokumentacja technologiczna;
28) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;
8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
9) komunikować się i współpracować z zespołem;
10) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
11) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
12) przestrzegać zasad etyki;
13) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) metody poszukiwania pracy;
7) dokumenty związane z zatrudnieniem;
8) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
9) zasady i metody komunikowania się;
10) elementy socjologii i psychologii pracy;
11) etyka;
12) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w %* |
| Techniczne podstawy zawodu | 19,5 |
| Technika wytwarzania kadłuba okrętowego | 57,0 |
| Podstawy działalności zawodowej | 3,5 |
| Razem | 80,0 ** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia technologii okrętu;
2) pracownia wiedzy o okręcie;
3) pracownia komputerowa;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia technologii okrętu powinna być wyposażona w:
1) modele: rzutni, brył geometrycznych;
2) model bryły kadłuba z głównymi płaszczyznami odniesienia;
3) modele: łoża do montażu sekcji burtowych, sekcji dna podwójnego w łożu;
4) modele różnych sekcji kadłuba statku i odpowiadające im rysunki;
5) modele charakterystycznych węzłów konstrukcyjnych i odpowiadające im rysunki;
6) linie teoretyczne kadłuba statku;
7) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne elementów konstrukcji kadłuba o różnym stopniu złożoności;
8) przyrządy do pomiarów warsztatowych oraz stosowane w pomiarach konstrukcji kadłuba statku;
9) normy: PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO, katalogi unifikacyjne.
Pracownia wiedzy o okręcie powinna być wyposażona w:
1) modele różnych typów statków;
2) model części dziobowej kadłuba z wyposażeniem kotwicznym;
3) modele śrub okrętowych;
4) model części rufowej kadłuba statku z pędnikiem;
5) model śruby w dyszy Korta;
6) modele urządzeń przeładunkowych;
7) model zładu poprzecznego i wzdłużnego;
8) model urządzenia sterowego;
9) modele wiązań kadłuba.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarkę;
3) skaner;
4) pakiet programów biurowych;
5) pakiet programów typu CAD do sporządzania rysunków.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) eksponaty spoin: sczepnych, czołowych i pachwinowych, wykonane prawidłowo i nieprawidłowo;
2) eksponaty ukosowanych krawędzi wykonane prawidłowo i nieprawidłowo;
3) przykłady podręcznego oprzyrządowania oraz narzędzi prawidłowych i nieprawidłowych;
4) przyrządy pomiarowe;
5) narzędzia do trasowania;
6) stanowiska do gazowego cięcia ręcznego wraz z oprzyrządowaniem;
7) stanowiska do montażu i sczepiania podstawowych połączeń modelowych wraz z oprzyrządowaniem;
8) palniki do prostowania klasycznego i bezudarowego;
9) narzędzia do obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem;
10) obrabiarki do metalu;
11) instrukcje stanowiskowe bezpieczeństwa i higieny pracy;
12) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;
13) Dokumentacje Techniczno-Ruchowe;
14) normy PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO oraz normy branżowe w zakresie spawalnictwa, kontroli jakości połączeń;
15) księgi standardów stoczniowych, instrukcje montażowe;
16) apteczkę pierwszej pomocy.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Zajęcia praktyczne powinny odbywać się w warsztatach szkolnych i na wydziałach stoczni, gdzie uczniowie powinni uczestniczyć w procesie montażu niezłożonych konstrukcyjnych elementów kadłuba okrętowego.
ZAŁĄCZNIK Nr 7
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
SYMBOL CYFROWY 315[01]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) sporządzać bieżące i okresowe analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, uwzględniając obowiązujące normy oraz przepisy ogólne i szczegółowe;
2) formułować propozycje przedsięwzięć prawno-organizacyjnych mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy;
3) uczestniczyć w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy, zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) rozwiązywać bieżące problemy techniczne i organizacyjne w zakładzie pracy związane z bezpieczeństwem pracy i ergonomią;
5) ustalać zgodność oddawanych do użytku obiektów i urządzeń technicznych z dokumentacją projektową i wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy;
6) oceniać wytwarzane wyroby pod względem bezpieczeństwa pracy i ergonomii;
7) identyfikować zagrożenia oraz oceniać i redukować ryzyko zawodowe występujące w środowisku pracy;
8) ustalać okoliczności i przyczyny wypadków, sporządzać dokumentację powypadkową oraz formułować odpowiednie wnioski profilaktyczne;
9) prowadzić rejestr i przechowywać dokumentację dotyczącą wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz wyników badań środowiska pracy;
10) oceniać ekonomiczne skutki zagrożeń, wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
11) współdziałać z państwowymi i społecznymi organami nadzoru nad warunkami pracy oraz laboratoriami badań środowiska pracy;
12) współdziałać ze służbami pracowniczymi, społeczną inspekcją pracy, komisją bhp oraz związkami zawodowymi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
13) kontrolować stan bezpieczeństwa i higieny pracy oraz sporządzać sprawozdania i protokoły pokontrolne;
14) doradzać w zakresie obowiązujących zasad i przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz doboru środków ochrony zbiorowej i indywidualnej;
15) rozpowszechniać wiedzę na temat kultury bezpieczeństwa i higieny pracy wśród pracowników i osób kierujących pracownikami w organizacji;
16) prowadzić szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
17) stosować techniki biurowe i metody organizacji pracy;
18) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
19) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
21) przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej;
22) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
24) kierować zespołem pracowników;
25) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;
26) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) oceniania i kontrolowania stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy;
2) prowadzenia doradztwa w zakresie obowiązujących zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej;
3) ustalania zgodności z wymaganiami ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy obiektów i urządzeń technicznych oddawanych do użytku;
4) rozwiązywania problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy;
5) oceniania ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne występujące w środowisku pracy oraz określania sposobów ich ograniczania i eliminowania;
6) ustalania okoliczności, przyczyn i ekonomicznych skutków wypadków oraz formułowania wniosków profilaktycznych;
7) prowadzenia działalności edukacyjnej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczny;
2) ergonomia, bezpieczeństwo i higiena pracy;
3) podstawy psychologii i pedagogiki;
4) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykonywać działania na wektorach sił;
2) wyznaczać warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem płaskiego układu sił dowolnych;
3) wyznaczać warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem przestrzennego układu sił;
4) wyznaczać siłę i moment tarcia;
5) rozróżniać rodzaje tarcia;
6) określać metody przeciwdziałania skutkom tarcia;
7) analizować kinematykę podstawowych mechanizmów, wyznaczać prędkość i przyspieszenie członów określonego mechanizmu;
8) rozpoznawać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów;
9) wykonywać szkice części maszyn;
10) wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunkach technicznych maszynowych;
11) rozróżniać rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe, operacyjne;
12) korzystać z dokumentacji technicznej;
13) wykonywać proste obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn;
14) rozróżniać elementy maszyn;
15) wyjaśniać zasady działania: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;
16) obliczać wymiary graniczne, tolerancje, luzy graniczne pasowania;
17) dobierać przyrządy i wykonywać pomiary warsztatowe;
18) określać właściwości metali i ich stopów;
19) charakteryzować materiały konstrukcyjne metalowe i niemetalowe;
20) określać właściwości materiałów eksploatacyjnych;
21) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki;
22) dobierać metody ochrony metali przed korozją;
23) rozróżniać rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;
24) charakteryzować podstawowe metody wytwarzania odlewów;
25) charakteryzować procesy obróbki plastycznej;
26) określać cechy charakterystyczne metod spajania;
27) charakteryzować podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;
28) dobierać materiały i narzędzia do obróbki ręcznej;
29) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;
30) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem;
31) określać zasady montażu i demontażu maszyn i urządzeń;
32) określać zasady organizacji prac remontowych i konserwacyjnych;
33) określać zasady organizacji prac remontowo-budowlanych oraz warunki ich bezpiecznego wykonania;
34) wyjaśniać zasady ochrony przeciwporażeniowej oraz rozpoznawać środki ochrony zastosowane w urządzeniach elektrycznych;
35) określać organizację procesu produkcyjnego i technologicznego, organizację zarządzania i strukturę produkcyjną zakładu;
36) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) statyka;
2) kinematyka;
3) dynamika;
4) rysunek techniczny;
5) dokumentacja techniczna;
6) wytrzymałość materiałów;
7) tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni;
8) pomiary warsztatowe;
9) stopy żelaza;
10) metale nieżelazne i ich stopy;
11) materiały niemetalowe;
12) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;
13) korozja;
14) odlewnictwo;
15) obróbka plastyczna;
16) spajanie i cięcie metali;
17) obróbka ręczna;
18) obróbka mechaniczna skrawaniem;
19) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;
20) technologia i organizacja napraw;
21) prace remontowo-budowlane;
22) ochrona przeciwporażeniowa;
23) proces produkcyjny i technologiczny;
24) organizacja zarządzania i struktura produkcyjna zakładu;
25) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska.
BLOK: ERGONOMIA, BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) identyfikować czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe, niebezpieczne oraz źródła zagrożeń występujące w przedsiębiorstwie;
2) oceniać wpływ czynników szkodliwych na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników oraz na lokalne środowisko pracy;
3) rozpoznawać zagrożenia dla zdrowia związane z prowadzonymi procesami pracy oraz stosować skuteczne metody ich likwidacji lub ograniczenia;
4) rozpoznawać zagrożenia wypadkowe związane z procesami pracy oraz określać metody ich ograniczania;
5) oceniać na podstawie analizy poziom zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy;
6) oceniać ryzyko związane z zagrożeniami występującymi w procesach pracy oraz wskazywać metody jego redukcji;
7) oceniać wprowadzane do użytku substancje, stosowane materiały i procesy technologiczne pod kątem szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych;
8) organizować stanowiska pracy i proces pracy zgodnie z zasadami ergonomii;
9) oceniać zgodność organizacji i wyposażenia technicznego stanowisk pracy z wymaganiami ergonomii;
10) oceniać produkowane wyroby pod względem wymagań ergonomicznych;
11) analizować i oceniać etapy procesów inwestycyjnych, konstrukcyjnych i technologicznych pod względem zgodności z przepisami i normami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii;
12) oceniać budynki i miejsca pracy oraz tereny z nimi związane pod względem spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy;
13) oceniać maszyny, urządzenia oraz instalacje pod względem wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy;
14) oceniać organizację procesów pracy i stanowisk pracy pod kątem spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy;
15) dobierać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej;
16) prognozować wpływ wprowadzanych zmian w poszczególnych etapach procesu produkcyjnego na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy;
17) określać niezbędne działania techniczne i organizacyjne na podstawie wniosków wynikających z oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie;
18) formułować na podstawie przeprowadzonej analizy i oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy wnioski mające na celu poprawę warunków pracy w przedsiębiorstwie;
19) wykorzystywać wnioski z badań statystycznych oraz analizy retrospektywnej zaistniałych zdarzeń, wypadków i awarii do określania działań prewencyjnych;
20) inicjować wprowadzanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych wpływających na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy;
21) udzielać pierwszej pomocy;
22) badać i ustalać okoliczności oraz przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i opracowywać wnioski prewencyjne;
23) kwalifikować wypadek jako wypadek przy pracy, wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy, wypadek w drodze do i z pracy;
24) identyfikować podstawowe rodzaje zanieczyszczeń środowiska, pochodzących z prowadzonego procesu produkcyjnego, oraz wskazywać metody redukcji zanieczyszczeń emitowanych do środowiska;
25) oceniać rozwiązania ograniczające lub eliminujące emisję zanieczyszczeń do środowiska;
26) organizować działania prewencyjne mające na celu przeciwdziałanie powstawaniu pożaru;
27) organizować akcję ratowniczo-gaśniczą do czasu przybycia jednostek straży pożarnej;
28) stosować odpowiednie systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych w przedsiębiorstwie;
29) opracowywać dokumentację powypadkową, sprawozdania, ocenę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz materiały szkoleniowe z wykorzystaniem edytora tekstu;
30) opracowywać sprawozdania dotyczące warunków pracy oraz prowadzić rejestr wypadków i chorób zawodowych, korzystając z informacji zawartych w bazach danych;
31) dokonywać obliczeń statystycznych z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego;
32) przeprowadzać analizę statystyczną;
33) użytkować programy komputerowe do analizy wypadków, oceny zagrożeń i oceny ryzyka.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy i ich wpływ na człowieka oraz lokalne środowisko;
2) metody identyfikacji zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi;
3) zagrożenia występujące w procesach pracy;
4) metody likwidacji lub ograniczenia zagrożeń oraz redukcji ryzyka;
5) okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy;
6) stan bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach;
7) ergonomia koncepcyjna i korekcyjna;
8) ocena maszyn i urządzeń oraz warunków pracy pod względem bezpieczeństwa pracy oraz wymagań ergonomii;
9) zasady i metody udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku;
10) rodzaje zanieczyszczeń środowiska i metody ich redukcji;
11) techniki ochrony środowiska;
12) zagrożenia pożarowe oraz metody przeciwdziałania pożarom i ich zwalczania;
13) techniczne systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sprzęt i środki gaśnicze;
14) dokumentacja, bazy danych i obliczenia statystyczne sporządzane z wykorzystaniem technik komputerowych;
15) programy komputerowe do analizy zagrożeń, wypadków przy pracy i oceny ryzyka.
BLOK: PODSTAWY PSYCHOLOGII I PEDAGOGIKI
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) formułować ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy, uwzględniające właściwości fizjologiczne i psychologiczne człowieka;
2) dokonywać doboru pracowników do stanowisk pracy z uwzględnieniem predyspozycji intelektualnych, fizycznych, psychomotorycznych i społecznych;
3) oceniać i korygować stanowiska pracy na podstawie danych fizjologicznych, biomechanicznych;
4) klasyfikować stanowiska pracy ze względu na obciążenie fizyczne, predyspozycje psychofizyczne pracowników oraz istniejące zagrożenia;
5) stosować techniki motywujące pracowników do bezpiecznej, wydajnej pracy oraz do doskonalenia zawodowego;
6) współpracować z zespołem, przestrzegać zasad bezpiecznej pracy;
7) przewidywać postawy i zachowania człowieka w sytuacjach stresu i zagrożenia;
8) stosować techniki komunikowania się ułatwiające rozwiązywanie problemów pracowniczych i zawodowych;
9) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
10) zachowywać się asertywnie w sytuacji konfliktu interesów pracowników w danej strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa;
11) przeprowadzać negocjacje, wywiady i rozmowy z pracownikami dotyczące bezpieczeństwa i warunków pracy;
12) określać indywidualne potrzeby szkoleniowe pracowników, pracodawcy oraz perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa;
13) formułować cele doskonalenia, dokształcania i szkolenia pracowników z uwzględnieniem potrzeb indywidualnych, zespołowych oraz perspektyw rozwojowych przedsiębiorstwa;
14) dobierać treści, metody i formy działań edukacyjnych na podstawie określonych potrzeb i celów;
15) projektować programy szkoleniowe pracowników i realizować je metodami zapewniającymi kształtowanie bezpiecznych postaw i zachowań;
16) dobierać materiały dydaktyczne i techniczne środki kształcenia ułatwiające realizację celów szkoleniowych;
17) współpracować z organizatorami szkoleń, określać wymagania programowe, metodyczne i organizacyjne;
18) dobierać i stosować metody ewaluacji szkoleń;
19) prowadzić dokumentację szkoleń pracowniczych;
20) planować i realizować własną ścieżkę rozwoju zawodowego;
21) rozpowszechniać wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady ergonomii dotyczące organizacji pracy i stanowisk pracy;
2) metody klasyfikacji stanowisk pracy;
3) człowiek w procesie pracy;
4) elementy socjologii i psychologii pracy;
5) potrzeby człowieka, motywacja do pracy;
6) zasady współdziałania w grupie;
7) metody rozwiązywania konfliktów;
8) zasady i metody komunikowania się;
9) metody i techniki badania potrzeb szkoleniowych i określanie celów szkolenia;
10) projektowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego;
11) organizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego;
12) ocena efektywności działań edukacyjnych;
13) rola pracownika służby bhp w doskonaleniu kadr i rozpowszechnianiu wiedzy o bezpieczeństwie pracy.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) analizować i interpretować wybrane przepisy prawa pracy;
2) rozróżniać świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
3) określać świadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych;
4) charakteryzować system ochrony pracy w Polsce;
5) określać uprawnienia pracowników związane z warunkami pracy w układach zbiorowych pracy;
6) kontrolować przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych;
7) kontrolować przestrzeganie przepisów prawa pracy;
8) oceniać stopień i skutki naruszenia prawa pracy u pracodawcy;
9) ustalać odpowiedzialność za naruszenie prawa pracy;
10) formułować na podstawie dokonanej analizy naruszeń prawa pracy wnioski prewencyjne i polecenia do bieżącej realizacji;
11) analizować i interpretować przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy;
12) wdrażać przepisy ogólne i branżowe określające wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w realizowanym procesie technologicznym i obowiązującej organizacji pracy;
13) oceniać opracowywane w zakładzie akty prawne, regulaminy oraz instrukcje pod względem zgodności z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy;
14) kontrolować przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na terenie przedsiębiorstwa;
15) wprowadzać zasady dotyczące kształtowania warunków pracy do układów zbiorowych pracy oraz do regulaminów pracy, w części dotyczącej warunków pracy;
16) wdrażać wymagania Polskich Norm dotyczące bezpieczeństwa pracy i ergonomii w kształtowaniu warunków pracy;
17) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
18) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
19) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
20) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
21) opracowywać plan marketingowy;
22) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
23) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
24) sporządzać dokumenty związane z zatrudnieniem;
25) rozwiązywać problemy w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
26) przestrzegać zasad etyki;
27) wykonywać pracę zgodnie z przepisami ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
29) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
30) organizować doskonalenie zawodowe pracowników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) przepisy prawa pracy;
2) świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
3) świadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych;
4) system ochrony pracy w Polsce;
5) prawo układowe oraz zasady negocjowania i zawierania zbiorowych układów pracy;
6) ochrona pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych;
7) odpowiedzialność za naruszenie przepisów prawa pracy;
8) nadzór nad warunkami pracy;
9) nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy;
10) rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy;
11) przedawnienie roszczeń;
12) normy prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy;
13) konwencje, normy i uregulowania międzynarodowe w zakresie bezpieczeństwa pracy;
14) zasady opracowywania instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy;
15) zakres podmiotowy i przedmiotowy obowiązków w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy;
16) gospodarka rynkowa;
17) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
18) dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
19) struktura budżetu;
20) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
21) strategie marketingowe;
22) przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
23) metody poszukiwania pracy;
24) dokumenty związane z zatrudnieniem;
25) elementy socjologii i psychologii pracy;
26) etyka;
27) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
28) zasady udzielania pierwszej pomocy;
29) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;
30) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w % * |
| Techniczny | 30 |
| Ergonomia, bezpieczeństwo i higiena pracy | 40 |
| Podstawy psychologii i pedagogiki | 8 |
| Podstawy działalności zawodowej | 12 |
| Razem | 90** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
Absolwenci techników, techników uzupełniających oraz szkół policealnych kształcących w zawodach: technik mechanik, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik okrętowy, technik odlewnik i technik hutnik rozpoczynają kształcenie od II semestru nauki, gdyż treści kształcenia z zakresu: podstaw mechaniki, konstrukcji, budowy maszyn i rysunku technicznego oraz technik wytwarzania z materiałoznawstwem zostały już przez nich zrealizowane. Tym samym, wymienieni absolwenci mają skrócony okres kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy do 1 roku.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia bezpieczeństwa i higieny pracy;
2) pracownia techniki;
3) pracownia komputerowa.
Pracownia bezpieczeństwa i higieny pracy powinna być wyposażona w:
1) urządzenia zabezpieczające i sygnalizacyjne;
2) przyrządy pomiarowe do badania: hałasu, drgań mechanicznych, oświetlenia, stężenia tlenku węgla, szczelności instalacji gazowych, zapylenia, mikroklimatu;
3) zestaw środków ochrony indywidualnej;
4) zestaw środków do udzielania pierwszej pomocy;
5) sprzęt do gaszenia pożarów;
6) przykładowe stanowisko pracy z możliwością zmiany określonych parametrów geometrycznych, w szczególności oświetlenia;
7) przykładowe stanowisko do oceny sprawności psychofizycznej;
8) stanowisko do badań fizjologicznych - miernik wydatku energetycznego;
9) fantomy;
10) kamerę;
11) Karty Charakterystyk Substancji Niebezpiecznych;
12) podstawowe odczynniki chemiczne;
13) sprzęt i szkło laboratoryjne;
14) wagę techniczną;
15) tablicę Mendelejewa;
16) digestorium.
Pracownia techniki powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);
2) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
3) eksponaty i modele części maszyn;
4) modele maszyn i urządzeń;
5) próbki materiałów konstrukcyjnych;
6) typowe eksponaty półwyrobów takich jak: odkuwki, odlewy, wypraski;
7) mikroskop metalograficzny;
8) zgłady metalograficzne;
9) twardościomierz;
10) przyrządy pomiarowe;
11) narzędzia do trasowania;
12) typowe narzędzia do obróbki ręcznej i mechanicznej;
13) modele typowych obrabiarek;
14) modele urządzeń do obróbki plastycznej;
15) eksponaty zużytych i uszkodzonych części maszyn;
16) schematy układów sieci TN-C, TN-S, TN-C-S, TT, IT;
17) schematy urządzeń elektrycznych z zastosowanymi środkami ochrony przeciwporażeniowej;
18) stanowisko do badania ochrony przeciwporażeniowej podstawowej i dodatkowej;
19) stanowisko do badania ochrony antystatycznej z instalacją przeciwpyłową i przeciwwybuchową;
20) stanowisko do badania IP;
21) mierniki podstawowych wielkości elektrycznych;
22) mierniki do badania skuteczności ochrony przeciwporażeniowej;
23) sprzęt ochronny:
a) wskaźniki napięcia,
b) drążki izolacyjne,
c) rękawice dielektryczne,
d) kalosze izolacyjne,
e) narzędzia izolowane;
24) Dokumentację Techniczno-Ruchową;
25) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne;
26) normy: PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy specjalistyczne.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego oraz Centrach Kształcenia Ustawicznego i w przedsiębiorstwach.
ZAŁĄCZNIK Nr 8
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POŻARNICTWA
SYMBOL CYFROWY 315[02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) przedstawiać strukturę organizacyjną ochrony przeciwpożarowej i systemu ratowniczo-gaśniczego oraz wskazywać podstawy prawne jej funkcjonowania;
2) korzystać z aktów prawnych z zakresu prawa administracyjnego, karnego i cywilnego;
3) opisywać i interpretować zjawiska zachodzące w trakcie działań ratowniczych;
4) organizować tok służby w jednostkach prowadzących działania ratownicze;
5) kierować i dowodzić grupą ratowników;
6) organizować i prowadzić zajęcia szkoleniowe oraz sportowe w środowisku pracy;
7) organizować i prowadzić działalność edukacyjną z zakresu ochrony ludności;
8) wykonywać zadania obowiązujące w powszechnym systemie ochrony ludności i obrony cywilnej;
9) stosować ze względu na bezpieczeństwo pożarowe przepisy określające warunki techniczne dla budynków, obiektów i terenów;
10) oceniać zagrożenia pożarowe i wybuchowe;
11) stosować zasady zapobiegania powstawaniu i rozszerzaniu się pożarów;
12) prowadzić działania kontrolno-rozpoznawcze;
13) oceniać zachowanie się materiałów i konstrukcji budowlanych w warunkach pożaru;
14) postępować zgodnie z procedurami podczas prowadzenia działań ratowniczych;
15) wykonywać zadania funkcyjnych zgodnie z procedurami;
16) przygotowywać do pracy i obsługiwać w różnych warunkach sprzęt do działań ratowniczych;
17) przeprowadzać rozpoznanie podczas działań ratowniczych oraz składać meldunki o jego wynikach;
18) ratować i ewakuować ludzi, zwierzęta i mienie w różnych sytuacjach pożarowych, podczas klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń;
19) gasić pożary dostępnymi technikami;
20) organizować i utrzymywać łączność w trakcie działań ratowniczych;
21) współpracować w trakcie działań ratowniczych z innymi podmiotami ratowniczymi;
22) postępować zgodnie z procedurami w stanach zagrożeń;
23) oceniać wpływ zdarzeń traumatycznych na funkcjonowanie ratownika;
24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach zgodnie z przyjętymi procedurami;
25) korzystać z dokumentacji i oprogramowania wspomagającego kierowanie działaniami ratowniczymi;
26) sporządzać dokumentację ze zdarzeń;
27) kierować pojazdami samochodowymi w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii C;
28) współpracować w zespole;
29) podejmować działalność społeczną w środowisku lokalnym, współpracować z organizacjami pozarządowymi;
30) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;
31) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
32) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
33) przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej;
34) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;
36) postępować zgodnie z zasadami etyki;
37) planować działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik pożarnictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) prowadzenia rozpoznania na terenie działań ratowniczo-gaśniczych i zabezpieczania terenu działań ratowniczych;
2) ratowania ludzi, zwierząt i mienia podczas pożarów, klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń;
3) obsługiwania sprzętu do działań ratowniczych;
4) obsługiwania urządzeń łączności i urządzeń pozyskiwania informacji;
5) udzielania pierwszej pomocy i wsparcia psychicznego poszkodowanym;
6) dysponowania i dowodzenia siłami i środkami do działań ratowniczych;
7) analizowania zagrożeń występujących w czasie działań ratowniczych;
8) organizowania toku służby w jednostce ochrony przeciwpożarowej;
9) prowadzenia dokumentacji związanej z tokiem służby;
10) rozpoznawania zagrożeń i skutecznego reagowania;
11) oceniania warunków korzystania z obiektów i instalacji użytkowych dla celów ratowniczych;
12) organizowania i prowadzenia szkoleń z zakresu ochrony przeciwpożarowej;
13) przygotowywania społeczeństwa do właściwych zachowań w stanach nagłych i masowych zagrożeń.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik pożarnictwa posiada przygotowanie do eksploatacji sprzętu oraz urządzeń technicznych stanowiących wyposażenie jednostek prowadzących działania ratownicze, o ile nie są wymagane uprawnienia specjalne, w szczególności uprawnienia dozoru technicznego.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) ogólny;
2) rozpoznawanie zagrożeń;
3) techniczny;
4) działania ratownicze;
5) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: OGÓLNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) organizować i dokumentować tok służby;
2) przedstawiać rys historyczny rozwoju pożarnictwa polskiego;
3) przedstawiać organizację i zadania organów administracji publicznej;
4) określać zasady, tryb, zakres i sposób prowadzenia postępowania administracyjnego oraz rolę stron w tym postępowaniu;
5) korzystać z aktów prawnych z zakresu prawa administracyjnego, karnego, cywilnego, gospodarczego i prawa pracy;
6) sporządzać decyzję administracyjną;
7) podejmować współpracę z ochotniczą strażą pożarną, innymi jednostkami ochrony przeciwpożarowej oraz organizacjami pozarządowymi;
8) korzystać z uprawnień kierującego działaniami ratowniczymi;
9) określać warunki zaistnienia stanu wyższej konieczności;
10) stosować zasady współpracy ze środkami masowego przekazu;
11) kierować i dowodzić grupą ratowników;
12) stosować podstawowe zasady i metody dydaktyczne;
13) przygotowywać i prowadzić zajęcia szkoleniowe;
14) wyjaśniać mechanizm powstawania stresu, traumy i paniki;
15) stosować metody przeciwdziałania powstawaniu paniki;
16) posługiwać się programami komputerowymi wspomagającymi kierowanie działaniami ratowniczymi;
17) rozwijać sprawność fizyczną;
18) stosować regulaminy oraz instrukcje dotyczące wychowania fizycznego i sportów pożarniczych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady pełnienia służby;
2) historia pożarnictwa;
3) podstawowe wiadomości z teorii państwa i prawa;
4) procedury administracyjne;
5) uprawnienia kierującego działaniami ratowniczymi;
6) prawne podstawy prowadzenia działań ratowniczych;
7) postępowanie w sprawach o wykroczenia;
8) działalność prasowo-informacyjna, obsługa medialna akcji ratowniczych;
9) metody doskonalenia umiejętności dowodzenia;
10) zasady funkcjonowania w grupie;
11) psychologiczne aspekty efektywnego kierowania zespołem;
12) proces dydaktyczno-wychowawczy;
13) przygotowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych;
14) stres, problematyka zespołu urazowego po stresie;
15) psychologia grupy społecznej i tłumu;
16) sposoby radzenia sobie ze stresem i wsparcie psychiczne poszkodowanych;
17) oprogramowanie wspomagające kierowanie działaniami ratowniczymi;
18) programy diagnozowania sprzętu i urządzeń gaśniczych;
19) metodyka wychowania fizycznego;
20) testy sprawności fizycznej;
21) lekkoatletyka, atletyka terenowa i pływanie;
22) zespołowe gry sportowe;
23) regulaminy oraz instrukcje dotyczące wychowania fizycznego i sportów pożarniczych.
BLOK: ROZPOZNAWANIE ZAGROŻEŃ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować terminologię z zakresu rozpoznawania zagrożeń;
2) określać przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów i innych miejscowych zagrożeń;
3) określać rodzaje i źródła innych miejscowych zagrożeń oraz ich wpływ na bezpieczeństwo otoczenia;
4) określać zasady stosowania aktywnych i pasywnych środków zabezpieczeń przeciwpożarowych;
5) przeprowadzać czynności kontrolno-rozpoznawcze, sporządzać zarządzenia pokontrolne oraz protokoły;
6) rozpoznawać i oceniać zagrożenia pożarowe, wybuchowe i inne zagrożenia miejscowe;
7) przedstawiać wymagania przeciwpożarowe, jakim powinny odpowiadać budynki, obiekty, tereny i instalacje techniczno-użytkowe;
8) charakteryzować zagrożenia pożarowe występujące w obiektach przemysłowych, usługowych, magazynowych;
9) określać zagrożenia występujące podczas transportu i składowania materiałów niebezpiecznych;
10) określać zagrożenia pożarowe i wybuchowe występujące w przemyśle rolno-spożywczym, gospodarce rolnej i leśnej;
11) dobierać zabezpieczenia techniczne budynków, obiektów i terenów do występujących zagrożeń pożarowych i wybuchowych;
12) interpretować podstawowe prawa z elektrotechniki;
13) wyjaśniać zjawiska elektryczności statycznej i wyładowań atmosferycznych oraz stosować podstawowe formy zabezpieczeń;
14) dobierać instalacje i urządzenia elektryczne zapewniające bezpieczeństwo pożarowe oraz określać zasady ich eksploatacji i konserwacji;
15) klasyfikować budynki oraz strefy do kategorii zagrożenia wybuchem, zagrożenia ludzi;
16) określać parametry zagrożenia pożarowego wybranych operacji i procesów technologicznych, planować ich zabezpieczenie techniczne na podstawie dokumentacji technologicznej;
17) opracowywać zakładowe plany operacyjno-ratownicze na wypadek wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz instrukcje bezpieczeństwa pożarowego;
18) szacować prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka z zastosowaniem metod i systemów wspomagających zarządzanie ryzykiem;
19) klasyfikować i charakteryzować materiały budowlane oraz analizować wpływ warunków pożarowych na materiały budowlane;
20) charakteryzować podstawowe elementy konstrukcji budowlanych;
21) określać rodzaje i charakter obciążeń występujących w budynkach oraz oceniać ich wpływ na zachowanie się konstrukcji;
22) opisywać wpływ przyjętych rozwiązań konstrukcyjnych oraz zastosowanych materiałów na zachowanie się budynków podczas pożaru lub awarii;
23) charakteryzować instalacje użytkowe w budynkach oraz zastosowane zabezpieczenia przeciwpożarowe;
24) określać rodzaje badań technicznych;
25) oceniać możliwość rozprzestrzeniania się pożaru poprzez instalacje i przepusty instalacyjne;
26) szacować odporność ogniową elementów budowlanych;
27) określać wymagania ewakuacyjne w obiektach budowlanych i przeprowadzać kontrolę budynków pod względem spełniania wymagań ewakuacyjnych;
28) dobierać zgodnie z przepisami materiały wykończeniowe dla budynku oraz odpowiednią metodę zabezpieczeń ognioochronnych;
29) wyznaczać wielkość otworów oddymiających i ich rozmieszczenie;
30) wyjaśniać znaczenie, budowę oraz warunki stosowania oddzieleń przeciwpożarowych;
31) określać zasady doboru i wyznaczać ilość podręcznego sprzętu gaśniczego;
32) czytać i interpretować rysunki budowlane;
33) określać zakres i zasady odbioru obiektów budowlanych przez organy Państwowej Straży Pożarnej;
34) przeprowadzać analizę zabezpieczenia przeciwpożarowego wybranych obiektów;
35) opracowywać kompleksowy system zabezpieczenia przeciwpożarowego dla obiektu użyteczności publicznej;
36) stosować podstawowe prawa i zasady hydrostatyki i hydrodynamiki ogólnej do optymalnego wykorzystania sprzętu pożarniczego podczas podawania wody i innych środków gaśniczych;
37) prowadzić analizę przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego jednostek osadniczych i zakładów pracy oraz opracowywać plany przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego;
38) dobierać systemy technicznego zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów;
39) wymieniać elementy składowe stałych urządzeń gaśniczych wodnych, pianowych, proszkowych i parowych na gazy obojętne.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) pojęcia i definicje związane z rozpoznawaniem zagrożeń;
2) przyczyny pożarów;
3) podstawowe wiadomości o energii cieplnej;
4) podstawowe wiadomości z zakresu stosowania pasywnych i aktywnych środków zabezpieczeń przeciwpożarowych;
5) metodyka czynności kontrolno-rozpoznawczych;
6) charakterystyka pożarowa materiałów budowlanych;
7) urządzenia i instalacje użytkowe;
8) ocena zagrożenia i przeciwpożarowe wymagania dla obiektów budowlanych;
9) techniczne środki zabezpieczeń;
10) mechanika budowli, konstrukcje budowlane;
11) dokumentacja budowlana;
12) zagrożenia pożarowe obiektów przemysłowych, usługowych i magazynowych;
13) zagrożenia w przemyśle rolno-spożywczym i gospodarce rolnej;
14) zagrożenia pożarowe obszarów leśnych;
15) podstawowe przepisy regulujące warunki techniczne i ochrony przeciwpożarowej dla budynków, obiektów i terenów;
16) prace niebezpieczne pod względem pożarowym;
17) podstawy elektrotechniki;
18) zjawiska elektryczności statycznej i wyładowań atmosferycznych;
19) zasady doboru, eksploatacji i konserwacji urządzeń i instalacji elektrycznych;
20) zasady wyznaczania stref zagrożonych wybuchem i klasyfikowania budynków do kategorii zagrożenia ludzi;
21) zabezpieczenie techniczne wybranych operacji i procesów technologicznych;
22) klasyfikacja źródeł i rodzajów zagrożeń miejscowych;
23) zagrożenia podczas transportu materiałów niebezpiecznych;
24) zagrożenia związane z przesyłaniem i magazynowaniem gazów palnych oraz cieczy;
25) poważne awarie przemysłowe;
26) zagrożenia pożarowe wybranego procesu technologicznego;
27) przyczyny powstawania i okoliczności rozprzestrzeniania się pożarów;
28) zarządzanie i ocena ryzyka;
29) wybrane zagadnienia z hydrostatyki, hydrauliki i hydrodynamiki ogólnej;
30) wybrane zagadnienia z hydrodynamiki stosowanej;
31) systemy technicznego zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów;
32) urządzenia sygnalizacji alarmowo-pożarowej;
33) stałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające;
34) pomiar ciśnienia, natężenia przepływu i strat ciśnienia w ruchu laminarnym i burzliwym;
35) przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne;
36) urządzenia przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego.
BLOK: TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) korzystać z technicznego oprzyrządowania stanowiska pracy;
2) przedstawiać warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem płaskiego dowolnego układu sił;
3) charakteryzować stany naprężeń i odkształceń oraz określać naprężenia dopuszczalne;
4) opisywać zachowanie się materiałów przy rozciąganiu i ściskaniu;
5) wyznaczać wykresy momentów gnących i sił tnących w belkach podpartych i utwierdzonych;
6) opisywać zachowanie się materiałów podczas zginania i skręcania;
7) obliczać strzałkę ugięcia belek zginanych;
8) przedstawiać wpływ warunków termicznych na zachowanie się materiałów;
9) wyjaśniać pojęcie wytrzymałości złożonej;
10) wyjaśniać zasady działania oraz określać zastosowanie maszyn prostych;
11) charakteryzować rodzaje połączeń;
12) wyjaśniać działanie sprzęgieł, hamulców i przekładni;
13) charakteryzować stosowane osie, wały i łożyska;
14) stosować zasady sporządzania rysunku technicznego;
15) stosować techniki zapisu odwzorowań konstrukcyjnych;
16) odwzorowywać w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych elementy maszyn;
17) wykonywać szkice elementów maszyn;
18) wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym;
19) czytać dokumentację techniczną;
20) klasyfikować sprzęt będący na wyposażeniu straży pożarnych;
21) opisywać przeznaczenie i budowę poszczególnych rodzajów sprzętu;
22) charakteryzować zasady działania wybranych rodzajów sprzętu;
23) określać parametry techniczno-eksploatacyjne sprzętu;
24) opisywać podstawowe warunki eksploatacyjne sprzętu;
25) obsługiwać sprzęt zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
26) dobierać sprzęt w zależności od sytuacji;
27) pracować w sprzęcie ochrony indywidualnej;
28) wykorzystywać parametry eksploatacyjne sprzętu do skutecznego i bezpiecznego prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych;
29) opisywać podstawowe przyczyny nieprawidłowej pracy sprzętu;
30) przeprowadzać instruktaż z zakresu budowy, zasad działania i eksploatacji sprzętu;
31) dokonywać oceny przydatności sprzętu do eksploatacji;
32) określać warunki dopuszczenia sprzętu do pracy;
33) posługiwać się dokumentacją i oprogramowaniem specjalistycznym w zakresie obsługi sprzętu;
34) opracowywać instrukcje bezpiecznego posługiwania się sprzętem.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) techniczne oprzyrządowanie stanowiska pracy;
2) wybrane zagadnienia z mechaniki technicznej;
3) podstawy konstrukcji maszyn;
4) wybrane zagadnienia z wytrzymałości materiałów;
5) zasady tworzenia rysunku technicznego;
6) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;
7) zasady wymiarowania;
8) zasady wykonywania widoków i przekrojów;
9) rysunki wykonawcze i złożeniowe;
10) klasyfikacja sprzętu pożarniczego według PN, EN i innych kryteriów;
11) sprzęt i urządzenia stosowane w straży pożarnej;
12) określenie, definicja, klasyfikacja, budowa, zasada działania, eksploatacja obsługa i naprawa sprzętu stosowanego w działaniach ratowniczych;
13) obsługa pojazdów gaśniczych i specjalnych;
14) obsługa sprzętu specjalistycznego;
15) gospodarka sprzętem;
16) sprzęt autonomiczny strażaka, zasada działania, zakres stosowania;
17) podstawy diagnostyki sprzętu, przeglądy, naprawy, organizacja zaplecza technicznego;
18) dokumentacja i oprogramowanie specjalistyczne w zakresie obsługi sprzętu;
19) instrukcje bezpiecznego posługiwania się sprzętem.
BLOK: DZIAŁANIA RATOWNICZE
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) korzystać z różnych źródeł informacji na temat zagrożeń;
2) posługiwać się wiedzą z zakresu chemii w działaniach ratowniczych;
3) wyjaśniać zjawisko zapalenia i spalania różnych materiałów palnych oraz charakteryzować zjawiska i substancje towarzyszące procesom spalania;
4) posługiwać się podstawowymi pojęciami i prawami termodynamiki;
5) stosować sposoby i środki niezbędne do przerywania procesu palenia;
6) charakteryzować środki gaśnicze, określać ich mechanizm gaśniczy, dobierać do określonej sytuacji pożarowej oraz określać możliwości łącznego stosowania środków gaśniczych;
7) identyfikować różne substancje chemiczne na podstawie ich cech charakterystycznych, określać stwarzane zagrożenia i stosować neutralizatory i sorbenty do likwidacji zagrożeń;
8) charakteryzować zjawiska towarzyszące pożarom i wybuchom oraz oceniać skutki ich oddziaływania;
9) określać parametry rozwoju i rozprzestrzeniania się pożaru;
10) posługiwać się pojęciami taktyki pożarniczej oraz charakteryzować pododdziały ratownicze;
11) przestrzegać procedur podczas alarmu i dojazdu do miejsca zdarzenia, wykonywać rozwinięcia wstępne i zasadnicze;
12) wydawać i wykonywać komendy nadawane za pomocą znaków gestowych, świetlnych i dźwiękowych;
13) zbierać informacje mające znaczenie dla oceny sytuacji pożarowej;
14) dokonywać oceny sytuacji na podstawie zebranych informacji oraz realizować zamiar taktyczny;
15) wybierać optymalne miejsce na stanowiska gaśnicze, budować linie wężowe, operować prądami gaśniczymi;
16) nawiązywać kontakt z grupą ludzi zagrożonych i stosować procedury postępowania z ludźmi ogarniętymi paniką oraz zasady ich ewakuacji;
17) organizować i utrzymywać łączność na miejscu działań ratowniczych;
18) dowodzić pododdziałami pożarniczymi;
19) zabezpieczać miejsce zdarzenia;
20) sporządzać szkice i schematy z przebiegu działań ratowniczo-gaśniczych oraz dokumentację popożarową;
21) stosować metodykę kalkulacji sił i środków oraz opracowywać plany operacyjne;
22) prowadzić inspekcję gotowości bojowej;
23) podejmować działania ratownicze podczas awarii instalacji użytkowych;
24) stosować środki ochrony indywidualnej w różnych warunkach;
25) organizować i prowadzić działania gaśnicze i ratownicze;
26) wykorzystywać do działań gaśniczych i ratowniczych sprzęt specjalistyczny i mechaniczny;
27) dobierać sprzęt i techniki pracy do rodzaju wykonywanych działań ratowniczych;
28) dokonywać bieżącej analizy sytuacji i koniecznych korekt decyzji oraz składać meldunki do stanowisk kierowania;
29) zapewniać i utrzymywać warunki bezpieczeństwa i higieny pracy na terenie działań ratowniczych;
30) posługiwać się mapami i planami operacyjnymi oraz korzystać z planów budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
31) zabezpieczać miejsca wypadków bądź katastrof po zakończeniu działań ratowniczych, sporządzać dokumentację, przekazywać obiekty i tereny użytkownikom;
32) współpracować z innymi służbami i podmiotami ratowniczymi;
33) udzielać pierwszej pomocy medycznej zgodnie z przyjętymi procedurami dla ratowników krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego;
34) sprawować opiekę nad poszkodowanymi do czasu przekazania służbie medycznej;
35) przekazywać służbie medycznej informacje o podjętych działaniach ratowniczych, posługując się Kartą Udzielonej Pomocy Medycznej;
36) konserwować i utrzymywać w gotowości do użycia sprzęt i urządzenia ratownicze;
37) charakteryzować system i struktury organizacyjne ochrony cywilnej;
38) organizować i prowadzić szkolenia w ramach powszechnego przygotowania ludności do zachowań w warunkach nadzwyczajnych zagrożeń;
39) prognozować nadzwyczajne zagrożenia, wykorzystywać i przekazywać pozyskiwane informacje za pomocą systemu powszechnego ostrzegania o pojawiających się zagrożeniach;
40) charakteryzować skutki zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych;
41) zabezpieczać w zakresie logistycznym działania prowadzone w warunkach nadzwyczajnych zagrożeń;
42) współpracować z instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę dóbr kultury;
43) przygotowywać i prowadzić ćwiczenia obronne oraz realizować wyszkolenie strzeleckie.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawowe wiadomości z chemii ogólnej;
2) proces spalania jako reakcja fizykochemiczna, zjawisko samozapalenia;
3) przerywanie procesu palenia;
4) wybuchowość;
5) woda i roztwory wodne, piana gaśnicza i środki pianotwórcze, proszki i gazy gaśnicze;
6) intensywność podawania środków gaśniczych a efektywność gaszenia;
7) podstawy termodynamiki;
8) fizykochemiczne właściwości gazów, cieczy palnych i ciał stałych;
9) badanie temperatury zapłonu cieczy, pomiar ciepła spalania paliw stałych;
10) gaszenie pożarów substancji szczególnie niebezpiecznych;
11) identyfikacja i neutralizacja kwasów, zasad ropopochodnych;
12) neutralizatory, sorbenty, dyspergenty;
13) charakterystyka pożaru, zjawiska towarzyszące pożarom i wybuchom;
14) zasadnicze pojęcia z taktyki i formy działań taktycznych, charakterystyka taktyczno-techniczna pododdziałów ratowniczych;
15) zadania funkcyjnych w czasie alarmu, jazdy do pożaru i powrotu z akcji, zasady zatrzymywania pojazdu na terenie działań;
16) zadania funkcyjnych w zastępach ratowniczych podczas działań, rozwinięcia wstępne i zasadnicze;
17) komendy nadawane za pomocą znaków gestowych, świetlnych i dźwiękowych;
18) rozpoznanie i ocena sytuacji pożarowej;
19) zasady prowadzenia linii wężowych i pracy stanowisk gaśniczych;
20) taktyka gaszenia pożarów;
21) taktyka działań ratowniczych;
22) ewakuacja i ratownictwo ludzi, zwierząt i mienia;
23) nawiązywanie kontaktu z grupą ludzi zagrożonych i postępowanie w przypadku paniki;
24) organizacja łączności na miejscu działań;
25) charakterystyka taktyczna pododdziałów ratowniczych;
26) organizacja akcji i zasady dowodzenia;
27) planowanie operacyjne, dokumentacja pożarowa i działań ratowniczych, mapy i plany;
28) działalność operacyjna komend Państwowej Straży Pożarnej, inspekcje gotowości bojowej, stanowiska kierowania;
29) ogólna budowa pojazdów transportu drogowego, szynowego, powietrznego i wodnego;
30) organizacja działań ratowniczych podczas wypadków, katastrof, klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń;
31) współpraca z innymi służbami i podmiotami ratowniczymi;
32) procedury w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
33) bezpieczeństwo ratownika;
34) standardowy zestaw ratowniczy, tlenoterapia;
35) organizacja systemu ochrony ludności;
36) prognozowanie nadzwyczajnych zagrożeń;
37) postępowanie ratownicze w stanach nadzwyczajnych zagrożeń okresu pokoju;
38) środki i sposoby wykrywania skażeń;
39) budowle i urządzenia specjalne ochrony ludności;
40) zabezpieczenie logistyczne działań podczas nadzwyczajnych zagrożeń;
41) ochrona dóbr kultury;
42) metodyka ćwiczeń obronnych;
43) terenoznawstwo;
44) ogólna budowa i przeznaczenie broni strzeleckiej, podstawy balistyki, nauka celowania i oddawania strzału, strzelanie.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) korzystać z Kodeksu pracy;
4) określać prawa i obowiązki strażaka ochrony przeciwpożarowej;
5) określać organizację, zadania i finansowanie ochrony przeciwpożarowej;
6) charakteryzować specyfikę stosunku służbowego/stosunku pracy;
7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
8) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
9) sporządzać dokumenty związane z zatrudnieniem;
10) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
11) prowadzić negocjacje;
12) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
13) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
14) przestrzegać zasad etyki oraz regulaminów służbowych i ceremoniałów;
15) wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
17) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
19) formułować pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizację zadań zawodowych;
20) organizować doskonalenie zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
4) organizacja i zadania ochrony przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej w Polsce;
5) służba w Państwowej Straży Pożarnej;
6) przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
7) metody poszukiwania pracy;
8) dokumenty związane z zatrudnieniem;
9) zasady i metody komunikowania się;
10) elementy psychologii i socjologii pracy;
11) etyka;
12) regulaminy i ceremoniał pożarniczy;
13) bezpieczeństwo i higiena pracy;
14) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
15) elementy ergonomii;
16) zasady udzielania pierwszej pomocy;
17) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych;
18) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
| Nazwa bloku programowego | w szkołach dla młodzieży | w szkołach dla dorosłych w formie zaocznej |
| | Liczba godzin w % | Liczba godzin w % |
| Ogólny | 19 | 19 |
| Rozpoznawanie zagrożeń | 12 | 12 |
| Techniczny | 17 | 18 |
| Działania ratownicze | 32 | 33 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 | 8 |
| Razem | 90** | 90** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (wyłącznie w formie zaocznej). Forma zaoczna przewidziana jest dla osób zatrudnionych w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, które ukończyły szkolenia podstawowe i uzupełniające dla zawodu strażak, o których mowa w przepisach w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
** Pozostałe 10 % godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia fizykochemii;
2) pracownia zaopatrzenia wodnego urządzeń gaśniczych i zabezpieczających;
3) pracownia komputerowa;
4) pracownia mechaniki;
5) pracownia wyposażenia technicznego;
6) pracownia ratownictwa medycznego;
7) pracownia taktyki działań gaśniczych i ratowniczych;
8) pracownia urządzeń i ratowniczych technik ochrony środowiska;
9) sala gimnastyczna;
10) sala wykładowa ogólna;
11) poligon;
12) komora dymowa.
Pracownia fizykochemii powinna być wyposażona w:
1) stanowisko do wyznaczania minimalnej temperatury zapłonu;
2) stanowisko do oznaczania analizy sitowej badanych pyłów - wytrząsarka;
3) stanowisko do oznaczania wilgotności badanych pyłów - wagosuszarka;
4) stanowisko do oznaczania granic wybuchowości pyłów, gazów i par cieczy;
5) stanowisko do badania temperatury zapłonu cieczy;
6) stanowisko do wytwarzania i badania pian gaśniczych;
7) stanowisko do pomiaru ciepła spalania paliw stałych - kalorymetr;
8) stanowisko do badania zdolności zwilżających środków powierzchniowo czynnych;
9) stanowisko do identyfikacji i neutralizacji kwasów, zasad i substancji ropopochodnych;
10) stanowisko do badania chłonności sorbentów;
11) stanowisko do oznaczania temperatury zapalenia cieczy metodą dynamiczną;
12) stanowisko do badania składu gazowych produktów spalania - analizator spalin;
13) stanowisko do badania temperatury w procesach spalania - pirometr oraz zestawy termopar;
14) stanowisko do oceny zagrożenia wybuchowego gazów i par cieczy palnych -eksplozymetr;
15) stanowisko do badania lepkości środków pianotwórczych oraz ich roztworów;
16) stanowisko do badania napięcia powierzchniowego środków pianotwórczych oraz ich roztworów;
17) stanowisko do badania temperatury krzepnięcia środków pianotwórczych oraz ich roztworów;
18) stanowisko do badania wybranych parametrów proszków gaśniczych;
19) stanowisko do badania i obserwacji wybuchów mieszanin gazowo-powietrznych;
20) stanowisko do badania i obserwacji wybuchów mieszanin par cieczy palnych z powietrzem;
21) stanowisko do badania palności metodą wskaźnika tlenowego;
22) digestorium.
Pracownia zaopatrzenia wodnego, urządzeń gaśniczych i zabezpieczających powinna być wyposażona w:
1) stanowisko do obserwacji ruchu spokojnego oraz burzliwego podczas przepływu cieczy;
2) stanowisko do obserwacji uderzenia wodnego podczas przepływu wody w przewodach pod ciśnieniem;
3) stanowisko do obserwacji piezometrycznej linii ciśnień wywołanej przez straty miejscowe podczas przepływu wody;
4) stanowisko do pomiaru wydajności i strat ciśnienia w sprzęcie i armaturze wodno-pianowej;
5) komputerowe stanowisko do pomiaru temperatury i ciśnienia w instalacjach zasilających podczas pożarów testowych przeprowadzonych na stanowisku laboratoryjnym;
6) stanowisko do badania wydajności hydrantów wewnętrznych oraz stanowisko do badania rzutu strumienia wody;
7) stanowiska do ćwiczeń laboratoryjnych z zakresu sygnalizacji alarmowo-pożarowej na przykładzie różnych Central Sygnalizacji Pożarowej i osprzętu;
8) stanowisko do obserwacji monitoringu pożarowego drogą radiową i telefoniczną;
9) stanowisko do pomiaru powierzchni zraszania tryskaczy i zraszaczy;
10) stanowisko do obserwacji zadziałania urządzenia gaśniczego wodnego, pianowego i na dwutlenek węgla podczas pożarów testowych;
11) stanowisko do pomiaru gęstości optycznej dymu (densytometr) podczas pożarów testowych;
12) stanowisko obrazujące budowę i zasadę działania klap dymowych.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki;
3) skaner;
4) ploter;
5) pakiet programów biurowych;
6) programy specjalistyczne wspomagające dowodzenie.
Pracownia mechaniki powinna być wyposażona w:
1) modele prostych maszyn, mechanizmów i rozwiązań konstrukcyjnych przenoszenia napędu;
2) makiety urządzeń i sprzętu stosowanego w działaniach ratowniczych;
3) przekroje różnych części maszyn i podzespołów maszyn i urządzeń;
4) oprogramowanie specjalistyczne w zakresie sporządzania dokumentacji technicznej;
5) stanowisko do badań i demonstracji stanów odkształcenia i naprężenia;
6) stanowiska kreślarskie;
7) przybory kreślarskie;
8) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;
9) normy: PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
10) dokumentacje techniczne, Dokumentacje Techniczno-Ruchowe (DTR);
11) instrukcje obsługi i konserwacji.
Pracownia wyposażenia technicznego powinna być wyposażona w:
1) urządzenia do testowania masek;
2) sprzęt niezbędny do podstawowych przeglądów i konserwacji aparatów ochrony dróg oddechowych;
3) sprężarkę do napełniania butli powietrznych oraz aparaty ochrony dróg oddechowych;
4) wanny do mycia i przeprowadzania dezynfekcji;
5) ubrania treningowe;
6) stanowiska do przeglądów i oględzin jednostek sprzętowych;
7) stanowiska do diagnozowania i obsługi sprzętu wyposażenia technicznego, wyposażone w cyfrowe urządzenia diagnostyczne, sprzęt pomiarowy i specjalistyczne oprogramowanie;
8) stanowiska do komputerowej symulacji awarii sprzętu i metod ich usuwania;
9) stanowisko do symulacji podawania środków gaśniczych;
10) stanowisko do czyszczenia, dezynfekcji oraz suszenia masek i sprzętu ochrony dróg oddechowych;
11) stanowisko do przeprowadzania prób szczelności chemoodpornych ubrań gazoszczelnych;
12) stanowisko do suszenia ubiorów ochrony przeciwchemicznej;
13) stanowiska do przeprowadzania prób ciśnieniowych węży;
14) stanowiska do taśmowania węży oraz naprawy i konserwacji pozostałego sprzętu i armatury wodnej i pianowej;
15) stanowisko do diagnozowania podręcznego sprzętu gaśniczego;
16) stanowiska do konserwacji pił do drewna oraz stali i betonu;
17) spalinowe piły do drewna, stali i betonu;
18) przekroje urządzeń i jednostek wyposażenia technicznego;
19) zestaw norm i dokumentacji techniczno-ruchowych;
20) przekroje gaśnic;
21) przekroje armatury wodnej i pianowej;
22) przekroje wybranych pomp pożarniczych;
23) schematy układów wodno-pianowych w samochodach gaśniczych;
24) przekroje wybranych pił do cięcia drewna stali i betonu;
25) przekroje ratowniczych urządzeń hydraulicznych.
Pracownia ratownictwa medycznego powinna być wyposażona w:
1) szkielet człowieka;
2) fantomy do resuscytacji osoby dorosłej, dziecka i niemowlęcia;
3) przekrój głowy do ćwiczeń z zakresu zakładania rurki ustno-gardłowej;
4) torby ratownicze z wyposażeniem PSP-R1;
5) torby ratownicze z wyposażeniem PSP-R2;
6) zestawy do symulacji ran i obrażeń ciała;
7) kamizelki ratownicze;
8) worki samorozprężalne;
9) standardowe zestawy materiałów opatrunkowych stosowane w ratownictwie medycznym, zgodnie ze standardami wyposażenia PSP-R1;
10) programy komputerowe i filmy dydaktyczne z zakresu udzielania pierwszej pomocy;
11) sprzęt do ewakuacji poszkodowanych;
12) sprzęt do mycia i prowadzenia dezynfekcji;
13) defibrylator półautomatyczny;
14) zestaw do prowadzenia segregacji.
Pracownia taktyki działań gaśniczych i ratowniczych powinna być wyposażona w:
1) stanowisko kierowania, w skład którego wchodzi:
a) stół dyspozytorski,
b) telefon stacjonarny,
c) radiotelefon bazowy,
d) radiotelefony nasobne w ilości uzależnionej od ilości stanowisk dyspozytorskich,
e) terminal statusów,
f) satelitarny system nawigacji i lokalizacji (pojazdów) GPS,
g) rejestrator rozmów telefonicznych i korespondencji radiowej,
h) interaktywna mapa pogody,
i) mapa (planszowa i cyfrowa) dowolnego obszaru,
j) komplet dokumentacji (instrukcje, plany),
k) programy komputerowe wspomagające prowadzenie działań ratowniczych i podejmowanie decyzji;
2) stanowisko dyspozytorskie wyposażone w:
a) stół dyspozytorski,
b) telefon stacjonarny,
c) radiotelefon bazowy (lub nasobny),
d) zestaw komputerowy - kompatybilny z komputerem stanowiska kierowania,
e) oprogramowanie analogiczne jak dla stanowiska kierowania,
f) komplet dokumentacji (instrukcje, plany);
(Zadania stanowisk dyspozytorskich mogą spełniać stanowiska w pracowni komputerowej połączone ze stanowiskiem kierowania)
3) wewnętrzną sieć telefoniczną i sieć komputerową z dostępem do Internetu;
4) stanowisko współpracy z mediami;
5) stanowisko do wykonywania szkiców sytuacyjnych, wyposażone w:
a) tablicę multimedialną,
b) stół kreślarski,
c) zestaw map planszowych;
6) środki audiowizualne:
a) kamerę,
b) monitor TV,
c) magnetowid DVD,
d) system bezprzewodowej transmisji obrazu (przesyłanie obrazu z miejsca ćwiczeń do sali),
e) stół planistyczny (makieta) do ćwiczenia założeń taktycznych.
Pracownia urządzeń i ratowniczych technik ochrony środowiska powinna być wyposażona w:
1) zestaw makiet;
2) stanowiska modelowe do badań i demonstracji działania sprzętu ratownictwa chemicznego w środowisku;
3) programy komputerowe do symulacji zagrożeń środowiska;
4) stanowisko do badań i prezentacji środków do zabezpieczania;
5) stanowisko do likwidacji wycieków substancji aktywnych do gleby i wód.
Sala gimnastyczna powinna być wyposażona w:
1) słupki do siatkówki;
2) siatkę do siatkówki;
3) piłki do siatkówki;
4) bramki do piłki nożnej;
5) piłki do piłki nożnej;
6) tablice do koszykówki;
7) piłki do koszykówki;
8) materace gimnastyczne;
9) ławeczki gimnastyczne;
10) chorągiewki;
11) skrzynię do skoków;
12) piłki lekarskie;
13) stojaki;
14) próg do próby harwardzkiej, stopery, metronom;
15) odskocznię;
16) taśmę mierniczą;
17) sprzęt i urządzenia sportu pożarniczego:
a) wspinalnię,
b) drabiny hakowe,
c) pożarniczy tor przeszkód,
d) sprzęt do ćwiczeń bojowych.
Na poligonie powinny znajdować się:
1) symulator rozgorzenia (komora ogniowa);
2) budynek symulacji pożarów;
3) stanowiska spalania i gaszenia gazów, cieczy i ciał stałych;
4) tor przygotowania prądownika (operowania prądami gaśniczymi);
5) stanowisko do ćwiczeń gaszenia pojazdów;
6) stanowiska do symulacji katastrof budowlanych;
7) stanowiska do wydobywania ludzi ze studni, kanałów, osuwisk;
8) stanowiska do symulacji katastrof w transporcie drogowym, szynowym i powietrznym;
9) stanowiska do uszczelniania wycieków substancji niebezpiecznych;
10) stanowiska do ratownictwa i samoratowania z wysokości (wspinalnie);
11) wielokondygnacyjny obiekt do ćwiczeń z drabinami pożarniczymi i sprzętem ratowniczym i ewakuacyjnym wewnątrz i na zewnątrz;
12) ścianka wspinaczkowa;
13) zbiornik wodny;
14) poligonowe stanowisko kierowania (punkt alarmowy);
15) sala odpraw;
16) stanowiska do ćwiczeń w różnych warunkach eksploatacji sprzętu ratownictwa technicznego i chemicznego;
17) stanowisko do ćwiczeń samochodami z drabiną mechaniczną i podestem ratowniczym;
18) medyczny tor przeszkód.
W komorze dymowej powinny znajdować się pomieszczenia:
1) do przeprowadzania badań lekarskich uczestników ćwiczenia;
2) do ćwiczeń fizycznych, wyposażone w:
a) mechaniczną bieżnię,
b) "drabinę bez końca",
c) młot,
d) rowerki;
3) ścieżka treningowa z możliwością różnej konfiguracji przejść, wyposażona w:
a) system nagłośnienia,
b) system komunikacji z uczestnikami ćwiczeń,
c) system kamer optycznych i termowizyjnych,
d) wytwornice dymu;
4) centrala do obserwacji i rejestracji przebiegu testu, wyposażona w:
a) podświetlany pulpit obrazujący przemieszczanie się ćwiczących,
b) system rejestracji dźwięku i obrazu,
c) system sterowania wytwornicami dymu,
d) system sterowania nagłośnieniem i oświetleniem,
e) sprzęt komputerowy z oprogramowaniem do rejestracji wyników przeprowadzanego testu;
5) urządzenia do bieżącej konserwacji sprzętu ochrony dróg oddechowych oraz napełniania butli.
Pracownie powinny posiadać źródła zasilania i spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Szkoła kształcąca w zawodzie technik pożarnictwa powinna posiadać jednostkę ratowniczo-gaśniczą z wyposażeniem, o którym mowa w przepisach w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej.
Praktyczna nauka zawodu powinna odbywać się w jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (przede wszystkim jednostkach ratowniczo-gaśniczych komend powiatowych i miejskich Państwowej Straży Pożarnej), na poligonach, na placach ćwiczeń, w obiektach wspomagających.
Praktyczna nauka zawodu dla formy stacjonarnej powinna odbywać się w wymiarze nie mniejszym niż 75 % ogólnej liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania, a dla formy zaocznej nie mniej niż 50 % ogólnej liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania.
Szkolenie strzeleckie powinno być prowadzone na strzelnicy, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami i zasadami bezpiecznego obchodzenia się z bronią.
Słuchacz formy stacjonarnej powinien być przygotowany do wykonywania zawodu strażaka w zakresie podstawowym po I semestrze nauki i uzupełniającym po II semestrze nauki.
ZAŁĄCZNIK Nr 9
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII WYROBÓW SKÓRZANYCH
SYMBOL CYFROWY 311[35]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) projektować i modelować wyroby skórzane;
2) wykonywać odręczne i techniczne rysunki wyrobów skórzanych i ich elementów;
3) dokonywać pomiarów niezbędnych do wykonania wyrobu;
4) sporządzać dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;
5) dokonywać wielkościowego stopniowania szablonów wyrobów;
6) oceniać i dobierać materiały do wykonywania wyrobów skórzanych;
7) wykonywać podstawowe i pomocnicze operacje technologiczne;
8) wykonywać usługi w zakresie napraw, renowacji i konserwacji wyrobów skórzanych;
9) dobierać maszyny, urządzenia i narzędzia do wykonywanych prac;
10) regulować, konserwować i dokonywać napraw maszyn i urządzeń;
11) analizować wady materiałów i surowców oraz decydować o ich przydatności w produkcji wyrobów skórzanych;
12) wykrywać i eliminować konstrukcyjne i technologiczne błędy wyrobów,
13) oceniać jakość wykonanych wyrobów skórzanych;
14) wykonywać badania wyrobów skórzanych oraz interpretować wyniki;
15) stosować zasady magazynowania materiałów, surowców i gotowych wyrobów;
16) dokonywać normowania materiałów i czasu pracy;
17) prowadzić dokumentację produkcyjną i magazynową;
18) dokonywać rozliczeń pobranych materiałów;
19) sporządzać kalkulację kosztów produkcji i usług;
20) stosować techniki komputerowe w procesie projektowania i wytwarzania wyrobów skórzanych;
21) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
22) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
24) przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej;
25) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
27) kierować zespołem pracowników;
28) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;
30) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik technologii wyrobów skórzanych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej;
2) organizowania i nadzorowania przebiegu procesu technologicznego;
3) oceniania jakości materiałów, półproduktów i wyrobów;
4) oceniania stanu technicznego eksploatowanych maszyn i urządzeń;
5) normowania zużycia materiałów i czasu pracy;
6) dokonywania konserwacji i naprawy wyrobów skórzanych;
7) prowadzenia działalności usługowej i handlowej.
3. Zawód technik technologii wyrobów skórzanych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) kaletnictwa;
2) rymarstwa;
3) rękawicznictwa;
4) obrotu handlowego wyrobami skórzanymi.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) materiałowo-konstrukcyjny;
2) technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: MATERIAŁOWO-KONSTRUKCYJNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować sylwetkę człowieka;
2) charakteryzować anatomię i fizjologię kończyn górnych;
3) wykonywać i interpretować pomiary związane z projektowaniem wyrobu;
4) stosować zasady rzutowania, wymiarowania i wykonywania przekrojów;
5) wykonywać rysunki techniczne;
6) wykonywać szkice wyrobów skórzanych z zachowaniem proporcji;
7) odczytywać rysunki elementów i wyrobów;
8) odczytywać i stosować uproszczenia rysunkowe;
9) stosować technikę komputerową do przygotowywania i zapisywania informacji rysunkowej;
10) charakteryzować rodzaje wyrobów skórzanych i ich elementów;
11) stosować zasady projektowania i modelowania wyrobów;
12) dobierać i stosować kompozycje kolorystyczne w projektowanych wyrobach;
13) sporządzać dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;
14) oceniać makiety pod względem proporcji i rozwiązań konstrukcyjnych;
15) oceniać prototypy pod względem estetycznym, ekonomicznym i użytkowym;
16) dobierać materiały do projektowanych wzorów wyrobów skórzanych w zależności od przeznaczenia użytkowego i rozwiązań konstrukcyjnych;
17) charakteryzować budowę skóry;
18) rozróżniać rodzaje skór w zależności od pochodzenia, wyprawy i wykończenia;
19) określać właściwości fizyczne i przetwórcze skór;
20) oceniać jakość i klasyfikować skóry na gatunki;
21) określać właściwości przetwórcze materiałów włókienniczych;
22) rozróżniać tworzywa skóropodobne, określać ich właściwości i zastosowanie;
23) charakteryzować materiały pomocnicze;
24) dobierać środki do wykończenia i konserwacji wyrobów;
25) stosować metody organoleptyczne i laboratoryjne do badania materiałów i wyrobów;
26) stosować zasady magazynowania materiałów, półproduktów.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii;
2) pomiary niezbędne do prawidłowego projektowania;
3) zasady tworzenia rysunku technicznego;
4) konstrukcje geometryczne;
5) zasady wymiarowania;
6) zasady szkicowania;
7) uproszczenia rysunkowe;
8) rysunki wykonawcze i złożeniowe;
9) kolorystyka w projektowaniu wyrobów;
10) wykonywanie modeli;
11) wyroby - charakterystyka, kryteria podziału;
12) elementy składowe wyrobów i ich charakterystyka;
13) podstawy projektowania i modelowania wyrobów;
14) kryteria i ocena makiet i prototypów;
15) dokumentacja projektowo-konstrukcyjna;
16) materiały podstawowe i pomocnicze - kryteria podziału;
17) rodzaje i budowa skór;
18) właściwości, ocena i klasyfikacja skór gotowych;
19) materiały włókiennicze - kryteria podziału;
20) tworzywa skóropodobne;
21) materiały i środki do łączenia elementów;
22) środki do wykończenia i konserwacji wyrobów;
23) metody oceny jakości, zasady doboru materiałów;
24) magazynowanie materiałów i półproduktów.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) określać podstawowe funkcje maszyn i urządzeń stosowanych w procesie wytwarzania wyrobów skórzanych;
2) stosować podstawowe prawa i zasady mechaniki i wytrzymałości materiałów;
3) rozróżniać części i mechanizmy maszyn i urządzeń;
4) projektować oprzyrządowanie maszyn i urządzeń;
5) określać zasady doboru maszyn i urządzeń;
6) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w procesie technologicznym;
7) stosować zasady konserwacji maszyn i urządzeń;
8) oceniać stan techniczny maszyn, urządzeń i narzędzi;
9) obsługiwać przyrządy kontrolno-pomiarowe;
10) określać wymagania techniczne i przygotowywać materiały do rozkroju ręcznego i maszynowego;
11) wykrawać elementy wyrobu ze skóry;
12) segregować odpady i planować ich wykorzystanie;
13) określać zasady kompletowania i oceniania wykrojonych elementów;
14) dobierać metody i techniki zdobienia elementów wyrobów;
15) dobierać metody i techniki przygotowywania elementów do montażu;
16) określać parametry procesu wytwarzania elementów i wyrobów ze skóry;
17) określać metody łączenia elementów wyrobów;
18) dobierać szwy stosowane w procesie wytwarzania wyrobów;
19) wykonywać operacje technologiczne w procesie montażu wyrobów;
20) wykonywać operacje technologiczne w procesie wytwarzania wyrobów;
21) kontrolować jakość wykonania operacji technologicznych;
22) rozróżniać i usuwać błędy produkcyjne;
23) rozpatrywać reklamacje wyrobów;
24) stosować zasady cechowania, pakowania i przechowywania wyrobów;
25) dobierać środki transportu międzyoperacyjnego i międzywydziałowego;
26) dokonywać napraw, renowacji i konserwacji wyrobów;
27) wykonywać wyroby na indywidualne zamówienia;
28) sporządzać instrukcje technologiczne;
29) korzystać z dokumentacji technologicznej;
30) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) maszyny, urządzenia, narzędzia;
2) wybrane zagadnienia z mechaniki i wytrzymałości materiałów;
3) części i mechanizmy maszyn i urządzeń;
4) zasady doboru maszyn i urządzeń do wykonywania operacji technologicznych;
5) projektowanie oprzyrządowania maszyn i urządzeń;
6) konserwacja maszyn i urządzeń;
7) ocena stanu technicznego maszyn i urządzeń;
8) urządzenia kontrolno-pomiarowe;
9) przygotowanie materiałów i zasady rozkroju materiałów;
10) zagospodarowanie odpadów;
11) kompletowanie i kontrolowanie wykrojonych elementów;
12) zdobienie elementów wyrobu;
13) montaż wyrobów przez szycie, zgrzewanie, klejenie i nitowanie;
14) maszyny i urządzenia do montażu wyrobów;
15) przygotowanie elementów do łączenia;
16) szwy konstrukcyjne i ozdobne;
17) wytwarzanie wyrobów kaletniczych, rymarskich i rękawiczniczych;
18) instrukcje technologiczne;
19) kontrola jakości;
20) błędy materiałowo-technologiczne wyrobów;
21) reklamacje;
22) cechowanie, pakowanie i przechowywanie wyrobów;
23) rodzaje i środki transportu;
24) naprawa, konserwacja i renowacja wyrobów;
25) jednostkowe wykonywanie wyrobów;
26) dokumentacja technologiczna;
27) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
5) opracowywać plan marketingowy;
6) korzystać z Kodeksu pracy;
7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
8) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
9) sporządzać dokumenty związane z zatrudnieniem;
10) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
11) prowadzić negocjacje;
12) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
13) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
14) przestrzegać zasad etyki;
15) wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
17) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
4) struktura budżetu;
5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
6) strategie marketingowe;
7) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
8) przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
9) metody poszukiwania pracy;
10) dokumenty związane z zatrudnieniem;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) elementy socjologii i psychologii pracy;
13) etyka;
14) bezpieczeństwo i higiena pracy;
15) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
17) elementy ergonomii;
18) zasady udzielania pierwszej pomocy;
19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;
20) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
| Nazwa bloku programowego | Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające | Podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa; zawód: kaletnik |
| Materiałowo-konstrukcyjny | 30 | 35 |
| Technologiczny | 40 | 35 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 | 10 |
| Razem | 80** | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku technicznego;
2) pracownia modelowania wyrobów skórzanych;
3) pracownia technologii;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska do pracy indywidualnej;
2) przybory kreślarskie;
3) materiały rysunkowe i malarskie;
4) normy: PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
5) modele: rzutni prostokątnej, brył geometrycznych;
6) elementy maszyn;
7) katalogi wyrobów skórzanych.
Pracownia modelowania wyrobów skórzanych powinna być wyposażona w:
1) stanowiska do pracy indywidualnej;
2) przybory modelarskie;
3) zestawy elementów i modeli wyrobów skórzanych;
4) zestawy materiałów do wykonywania modeli;
5) materiały ilustrujące budowę sylwetki ludzkiej, dłoni, stopy;
6) katalogi i żurnale wyrobów skórzanych.
Pracownia technologii powinna być wyposażona w:
1) stanowiska do pracy indywidualnej i zespołowej;
2) materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w produkcji wyrobów skórzanych;
3) aparaturę i urządzenia kontrolno-pomiarowe;
4) mikroskop metalograficzny;
5) narzędzia i przyrządy stosowane w procesie wytwarzania;
6) modele, eksponaty wyrobów i ich części składowych;
7) części maszyn;
8) mechanizmy robocze;
9) modele maszyn i urządzeń;
10) schematy kinematyczne maszyn i urządzeń;
11) instrukcje obsługi oraz konserwacji maszyn i urządzeń;
12) prospekty i katalogi maszyn, urządzeń i narzędzi;
13) normy: PN, PN-EN, PN-ISO, PN-EN-ISO;
14) dokumentacje techniczne;
15) programy komputerowe dotyczące procesów technologicznych i zarządzania procesem produkcji.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach i warsztatach szkolnych, Centrach Kształcenia Praktycznego, zakładach rzemieślniczych, przedsiębiorstwach wytwarzających wyroby ze skóry.
ZAŁĄCZNIK Nr 10
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ZŁOTNIK - JUBILER
SYMBOL CYFROWY 731[06]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) posługiwać się dokumentacją techniczną wyrobów złotniczych i jubilerskich;
2) sporządzać szkice i rysunki wyrobów złotniczych i jubilerskich;
3) projektować wyroby złotnicze i jubilerskie;
4) dobierać materiały do wykonywanych prac złotniczych i jubilerskich;
5) sporządzać stopy metali szlachetnych;
6) posługiwać się narzędziami i przyrządami stosowanymi w złotnictwie i jubilerstwie;
7) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie;
8) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej;
9) wykonywać obróbkę cieplną metali szlachetnych i ich stopów;
10) wykonywać obróbkę plastyczną metali szlachetnych i ich stopów;
11) wykonywać wyroby złotnicze i jubilerskie metodą wytapianych modeli;
12) łączyć elementy wyrobów złotniczych i jubilerskich;
13) wykonywać obróbkę wykańczającą wyrobów złotniczych i jubilerskich;
14) wykonywać pomiary i badania materiałów oraz wyrobów złotniczych i jubilerskich;
15) dokonywać naprawy i renowacji wyrobów złotniczych i jubilerskich;
16) oceniać jakość wykonanych prac;
17) wykonywać konserwację narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w złotnictwie i jubilerstwie;
18) zamawiać i rozliczać materiały potrzebne do wykonania lub naprawy wyrobów złotniczych i jubilerskich;
19) stosować przepisy prawa probierczego;
20) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
25) przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;
26) korzystać z różnych źródeł informacji;
27) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie złotnik - jubiler powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania wyrobów złotniczych;
2) wykonywania biżuterii z metali szlachetnych i kamieni jubilerskich;
3) wykonywania naprawy i renowacji biżuterii i wyrobów złotniczych;
4) sporządzania stopów metali szlachetnych o żądanej próbie i barwie;
5) oprawiania kamieni jubilerskich;
6) uszlachetniania powierzchni wyrobów (złocenie, srebrzenie, barwienie, cyzelowanie, grawerowanie, emaliowanie).
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) podstawy złotnictwa i jubilerstwa;
2) technologia złotnictwa i jubilerstwa;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: PODSTAWY ZŁOTNICTWA I JUBILERSTWA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu złotnictwa i jubilerstwa;
2) rozpoznawać wyroby złotniczo-jubilerskie pochodzące z różnych okresów historycznych;
3) rozróżniać techniki wykonania i zdobienia wyrobów złotniczo-jubilerskich;
4) wykonywać szkice wyrobów złotniczo-jubilerskich w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;
5) sporządzać dokumentację technologiczną wyrobów złotniczo-jubilerskich;
6) czytać rysunki techniczne wyrobów złotniczo-jubilerskich;
7) stosować podstawowe zasady kształtowania kompozycji płaskiej i przestrzennej;
8) wykonywać projekty wyrobów złotniczych i jubilerskich;
9) wykonywać modele przestrzenne projektowanych wyrobów;
10) rozpoznawać metale i stopy stosowane w złotnictwie i jubilerstwie;
11) określać właściwości metali i stopów stosowanych w złotnictwie i jubilerstwie;
12) rozpoznawać podstawowe minerały;
13) rozpoznawać podstawowe kamienie jubilerskie;
14) rozpoznawać podstawowe szlify kamieni;
15) wykonywać pomiary kamieni szlachetnych;
16) rozróżniać obowiązujące próby i cechy metali szlachetnych;
17) obliczać i określać próby stopu;
18) stosować przepisy prawa probierczego;
19) rozróżniać związki chemiczne stosowane w złotnictwie;
20) rozróżniać podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne stosowane w złotnictwie i jubilerstwie;
21) rozróżniać podstawowe elementy instalacji elektrycznej;
22) stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych;
23) charakteryzować podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie;
24) korzystać z PN-ISO, ISO, PN-EN-ISO, dokumentacji technicznej, Dokumentacji Techniczno-Ruchowej, katalogów.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) historia złotnictwa;
2) budowa formy plastycznej;
3) projektowanie wyrobów złotniczo-jubilerskich;
4) metale szlachetne i ich stopy;
5) budowa i właściwości minerałów;
6) kamienie szlachetne i ozdobne;
7) kamienie pochodzenia organicznego;
8) kamienie syntetyczne;
9) szlify kamieni jubilerskich;
10) związki chemiczne wykorzystywane w złotnictwie;
11) podstawowe zjawiska występujące w obwodach elektrycznych;
12) maszyny i urządzenia elektryczne stosowane w złotnictwie i jubilerstwie;
13) podstawowe rodzaje instalacji elektrycznych;
14) bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych;
15) elementy mechaniki technicznej i wytrzymałości materiałów;
16) części maszyn;
17) maszyny i urządzenia wykorzystywane w złotnictwie i jubilerstwie;
18) dokumentacja techniczna;
19) Dokumentacja Techniczno-Ruchowa.
BLOK: TECHNOLOGIA ZŁOTNICTWA I JUBILERSTWA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać luty, metale szlachetne i ich stopy;
3) przygotowywać materiały do wykonywania lub naprawy wyrobów jubilerskich i złotniczych;
4) dobierać przyrządy pomiarowe do oznaczania wagi i próby wyrobów jubilerskich i złotniczych;
5) dobierać i użytkować narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia;
6) wykonywać obróbkę cieplną metali szlachetnych;
7) wykonywać pomiary warsztatowe;
8) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;
9) sporządzać stopy do obróbki plastycznej;
10) wykonywać operacje z zakresu obróbki plastycznej;
11) wykonywać operacje z zakresu wytwarzania odlewów metodą wytapianych modeli;
12) wykonywać obróbkę kamieni jubilerskich o niskiej twardości;
13) oprawiać kamienie jubilerskie;
14) wykonywać elementy wyrobów złotniczych i jubilerskich;
15) stosować różne techniki łączenia elementów w gotowy wyrób;
16) wykonywać zdobienie wyrobów złotniczych i jubilerskich;
17) wykonywać obróbkę wykańczającą wyrobu;
18) wykonywać typowe wyroby złotnicze i jubilerskie;
19) wykonywać naprawę wyrobów złotniczych i jubilerskich;
20) oceniać jakość wykonanego wyrobu lub naprawy;
21) zbierać i dokonywać selekcji odpadów metali szlachetnych;
22) konserwować narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia stosowane w procesie technologicznym;
23) posługiwać się dokumentacją technologiczną wyrobów złotniczych i jubilerskich;
24) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) stanowisko pracy złotnika - jubilera;
2) materiały stosowane w pracach złotniczych i jubilerskich;
3) przyrządy pomiarowe;
4) zasady użytkowania narzędzi, przyrządów i urządzeń;
5) obróbka cieplna stopów metali szlachetnych;
6) trasowanie;
7) obróbka ręczna;
8) topienie i odlewanie;
9) walcowanie i ciągnienie;
10) tłoczenie, kucie i prasowanie;
11) odlewanie metodą wytapianych modeli;
12) obróbka kamieni jubilerskich;
13) oprawa kamieni jubilerskich;
14) elementy wyrobów złotniczych i jubilerskich;
15) lutowanie, klejenie, zgrzewanie;
16) techniki zdobnicze;
17) metody obróbki wykańczającej;
18) naprawa wyrobów złotniczych i jubilerskich;
19) gospodarka odpadami metali szlachetnych;
20) konserwacja narzędzi, przyrządów i urządzeń;
21) dokumentacja techniczna wyrobu;
22) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
23) przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
4) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
5) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) sporządzać zapotrzebowanie i rozliczenie materiałowe;
7) przestrzegać zasad wykorzystywania i gospodarowania surowcami i materiałami;
8) stosować zasady dokonywania wyceny wyrobów wykonanych z metali szlachetnych;
9) stosować zasady dokonywania wyceny wyrobów z oprawionymi kamieniami szlachetnymi;
10) sporządzać kalkulację kosztów wykonanej usługi;
11) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
12) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej;
13) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
14) komunikować się i współpracować z zespołem;
15) rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
16) podejmować decyzje w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
17) przestrzegać zasad etyki;
18) doskonalić umiejętności zawodowe.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
3) elementy ergonomii;
4) zasady udzielania pierwszej pomocy;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) bilans materiałowy;
7) gospodarka surowcami szlachetnymi;
8) wycena wyrobów złotniczych i jubilerskich;
9) pomiary, ocena i wycena kamieni jubilerskich;
10) kalkulacja kosztów usług;
11) metody poszukiwania pracy;
12) dokumenty związane z zatrudnieniem i prowadzeniem działalności gospodarczej;
13) wybrane przepisy Kodeksu pracy;
14) zasady i metody komunikowania się;
15) elementy socjologii i psychologii pracy;
16) etyka;
17) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
| Podstawy złotnictwa i jubilerstwa | 20 |
| Technologia złotnictwa i jubilerstwa | 50 |
| Podstawy działalności zawodowej | 10 |
| Razem | 80 ** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku i dokumentacji technicznej;
2) pracownia komputerowa;
3) pracownia technologii robót złotniczo-jubilerskich;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku i dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) materiały i narzędzia do prac projektowych;
3) przybory kreślarskie;
4) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
5) modele wyrobów złotniczych;
6) projekty wyrobów złotniczo-jubilerskich;
7) katalogi wyrobów złotniczo-jubilerskich;
8) instrukcje technologiczne.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki: atramentową, laserową;
3) pakiet programów biurowych;
4) oprogramowanie z zakresu grafiki komputerowej i kosztorysowania.
Pracownia technologii robót złotniczo-jubilerskich powinna być wyposażona w:
1) modele wyrobów złotniczo-jubilerskich;
2) modele opraw kamieni jubilerskich;
3) próbki metali szlachetnych;
4) próbki skał i minerałów;
5) próbki kamieni jubilerskich;
6) próbki związków chemicznych stosowanych w złotnictwie;
7) materiały i sprzęt do badania stopów metali szlachetnych;
8) narzędzia do prac złotniczo-jubilerskich;
9) przyrządy pomiarowe;
10) lupę (powiększenie minimum 10-krotne);
11) elementy maszyn;
12) modele maszyn i urządzeń wykorzystywanych w złotnictwie i jubilerstwie;
13) dokumentację techniczną wyrobów złotniczo-jubilerskich;
14) tabele cech probierczych i monet;
15) normy PN-ISO, ISO, PN-EN-ISO;
16) albumy: minerałów, kamieni szlachetnych, wyrobów złotniczych i jubilerskich.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) stanowiska do prac przygotowawczych i pomocniczych;
2) stanowiska do topienia i odlewania metali;
3) stanowiska do walcowania blach i drutu;
4) stanowiska do obróbki elektrochemicznej;
5) stanowiska do szlifowania i polerowania;
6) stanowiska do montażu elementów wyrobów złotniczo-jubilerskich;
7) środki ochrony indywidualnej;
8) dokumentacje techniczne wyrobów złotniczo-jubilerskich;
9) normy PN-ISO, ISO, PN-EN-ISO;
10) instrukcje stanowiskowe.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, zakładach rzemieślniczych wykonujących prace złotnicze i jubilerskie oraz w pracowniach złotniczych.
