Dziennik Ustaw 2006 Nr 82 poz. 572 - Wprowadzenie programów zwalczania gruźlicy bydła, brucelozy bydła, gąbczastej encefalopatii bydła oraz wścieklizny


ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW

z dnia 4 kwietnia 2006 r.

w sprawie wprowadzenia programów zwalczania gruźlicy bydła, brucelozy bydła, gąbczastej encefalopatii bydła oraz wścieklizny

(Dz. U. z dnia 16 maja 2006 r.)


Na podstawie art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625, z 2005 r. Nr 23, poz. 188 i Nr 33, poz. 289 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 127) zarządza się, co następuje:


§ 1. Wprowadza się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej program zwalczania:
  1)   gruźlicy bydła (Bovine tuberculosis), który jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
  2)   brucelozy bydła (B. abortus), który jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
  3)   gąbczastej encefalopatii bydła (Bovine spongiform encephalopathy - BSE), który jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia;
  4)   wścieklizny (Rabies), który jest określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 2.  Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1 

PROGRAM ZWALCZANIA GRUŹLICY BYDŁA
(BOVINE TUBERCULOSIS) NA ROK 2006

1.   Identyfikacja programu
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: Gruźlica bydła
Rok implementacji: 2006
Numer referencyjny: GIWz.IV.401/TBC-10/2005
Data wysłania do Komisji: 25.05.2005 r.
2.   Dane historyczne dotyczące ewolucji choroby
Działania prowadzące do zwalczania gruźlicy bydła zapoczątkowane zostały w Polsce z wejściem w życie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 sierpnia 1927 r. o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych (Dz. U. Nr 77, poz. 673, z późn. zm.).
Skutkiem prowadzonych działań było uzyskanie przez poszczególne województwa statusu "województwa urzędowo wolnego od gruźlicy bydła". Ostatnie województwo uzyskało ten status w 1975 r. W tym samym roku Minister Rolnictwa wydał zarządzenie o uznaniu Polski za "kraj urzędowo wolny od gruźlicy bydła".
Daty uzyskiwania przez poszczególne województwa statusu województwa urzędowo wolnego od gruźlicy są przedstawione w tabeli, która obrazuje status epizootyczny dla poszczególnych województw, odzwierciedlającej obecnie obowiązujący podział administracyjny Polski.
 
WojewództwoData uznania za wolne od gruźlicy
12
dolnośląskie1975 r.
kujawsko-pomorskie1971 r.
lubelskie1963 r.
lubuskie1973 r.
łódzkie1969 r.
małopolskie1965 r.
mazowieckie1968 r.
opolskie1971 r.
podkarpackie1964 r.
podlaskie1963 r.
pomorskie1970 r.
śląskie1969 r.
świętokrzyskie1966 r.
warmińsko-mazurskie1970 r.
wielkopolskie1975 r.
zachodniopomorskie1973 r.
 
Po uznaniu Polski za "kraj urzędowo wolny od gruźlicy bydła" od 1975 r., zgodnie z przyjętym wówczas programem Ministra Rolnictwa kontroli TBC, rozpoczęto badanie bydła według schematu: 1/3 pogłowia bydła rocznie znajdującego się na obszarze województwa.
Program ten aktualizowany w ramach "Rocznych założeń dla kontroli chorób zakaźnych zwierząt" obowiązywał do 1999 r., kiedy kwestię monitoringu TBC uregulowało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 12 października 1999 r. w sprawie określenia rodzaju prób, zakresu badań i sposobu prowadzenia dokumentacji przy badaniach kontrolnych występowania zakażeń zwierząt oraz pozostałości chemicznych, biologicznych, leków i skażeń promieniotwórczych w tkankach zwierząt, mięsie, środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego i niejadalnych surowcach zwierzęcych (Dz. U. Nr 93, poz. 1080, z późn. zm.).
Wymienione rozporządzenie określiło zasadę corocznego badania testem tuberkulinowym 1/3 pogłowia bydła w wieku od 6. tygodnia życia znajdującego się na obszarze powiatu, tak aby w 3 kolejnych latach zbadać całe pogłowie bydła w tym powiecie.
Następnie kwestię tę uregulowało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 kwietnia 2003 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli, zakresu badań oraz zasady ich finansowania (Dz. U. Nr 62, poz. 571). Zasady badania pozostały niezmienione.
Od grudnia 2004 r. kwestię badań kontrolnych w kierunku gruźlicy bydła reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813).
3.   Opis programu
W Polsce obecnie program kontroli gruźlicy bydła jest prowadzony zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. Zgodnie z tym rozporządzeniem, w celu kontroli gruźlicy bydła corocznie tuberkulinizacją śródskórną obejmuje się 1/3 stad bydła na obszarze każdego powiatu w taki sposób, aby w okresie 3 lat poddać badaniu wszystkie stada bydła znajdujące się na obszarze tego powiatu.
Badaniu poddaje się bydło powyżej 6. tygodnia życia.
4.      Środki przewidziane programem
4.1.    Podsumowanie środków przewidzianych programem
Czas trwania: 1 rok
Pierwszy rok: 2006                  Ostatni rok: 2006
x Kontrola                                 x Zwalczanie
x Badania                                  x Badania
x Zabijanie zwierząt dodatnich             x Zabijanie zwierząt dodatnich
Szczepienia                               Rozszerzane zabijanie i ubój
Leczenie                                 x Zniszczenie produktów
x Zniszczenie produktów
Inne środki (wymienić)
4.2.    Władze centralne odpowiedzialne za nadzór i koordynację działań związanych z wdrażaniem programu
Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynację działań zapewniających realizację programu monitoringu i zwalczania gruźlicy jest na poziomie centralnym Główny Lekarz Weterynarii.
4.3.    Opis i określenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program zostanie wdrożony
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej


4.4.    Środki wdrożone programem
4.4.1.  Akty prawne stanowiące podstawę dla rejestracji gospodarstw:
-   ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. Nr 91, poz. 872, z późn. zm.),
-   ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76).
4.4.2.  Akty prawne stanowiące podstawę dla identyfikacji zwierząt:
-   ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
4.4.3.  Akty prawne stanowiące podstawę do powiadamiania o chorobie:
- ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625, z późn. zm.); zgodnie z ustawą gruźlica bydła jest chorobą podlegającą obowiązkowi zwalczania (załącznik nr 2 do ustawy).
4.4.4.  Akty prawne stanowiące podstawę do uzyskania wyników dodatnich badania:
-   art. 42 i 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie zwalczania gruźlicy bydła (Dz. U. Nr 258, poz. 2585).
4.4.5.  Akty prawne stanowiące podstawę dla różnej kwalifikacji zwierząt i stad:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie zwalczania gruźlicy bydła,
-   art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
4.4.6.  Procedury kontrolne, a w szczególności zasady przemieszczania zwierząt narażonych na kontakt lub zakażenie daną chorobą:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie zwalczania gruźlicy bydła.
4.4.7.  Akty prawne stanowiące podstawę do przeprowadzania kontroli choroby:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt,
-   załącznik nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie zwalczania gruźlicy bydła.
4.4.8.  Akty prawne stanowiące podstawę do uzyskania odszkodowania dla właścicieli zwierząt poddanych ubojowi lub zabitych:
-   art. 49 i 50 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
5.      Ogólny opis kosztów i korzyści
Całkowite szacunkowe koszty związane z realizacją programu są przewidziane w kwocie 12.493.138 zł.
Główną korzyścią realizacji programu jest utrzymanie obecnej dobrej sytuacji epidemiologicznej oraz zapewnienie bezpieczeństwa epizootycznego.
6.      Dane dotyczące sytuacji epizootycznej w ostatnich latach
6.1.    Ewolucja choroby
6.1.1.  Dane dotyczące ewolucji choroby
6.1.1.1.  Dane dotyczące stad(a)
Rok: 2000
Choroba(b): gruźlica bydła          Gatunek zwierząt: bydło
 
 
 
Całkowita
Liczba stad
 
Liczba
Liczba stadLiczba nowychLiczba stad,% stad dodatnich,Wskaźniki
Region(c)liczba stad(d)objętych programemstad zbadanych(e)z wynikiem dodatnim badania(f)stad z wynikiem dodatnim badania(g)z których usunięto wszystkie zwierzętaz których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej997.443997.443311.130484800310,0150,015
           
 
Rok: 2001
 
 
 
Całkowita
Liczba stad
 
Liczba
Liczba stadLiczba nowychLiczba stad,% stad dodatnich,Wskaźniki
Region(c)liczba stad(d)objętych programemstad zbadanych(e)z wynikiem dodatnim badania(f)stad z wynikiem dodatnim badania(g)z których usunięto wszystkie zwierzętaz których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 =(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.097.2081.097.208292.672212100270,0070,007
           
 
Rok: 2002
 
 
 
Całkowita
Liczba stad
 
Liczba
Liczba stadLiczba nowychLiczba stad,% stad dodatnich,Wskaźniki
Region(c)liczba stad(d)objętych programemstad zbadanych(e)z wynikiem dodatnim badania(f)stad z wynikiem dodatnim badania(g)z których usunięto wszystkie zwierzętaz których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 =(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej975.108975.108243.317brak danychbrak danych0024brak danychbrak danych
           
 
Rok: 2003
 
 
 
Całkowita
Liczba stad
 
Liczba
Liczba stadLiczba nowychLiczba stad,% stad dodatnich,Wskaźniki
Region(c)liczba stad(d)objętych programemstad zbadanych(e)z wynikiem dodatnim badania(f)stad z wynikiem dodatnim badania(g)z których usunięto wszystkie zwierzętaz których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 =(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej898.464898.464268.884222200300,0080,008
           
 
Rok 2004:
 
 
 
Całkowita
Liczba stad
 
Liczba
Liczba stadLiczba nowychLiczba stad,% stad dodatnich,Wskaźniki
Region(c)liczba stad(d)objętych programemstad zbadanych(e)z wynikiem dodatnim badania(f)stad z wynikiem dodatnim badania(g)z których usunięto wszystkie zwierzętaz których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 =(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej882.761282.752260.907134123(*)2014,992,270,0510,047
           
 
(*)  Zgodnie z sugestiami przedstawicieli Komisji Europejskiej od 2004 r. w sprawozdaniach jako stado z wynikiem dodatnim badania odnotowuje się stado, w którym wystąpił dodatni wynik tuberkulinizacji porównawczej; we wcześniejszych latach za wynik badania dodatni uznawany był wynik potwierdzony mikrobiologicznie.

(a)  Stada lub gospodarstwa.
(b)  Choroba i gatunek zwierząt.
(c)  Region określony w programie.
(d)  Łączna liczba stad w regionie łącznie ze stadami kwalifikującymi się i niekwalifikującymi się do programu.
(e)  Badanie oznacza przeprowadzenie testów na poziomie stada w ramach programu w celu utrzymania lub poprawienia statusu.
(f)  Stada co najmniej z jednym zwierzęciem reagującym dodatnio w ramach programu niezależnie od ilości badań przeprowadzonych w stadzie.
(g)  Stada, których status w poprzednim okresie był nieznany, nie wolny - ujemny, wolny, urzędowo wolny lub urzędowo wolny zawieszony i które mają przynajmniej jedno zwierzę reagujące dodatnio w danym okresie.

6.1.1.2.       Dane dotyczące zwierząt

Rok: 2000
Choroba(a) gruźlica bydła           Gatunek zwierząt: bydło
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.456.3975.456.3971.599.7041.599.7047070210290,004
          
 
Rok: 2001
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.262.0885.262.0881.488.6211.488.6213333156280,002
          
 
Rok: 2002
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej4.461.2064.461.2061.574.8191.574.8199494275350,006
          
 
Rok: 2003
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.652.1545.652.1541.724.9361.724.936108108309310,006
          
 
Rok: 2004
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.649.3621.760.4361.674.7751.674.775536(*)54854895,13 (**)0,03
          
 
(*)   Zgodnie z sugestiami przedstawicieli Komisji Europejskiej od 2004 r. w sprawozdaniach jako zwierzę z wynikiem dodatnim badania odnotowuje się stado, w którym wystąpił dodatni wynik tuberkulinizacji porównawczej; we wcześniejszych latach jako wynik dodatni rozumiany był wynik potwierdzony mikrobiologicznie, dlatego liczba ta jest większa niż w poprzednich latach.
(**)  Przez procent objętych zwierząt rozumie się tu ilość zwierząt zbadanych w stosunku do ilości objętych programem.

(a)  Choroba i gatunek zwierząt, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Całkowita liczba zwierząt w regionie (w stadach kwalifikujących się i niekwalifikujących się do programu).
(d)  Obejmuje zwierzęta badane indywidualnie i zbiorowo.
(e)  Obejmuje tylko zwierzęta zbadane indywidualnie.
(f)  Obejmuje zwierzęta, które reagowały dodatnio, a także zwierzęta, które reagowały ujemnie i zostały poddane ubojowi w ramach programu.

6.2.    Dane dotyczące nadzoru i badań laboratoryjnych
6.2.1.  Dane dotyczące nadzoru i testów laboratoryjnych
Rok: 2000      Choroba: gruźlica bydła   Gatunek zwierząt: bydło
 
 Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: test tuberkulinowy
Regionliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej00210701.599.704210
       
 
Rok: 2001
 
 Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: test tuberkulinowy
Regionliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej00156331.488.621156
       
 
Rok: 2002
 
 Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: test tuberkulinowy
Regionliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej00275941.574.819275
       
 
Rok: 2003
 
 Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: test tuberkulinowy
Regionliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej003091081.724.936309
       
 
Rok: 2004
 
 Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: test tuberkulinowy
Regionliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej005362061.674.775536
       
 
6.3.           Dane dotyczące zakażeń
Rok: 1999      Choroba: gruźlica bydła   Gatunek zwierząt: bydło
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej2561
   
 
Rok: 2000
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej4870
   
 
Rok: 2001
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej2133
   
 
Rok: 2002
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiejbrak danych94
   
 
Rok: 2003
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej22108
   
 
Rok: 2004
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej75206
   
 
6.4.    Dane dotyczące statusu zwierząt na koniec roku
Rok: 2004      Choroba(a): gruźlica bydła  Gatunek zwierząt: bydło
 
 Status stad i zwierząt objętych programem(c)
 całkowita liczba stad i zwierzątnieznany(d)nie wolne i nie urzędowo wolne
wolne lub
urzędowo wolne
 
wolne(h)
 
urzędowo wolne(i)
Region(b)objętych programem ostatni wynik dodatni(e)ostatni wynik ujemny(f)zawieszone(g)  
 stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej260.9071.674.77512251.8149116372.00900260.8351.670.834
               
 
(a)  Choroba i gatunek zwierząt.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Na koniec roku.
(d)  Status nieznany: brak wyników poprzednich badań.
(e)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z jednym wynikiem dodatnim w ostatnim badaniu.
(f)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z wynikami ujemnymi w ostatnim badaniu, ale niebędące urzędowo wolne.
(g)  Zawieszone zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(h)  Wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(i)  Urzędowo wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(j)  Dotyczy zwierząt objętych programem w stadach o określonym statusie.

6.5.    Dane dotyczące prowadzonych szczepień i leczenia
Nie dotyczy
6.6.    Dane dotyczące dzikich zwierząt
Nie dotyczy
7.      Cele
7.1.    Cele testów diagnostycznych
7.1.1.  Cele w odniesieniu do testów diagnostycznych
7.1.1.1.  Liczba testów
 
RegionTyp testuPopulacja docelowaTyp próbkiCelLiczba planowanych testów
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiejtest tuberkulinowybydło powyżej 6. tygodnia życia-kontrola1.865.458
 
7.1.2.  Cele testowania stad i zwierząt
7.1.2.1.  Cele testowania stad
Choroba: gruźlica bydła                  Gatunek zwierząt: bydło
 
        Docelowe wskaźniki
RegionŁączna liczba stadŁączna liczba stad objętych programemŁączna liczba stad, które zostaną zbadaneSpodziewana liczba stad z wynikiem dodatnim badaniaSpodziewana liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badaniaSpodziewana liczba stad do usunięcia wszystkich zwierzątSpodziewany odsetek stad do usunięcia wszystkich zwierzątspodziewany odsetek objętych stad% spodziewany odsetek stad z dodatnim wynikiem% spodziewany odsetek nowych stad z dodatnim wynikiem
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 =(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej955.524318.508302.5821001002020 %950,0330,033
           
 
7.1.2.2.  Cele testowania zwierząt
Choroba: gruźlica bydła
 
      UbójDocelowe wskaźniki
RegionŁączna liczba zwierzątŁączna liczba zwierząt objętych programemŁączna liczba zwierząt do zbadaniaŁączna liczba zwierząt do zbadania indywidualnegoŁączna oczekiwana liczba zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim badaniacałkowita liczba zwierząt do ubiciaspodziewany % objęcia zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej6.012.9841.944.1981.846.9881.846.98843043045095 %0,023
          
 
7.2.    Cele testowania w zakresie kwalifikacji
Choroba(a): gruźlica bydła
 
 Status stad i zwierząt objętych programem(c)
 całkowita liczba stad i zwierzątnieznany(d)nie wolne i nie urzędowo wolne
wolne lub
urzędowo wolne
 
wolne(h)
 
urzędowo wolne(i)
Region(b)objętych programem ostatni wynik dodatni(c)ostatni wynik ujemny(f)zawieszone(g)  
 stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej302.5821.846.9880020200004040000302.5221.846.388
               
 
(a)  Choroba i gatunek zwierząt.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Na koniec roku.
(d)  Status nieznany: brak wyników poprzednich badań.
(e)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z jednym wynikiem dodatnim w ostatnim badaniu.
(f)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z wynikami ujemnymi w ostatnim badaniu, ale niebędące urzędowo wolne.
(g)  Zawieszone zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(h)  Wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(i)  Urzędowo wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(j)  Dotyczy zwierząt objętych programem w stadach o określonym statusie.

8.   Szczegółowa analiza kosztów programu
Tabela przedstawia szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2006
 
KosztySpecyfikacjaIlość jednostekKoszt jednostkowyKoszt całościowy w zł(*)Finansowanie wspólnotowe (tak/nie)
1. Koszty testów     
1.1. Koszt analizytest: tuberkulinowy - wykonanie1.865.4585,3159.915.252tak
 test tuberkulinowy - tuberkulina1.865.4580,551.023.004tak
      
      
1.2. Koszt próbkobraniakoszty dojazdów193.5000,72138.764tak
      
1.3. Inne koszty     
      
2. Szczepienia i leczenianie dotyczy    
2.1. Zakup szczepionki     
      
2.2. Koszty dystrybucji     
      
      
3. Uboju i unieszkodliwienia     
3.1. Odszkodowania za zwierzęta 4502.8811.296.525tak
      
3.2. Koszty transportu 22.5003,1671.186tak
      
3.3. Koszty unieszkodliwienia 45052,723.729tak
      
3.4. Koszt strat w przypadku uboju nie dotyczy   
      
3.5. Koszt obróbki produktów nie dotyczy   
      
4. Czyszczenia i odkażania100 m245054,824.678tak
      
5. Wynagrodzenia (pracownicy
  zatrudnieni wyłącznie w celu
  realizacji programu)
nie dotyczy    
      
      
6. Towary konsumpcyjne i specjalny
  sprzęt
nie dotyczy    
      
      
7. Inne koszty     
      
      
Ogółem   12.493.138tak
 
*   Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2006.

ZAŁĄCZNIK Nr 2 

Program zwalczania brucelozy bydła (B. abortus) na rok 2006

1.   Identyfikacja programu
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: bruceloza bydła
Rok implementacji: 2006
Numer referencyjny: GIWz.IV.401/Bru-27/2005
Data wysłania do Komisji: 25.05.2005 r.
2.   Dane historyczne dotyczące ewolucji choroby
Problem brucelozy w Polsce był w przeważającym stopniu ograniczony do brucelozy bydła. Odnotowano też kilka przypadków wystąpienia zakażenia B. ovis (zapalenie najądrzy tryków) oraz brucelozy świń (B. suis serotyp 2).
W latach 1948-1956 jedynie zwierzęta pochodzące z gospodarstw państwowych, w liczbie 41 tysięcy do 350 tysięcy zwierząt rocznie, były badane w kierunku brucelozy. Reakcje serologiczne występowały u 7,2 % do 22,8 % zwierząt. W tym czasie ilość zakażonych byków sięgała 1,1 do 2,1 %.
W okresie pomiędzy 1956 r. a 1966 r. badano od 350 tysięcy do miliona zwierząt rocznie. Brucelozę diagnozowano w od 2,3 do 5,7 % gospodarstw państwowych oraz w liczbie od 0,32 do 1,7 gospodarstw prywatnych. W roku 1966 prawie 12 % bydła w gospodarstwach państwowych było dotknięte brucelozą.
W latach 1953-1956 prawie 226 tysięcy bydła zostało zaszczepione przeciwko brucelozie szczepionką S19. Te szczepienia kontynuowano do 1966 r., kiedy w Ministerstwie Rolnictwa zabroniono używania szczepionek we wschodnich i centralnych województwach.
Aby monitorować sytuację w prywatnych gospodarstwach w latach 1965 i 1967, serologiczne badanie bydła było przeprowadzane w województwie gdańskim, lubelskim i olsztyńskim oraz w województwach graniczących z Czechosłowacją. Ustalono, że ilość seroreagentów nie przekraczała 0,5 %.
Szeroko zakrojone środki kontroli brucelozy bydła rozpoczęto w 1969 r. w województwach wschodnich i centralnych. Po badaniach serologicznych i usunięciu sztuki dodatnich następujące województwa zostały uznane za urzędowo wolne od brucelozy bydła:
-   białostockie,
-   lubelskie,
-   rzeszowskie,
-   krakowskie,
-   katowickie,
-   kieleckie,
-   łódzkie,
-   warszawskie
i w 1972 r.:
-   gdańskie.
W gospodarstwach prywatnych zwierzęta, u których wykryto lub podejrzewano zakażenie, były usuwane za odszkodowaniem.
Dotknięte brucelozą zwierzęta w gospodarstwach państwowych były zabijane lub wysyłane do specjalnych gospodarstw, tzw. "izolatorów Bangowych". Wszystkie izolatory zostały zamknięte w 1975 r. po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 16 kwietnia 1975 r. w sprawie obowiązku zgłaszania oraz zwalczania brucelozy zwierząt (Dz. U. Nr 13, poz. 77), które wymieniało brucelozę jako chorobę podlegającą notyfikacji i zwalczaniu.
W latach 1975-1978 zwalczanie brucelozy było kontynuowane w pozostałych województwach. W tym okresie badano serologicznie od 5 do 7 milionów zwierząt rocznie. Brucelozę wykryto u 31.720 zwierząt.
Należy podkreślić, że ok. 10 % zabitego bydła pochodziło z 42 województw, a prawie 90 % z terenu 7 województw, głównie: gorzowskiego, olsztyńskiego, poznańskiego, szczecińskiego, zielonogórskiego.
W 1980 r. terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostało uznane za urzędowo wolne od brucelozy. W tym czasie Polska spełniała warunki określone w przepisach Unii Europejskiej.
3.   Opis programu
W Polsce obecnie program kontroli brucelozy bydła prowadzony jest zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813).
W celu kontroli występowania brucelozy bydła:
-   corocznie pobiera się próbki krwi od 1/3 stad bydła znajdującego się na obszarze powiatu, tak aby w okresie 3 lat poddać badaniu wszystkie stada bydła znajdujące się na obszarze powiatu,
-   badaniu, o którym mowa powyżej, poddaje się bydło płci żeńskiej oraz przeznaczone do rozrodu buhaje powyżej 12. miesiąca życia,
-   opuszcza się badanie pulowanych prób mleka od krów pochodzących z jednego gospodarstwa.
Badaniami objęte jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Badania są prowadzone w celu kontroli występowania brucelozy i eliminacji, za odszkodowaniem sztuk zakażonych.
4.      Środki przewidziane programem
4.1.    Podsumowanie środków przewidzianych programem:
Czas trwania: 1 rok
Pierwszy rok: 2006                  Ostatni rok: 2006
x Kontrola                          x Zwalczanie
x Badania                           x Badania
x Zabijanie zwierząt z wynikiem     x Zabijanie zwierząt z wynikiem dodatnim badania
dodatnim badania
? Szczepienia                       ? Rozszerzane zabijanie i ubój
? Leczenie                          x Zniszczenie produktów
x Zniszczenie produktów
? Inne środki (wymienić)
4.2.    Ustanowienie władz centralnych odpowiedzialnych za nadzór i koordynację działań związanych z wdrażaniem programu
Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynację działań zapewniających realizację programu monitoringu i zwalczania brucelozy jest na poziomie centralnym Główny Lekarz Weterynarii.
4.3.    Opis i określenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program zostanie wdrożony
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej


4.4.    Środki wdrożone programem
4.4.1.  Akty prawne stanowiące podstawę dla rejestracji gospodarstw:
-   ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
-   ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
4.4.2.  Akty prawne stanowiące podstawę do identyfikacji zwierząt:
-   ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
4.4.3.  Akty prawne stanowiące podstawę do powiadamiania o chorobie:
-   ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt; zgodnie z ustawą bruceloza bydła jest chorobą podlegającą obowiązkowi zwalczania (załącznik nr 2 do ustawy).
4.4.4.  Akty prawne stanowiące podstawę dotyczącą wyników dodatnich badań:
-   art. 42 i 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zwalczania brucelozy (Dz. U. Nr 79, poz. 690).
4.4.5.  Akty prawne stanowiące podstawę dotyczącą różnej kwalifikacji zwierząt i stad:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zwalczania brucelozy,
-   art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
4.4.6.  Procedury kontrolne, a w szczególności zasady przemieszczania się zwierząt narażonych na kontakt lub zakażenie daną chorobą:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zwalczania brucelozy.
4.4.7.  Akty prawne stanowiące podstawę do przeprowadzania kontroli choroby:
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt,
-   załącznik nr 2 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zwalczania brucelozy.
4.4.8.  Akty prawne stanowiące podstawę do uzyskania odszkodowania dla właścicieli zwierząt poddanych ubojowi lub zabitych:
-   art. 49 i 50 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
5.      Ogólny opis kosztów i korzyści:
Całkowite szacunkowe koszty związane z realizacją programu są przewidziane w kwocie 8.440.040 zł.
Główną korzyścią z realizacji programu jest utrzymanie obecnej dobrej sytuacji epidemiologicznej oraz zapewnienie bezpieczeństwa epizootycznego.
6.      Dane dotyczące sytuacji epizootycznej w ostatnich latach
6.1.    Ewolucja choroby
6.1.1.  Dane dotyczące ewolucji choroby
6.1.1.1.  Dane dotyczące stad(a)
Rok: 2000
Choroba(b): bruceloza bydła              Gatunek zwierząt: bydło
 
        Wskaźniki
Region(c)Całkowita liczba stad(d)Liczba stad objętych programemLiczba stad zbadanych(e)Liczba stad z wynikiem dodatnim badania(f)Liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badania(g)Liczba stad, z których usunięto wszystkie zwierzęta% stad dodatnich, z których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej997.443997.443276.596252500270,0090,009
           
 
Rok: 2001
 
        Wskaźniki
Region(c)Całkowita liczba stad(d)Liczba stad objętych programemLiczba stad zbadanych(e)Liczba stad z wynikiem dodatnim badania(f)Liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badania(g)Liczba stad, z których usunięto wszystkie zwierzęta% stad dodatnich, z których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.097.2081.097.208273.756151500240,0050,005
           
 
Rok: 2002
 
        Wskaźniki
Region(c)Całkowita liczba stad(d)Liczba stad objętych programemLiczba stad zbadanych(e)Liczba stad z wynikiem dodatnim badania(f)Liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badania(g)Liczba stad, z których usunięto wszystkie zwierzęta% stad dodatnich, z których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej975.108975.108243.317151500240,0060,006
           
 
Rok: 2003
 
        Wskaźniki
Region(c)Całkowita liczba stad(d)Liczba stad objętych programemLiczba stad zbadanych(e)Liczba stad z wynikiem dodatnim badania(f)Liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badania(g)Liczba stad, z których usunięto wszystkie zwierzęta% stad dodatnich, z których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej898.464898.464266.3877700290,0030,003
           
 
Rok: 2004
 
        Wskaźniki
Region(c)Całkowita liczba stad(d)Liczba stad objętych programemLiczba stad zbadanych(e)Liczba stad z wynikiem dodatnim badania(f)Liczba nowych stad z wynikiem dodatnim badania(g)Liczba stad, z których usunięto wszystkie zwierzęta% stad dodatnich, z których usunięto wszystkie zwierzęta% objętych stad% stad dodatnich% nowych stad dodatnich
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011 = (6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej882.761283.823258.95414110091,240,0050,003
           
 
(a)  Stada lub gospodarstwa.
(b)  Choroba i gatunek zwierząt.
(c)  Region określony w programie.
(d)  Łączna liczba stad w regionie łącznie ze stadami kwalifikującymi się i niekwalifikującymi się do programu.
(e)  Badanie oznacza przeprowadzenie testów na poziomie stada w ramach realizacji programu w celu utrzymania lub poprawienia statusu.
(f)  Stada co najmniej z jednym zwierzęciem reagującym dodatnio w ramach realizacji programu, niezależnie od tego, ile razy stado zostało zbadane.
(g)  Stada, których status w poprzednim okresie był nieznany, nie wolny - ujemny, wolny, urzędowo wolny lub zawieszony i które mają przynajmniej jedno zwierzę reagujące dodatnio w danym okresie.

6.1.1.2.  Dane dotyczące zwierząt
Rok: 2000
Choroba(a): bruceloza bydła              Gatunek zwierząt: bydło
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.456.3975.456.3971.205.2291.205.229272727220,002
          
 
Rok: 2001
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.262.0885.262.0881.160.3251.160.325171717220,0014
          
 
Rok: 2002
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej4.461.2064.461.2061.121.7431.121.743171717250,0015
          
 
Rok: 2003
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.652.1545.652.1541.211.7751.211.775777210,0005
          
 
Rok: 2004
 
  Liczba LiczbaLiczbaUbójWskaźniki
Region(b)Łączna liczba zwierząt(c)zwierząt do zbadania w ramach programu(d)Liczba zwierząt zbadanych(d)zwierząt zbadanych indywidualnie(e)zwierząt z wynikiem dodatnim badanialiczba zwierząt z wynikiem dodatnim ubitych lub zabitychłączna liczba zwierząt ubitych lub zabitych(f)% objętych zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej5.649.3621.377.4201.264.2971.249.82815(*)151591,79 (**)0,0011
          
 
(*)   W dwóch przypadkach występowanie brucelozy nie zostało potwierdzone badaniem przeprowadzonym w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym - Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach.
(**)  Przez procent objętych zwierząt rozumie się tu ilość zwierząt zbadanych w stosunku do ilości objętych programem.
(a)  Choroba i gatunek zwierząt, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Całkowita liczba zwierząt w regionie (w stadach kwalifikujących się i niekwalifikujących się do programu).
(d)  Obejmuje zwierzęta badane indywidualnie i zbiorowo.
(e)  Obejmuje tylko zwierzęta zbadane indywidualnie.
(f)  Obejmuje zwierzęta reagujące dodatnio, a także zwierzęta reagujące ujemnie, poddane ubojowi w ramach realizacji programu.

6.2.   Dane dotyczące nadzoru i badań laboratoryjnych
6.2.1.  Dane dotyczące nadzoru i testów laboratoryjnych
Rok: 2000      Choroba(a): bruceloza bydła  Gatunek zwierząt: bydło
 
 
Region(b)
Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy
 liczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.205.229270000
       
 
Rok: 2001
 
 
Region(b)
Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy
 liczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.160.325170000
       
 
Rok: 2002
 
 
Region(b)
Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy
 liczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.121.743160000
       
 
Rok: 2003
 
 
Region(b)
Testy serologiczneTesty mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy
 liczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.211.77570000
       
 
Rok: 2004
 
 
Region(b)
Testy serologiczne
Testy mikrobiologiczne
lub wirusologiczne
Inne testy
 liczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnimliczba zbadanych próbekliczba próbek z wynikiem dodatnim
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1.264.29715(*)400000
       
 
(*)  W dwóch przypadkach występowanie brucelozy nie zostało potwierdzone badaniem przeprowadzonym w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym -Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach.
(a)  Choroba i gatunek zwierząt.
(b)  Region zatwierdzony w programie.

6.3.    Dane dotyczące zakażeń
Rok: 2000      Choroba: bruceloza bydła  Gatunek zwierząt: bydło
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej2527
   
 
Rok: 2001
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1517
   
 
Rok: 2002
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1517
   
 
Rok: 2003
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej77
   
 
Rok: 2004
 
RegionIlość zakażonych stadIlość zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej1415
   
 
6.4.    Dane dotyczące statusu zwierząt na koniec roku
Rok: 2004      Choroba(a): bruceloza bydła  Gatunek zwierząt: bydło
 
 Status stad i zwierząt objętych programem(c)
 całkowita liczba stad i zwierząt objętych programemnieznany(d)nie wolne i nie urzędowo wolne
wolne lub
urzędowo wolne
 
wolne(h)
 
urzędowo wolne(i)
Region(b)  ostatni wynik dodatni(e)ostatni wynik ujemny(f)zawieszone(g)  
 stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej258.9541.264.2971222011081314700258.9371.264.020
               
 
(a)  Choroba i gatunek zwierząt.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Na koniec roku.
(d)  Status nieznany: brak wyników poprzednich badań.
(e)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z jednym wynikiem dodatnim w ostatnim badaniu.
(f)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z wynikami ujemnymi w ostatnim badaniu, ale nie będące urzędowo wolne.
(g)  Zawieszone zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(h)  Wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(i)  Urzędowo wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(j)  Dotyczy zwierząt objętych programem w stadach o określonym statusie.

6.5.    Dane dotyczące prowadzonych szczepień i leczenia
Nie dotyczy
6.6.    Dane dotyczące dzikich zwierząt
Nie dotyczy
7.      Cele
7.1.    Cele testów diagnostycznych
7.1.1.  Cele w odniesieniu do testów diagnostycznych
7.1.1.1.  Liczba testów
 
RegionTyp testuPopulacja docelowaTyp próbkiCelLiczba planowanych testów
Terytorium Rzeczypospolitej PolskiejOKAPbydło powyżej 12. miesiąca życiakrewbadanie skriningowe - nadzór1.372.155
 
OWD
OA
bydło powyżej 12. miesiąca życiakrewpotwierdzenie w przypadku wyników wątpliwych (ZHW)
4.000
4.000
 OWD, OA, OME, OAGbydło powyżej 12. miesiąca życiakrewpotwierdzenie w przypadku uzyskania wyników dodatnich w ZHW20
Ogółem1.380.175
 
7.1.2.  Cele testowania stad i zwierząt
7.1.2.1.  Cele testowania stad
Choroba: bruceloza bydła
 
        Docelowe wskaźniki
RegionŁączna liczba stadŁączna liczba stad objętych programemŁączna liczba stad, które zostaną zbadaneSpodziewana liczba stad z wynikiem dodatnim Spodziewana liczba nowych stad z wynikiem dodatnim Spodziewana liczba stad do usunięcia wszystkich zwierzątSpodziewany odsetek stad do usunięcia wszystkich zwierzątspodziewany odsetek objętych stad% spodziewany odsetek stad z dodatnim wynikiem% spodziewany odsetek nowych stad z dodatnim wynikiem
12345678 = (7/5)x1009 = (4/3)x10010 = (5/4)x10011=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej955.524318.508308.95210100097 %0,0030,003
           
 
7.1.2.2.  Cele testowania zwierząt
Choroba: bruceloza bydła
 
      UbójDocelowe wskaźniki
RegionŁączna liczba zwierzątŁączna liczba zwierząt objętych programemŁączna liczba zwierząt do zbadaniaŁączna liczba zwierząt do zbadania indywidualnegoŁączna oczekiwana liczba zwierząt z wynikiem dodatnimliczba zwierząt z wynikiem dodatnimcałkowita liczba zwierząt do ubojuspodziewany % objęcia zwierząt% zwierząt z wynikiem dodatnim
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej6.012.9841.414.5921.372.1551.372.155101010970,0007
          
 
7.2.    Cele testowania w zakresie kwalifikacji
Choroba(a): bruceloza bydła
 
 Status stad i zwierząt objętych programem(c)
 całkowita liczba stad i zwierząt objętych programemnieznany(d)nie wolne i nie urzędowo wolnewolne lub urzędowo wolne
 
wolne(h)
 
urzędowo wolne(i)
Region(b)  ostatni wynik dodatni(e)ostatni wynik ujemny(f)zawieszone(g)  
 stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)stadazwierzęta(j)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej318.5081.414.592005500055000318.4981.414.492
               
 
(a)  Choroba i gatunek zwierząt.
(b)  Region określony w programie.
(c)  Na koniec roku.
(d)  Status nieznany: brak wyników poprzednich badań.
(e)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z jednym wynikiem dodatnim w ostatnim badaniu.
(f)  Nie wolne i dodatni wynik ostatniego badania: zbadane, co najmniej z wynikami ujemnymi w ostatnim badaniu, ale nie będące urzędowo wolne.
(g)  Zawieszone zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(h)  Wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(i)  Urzędowo wolne zgodnie z definicją w prawodawstwie wspólnotowym.
(j)  Dotyczy zwierząt objętych programem w stadach o określonym statusie.

7.3.    Cele szczepienia i leczenia
7.3.1.  Cele szczepienia i leczenia: nie dotyczy
7.3.2.  Cele szczepienia i leczenia dzikich zwierząt: nie dotyczy
8.      Szczegółowa analiza kosztów programu
 
KosztySpecyfikacjaIlość jednostekKoszt jednostkowyKoszt całościowy w zł(*)Finansowanie wspólnotowe (tak/nie)
l23456
1. Koszty testów     
1.1. Koszt analizytest: OKAP1.372.1553,164.341.223tak
 testy potwierdzające w ZHW    
 OWD4.00012,6550.621tak
 OA4.00010,542.184tak
 potwierdzenie w laboratorium referencyjnym w Puławach17063,210.757tak
      
1.2. Koszt próbkobraniapobieranie krwi1.372.1552,783.820.276tak
 koszty dojazdów193.5000,72138.764tak
1.3. Inne koszty     
      
2. Szczepienia i leczenianie dotyczy    
2.1. Zakup szczepionki     
      
2.2. Koszty w dystrybucji     
      
      
3. Uboju i unieszkodliwienia     
3.1. Odszkodowania za zwierzęta 102.881,228.812tak
      
3.2. Koszty transportu 2.0003,166.328tak
      
3.3. Koszty unieszkodliwienia 1052,7527tak
      
3.4. Koszt strat w przypadku uboju nie dotyczy   
      
3.5 Koszt obróbki produktów nie dotyczy   
      
4. Czyszczenia i odkażania100 m21054,8548tak
      
      
5. Wynagrodzenia (pracownicy
  zatrudnieni wyłącznie w celu
  realizacji programu)
nie dotyczy    
      
      
6. Towary konsumpcyjne i specjalny
  sprzęt
nie dotyczy    
      
      
7. Inne koszty     
      
      
ogółem8.440.040tak
 
(*)  Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2006.

ZAŁĄCZNIK Nr 3 

PROGRAM ZWALCZANIA GĄBCZASTEJ ENCEFALOPATII BYDŁA (BSE) NA ROK 2006

1.   Identyfikacja programu
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
Rok implementacji: 2006
Numer referencyjny dokumentu: GIWz.VI/BSE/2005, z dnia 17 maja 2005 r.
Data wysłania do Komisji: 25.05.2005 r.
2.   Dane dotyczące sytuacji epidemiologicznej choroby
Regularny monitoring BSE - zgodny z wymaganiami UE - rozpoczął się w listopadzie 2001 r. W pierwszych dwóch miesiącach monitoringu zbadano 30.309 sztuk bydła. Odpowiednio w 2002 r. zostało zbadanych 286.592, w 2003 r. - 455.413 i w 2004 r. - 481.116 sztuk bydła.
Dane z podziałem na grupy objęte monitoringiem są przedstawione w tabeli 2.1.

Tabela 2.1
 
 
Okres
Zdrowe powyżej 30 m-cyUbite z konieczności powyżej 24 m-cyUbój sanitarny powyżej 24 m-cyPadłe powyżej 24 m-cy
 
Podejrzane
 
Ogółem
2001
XI - XII
29.88264025030.309
2002
I - XII
278.7094.7091.1831.94447286.592
2003
I - XII
428.4529.4012.75714.71588455.413
2004
I - XII
445.1989.2592.13424.44976481.116
 
Od stycznia do końca kwietnia 2005 r. zostało przebadanych 157.465 sztuk bydła. Dane dotyczące tego okresu są przedstawione w tabeli 2.2.

Tabela 2.2
 
OkresZdrowe powyżej 30 m-cyUbite z konieczności powyżej 24 m-cyUbój sanitarny powyżej 24 m-cyPadłe powyżej 24 m-cyPodejrzaneOgółem
2005
I - IV
133.2283.32786107.3985157.465
 
Pierwszy przypadek BSE wykryto w drugim roku prowadzenia monitoringu (2002 r.). W tym też roku ogólna liczba wykrytych przypadków wyniosła 4. W 2003 r. wykryto dalszych 5 przypadków. W 2004 r. obserwowano dalszy wzrost tej liczby. Do końca 2004 r. wykryto 11 przypadków BSE. Od stycznia do końca kwietnia 2005 r. wykryto ogółem 12 przypadków BSE. Zestawienie występowania przypadków BSE z podziałem na lata oraz województwa przedstawia tabela 2.3.

Tabela 2.3
 
Lp.RokMiesiącWojewództwoWiek
12002majMAŁOPOLSKIE9 lat
22002sierpieńLUBELSKIE12 lat
32002wrzesieńOPOLSKIE6 lat
42002październikLUBELSKIE8 lat
     
12003lutyWARMIŃSKO-MAZURSKIE7 lat
22003sierpieńMAŁOPOLSKIE5 lat
32003sierpieńMAZOWIECKIE6 lat
42003wrzesieńKUJAWSKO-POMORSKIE6 lat
52003listopadMAZOWIECKIE7 lat
     
12004styczeńPODLASKIE12 lat
22004styczeńLUBUSKIE6 lat
32004marzecWIELKOPOLSKIE8 lat
42004marzecLUBELSKIE6 lat
52004kwiecieńZACHODNIOPOMORSKIE8 lat
62004majWARMIŃSKO-MAZURSKIE9 lat
72004czerwiecŁÓDZKIE8 lat
82004czerwiecPODKARPACKIE12 lat
92004sierpieńŁÓDZKIE4 lata
102004listopadWIELKOPOLSKIE10 lat
112004listopadMAŁOPOLSKIE8 lat
     
12005styczeńMAŁOPOLSKIE6 lat
22005lutyWIELKOPOLSKIE7 lat
32005lutyMAZOWIECKIE3 lata
42005marzecŁÓDZKIE8 lat
52005marzecWIELKOPOLSKIE5 lat
62005marzecDOLNOŚLĄSKIE5 lat
72005marzecPODKARPACKIE9 lat
82005marzecŁÓDZKIE11 lat
92005marzecDOLNOŚLĄSKIE5 lat
102005marzecMAZOWIECKIE9 lat
112005kwiecieńPODLASKIE13 lat
122005kwiecieńDOLNOŚLĄSKIE5 lat
 
Największą liczbę przypadków wykryto w ramach tzw. "aktywnego nadzoru" w grupie zdrowego bydła kierowanego do uboju. W ramach "nadzoru pasywnego" wykryto zaledwie kilka przypadków BSE. Poszczególne grupy, w których stwierdzono przypadki BSE, przedstawia tabela 2.4.

Tabela 2.4
 
RokLiczba przypadków BSEPoddane ubojowi jako zdroweUbój z koniecznościZ objawami klinicznymiPadłeKohorta
200243 1  
200354 1  
20041182 1 
2005129 111
suma:32242321
 
Wszystkie sztuki bydła, u których wykryto BSE, były polskiego pochodzenia. Dochodzenia epizootyczne prowadzone w celu wyjaśnienia dróg zakażeń wskazywały, iż najbardziej prawdopodobną drogą było zakażenie przez spożycie paszy zawierającej białko pochodzące od ssaków.
W czasie ostatnich 3 lat sytuacja w zakresie BSE stale podlegała zmianom. Wprowadzenie programu monitoringu zgodnego z wytycznymi UE pozwoliło na wykrycie zwierząt zakażonych. Od 2002 r. liczba tych przypadków stale rośnie i wygląda następująco: w okresie od 2002 r. do 2003 r. wzrost wynosił 25 %, od 2003 r. do 2004 r. wzrost wynosił 120 %.
Biorąc pod uwagę wiek krów, u których stwierdzono BSE, można zauważyć, że najwyższą liczbę przypadków zaobserwowano u bydła urodzonego po 1996 r. Najwięcej przypadków wystąpiło w grupie krów w wieku od 5 do 9 lat, przy czym najczęściej choroba ta występuje u zwierząt w wieku 6 i 8 lat.
3.   Opis programu
Celem programu w Polsce jest wykrycie każdego przypadku BSE w populacji bydła w Polsce. Wykrywanie jest pierwszym krokiem zapobiegającym przedostaniu się czynnika TSE do łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt.
Środki zapobiegawcze oraz środki mające na celu zwalczanie przewidują usuwanie zwierząt ze stad, w których stwierdzono przypadki BSE, poddanie ubojowi kohorty oraz potomstwa sztuk dodatnich, aktywny nadzór w grupie bydła powyżej 30. miesiąca życia, przeznaczonego do uboju w celu spożycia przez ludzi, padłego bydła oraz innych grup ryzyka w wieku powyżej 24. miesiąca, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiającym przepisy w zakresie zapobiegania oraz likwidacji pewnych encefalopatii gąbczastych (Dz. Urz.WE L 147 z 31.5.2001, s.1).
4.      Środki przewidziane programem
4.1.    Podsumowanie środków przewidzianych programem
Czas trwania: 1 rok
Pierwszy rok: 2006                       Ostatni rok: 2006
[X] kontrola                             [X] zwalczanie
[X] badanie                              [X] badanie
[ ] ubój zwierząt chorych              [ ] ubój zwierząt chorych
[X] zabijanie zwierząt chorych           [X] zabijanie zwierząt chorych
[ ] szczepienie                        [X] rozszerzenie zabijania lub ubojów
[ ] leczenie                           [X] niszczenie produktów
[X] niszczenie produktów
[X] monitorowanie lub nadzór
[ ] inne środki (wymienić)
4.2.    Władze centralne odpowiedzialne za nadzór i koordynację w województwach prowadzących program
Inspekcja Weterynaryjna każdego szczebla jest odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie realizowanego programu.
4.3.    Określenie obszarów geograficznych, na których program będzie realizowany
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej


4.4.    Środki podejmowane w trakcie trwania programu
4.4.1.  Środki przewidziane przepisami prawa krajowego, mające zastosowanie w odniesieniu do rejestracji gospodarstw
Gospodarstwa w Polsce, gdzie utrzymywane są zwierzęta gospodarskie, są rejestrowane w Centralnej Bazie Danych o gospodarstwach, zgodnie z przepisami:
-   ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności,
-   ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
-   ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Wymienione powyżej akty prawne zawierają szczegółowe zasady dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt, gospodarstw oraz osób zajmujących się utrzymywaniem zwierząt gospodarskich.
4.4.2.  Akty prawne stanowiące podstawę do rejestracji zwierząt:
Identyfikacja i rejestracja bydła w Polsce są prowadzone zgodnie z przepisami:
-   ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt,
-   rozporządzenia (WE) nr 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 lipca 2000 r. ustanawiające system identyfikacji i rejestracji bydła i dotyczące etykietowania wołowiny i produktów wołowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) Nr 820/97,
-   rozporządzenia Komisji nr 911/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. wcielające w życie rozporządzeniem (WE) nr 1760/2000 w odniesieniu do kolczykowania bydła, zaopatrywania go w paszporty oraz rejestrów gospodarstw,
-   rozporządzenia Komisji nr 494/98 z dnia 27 lutego 1998 r. uszczegóławiające zasady implementacji rozporządzenia Rady nr 820/97 w odniesieniu do minimalnych sankcji administracyjnych w ramach systemu nadzoru identyfikacji i rejestracji bydła.
Bydło w Polsce podlega obowiązkowi oznakowania za pomocą pary kolczyków oraz podlega rejestracji w Centralnej Bazie Danych. Każdy kolczyk zawiera indywidualny numer rejestracyjny zwierzęcia oraz zakodowane inne dodatkowe informacje. Posiadacz bydła ma obowiązek zakolczykować nowo narodzone cielę niezwłocznie po urodzeniu i przesłać zgłoszenie o urodzeniu do Centralnej Bazy Danych. Na wykonanie tych czynności ma 7 dni.
Wszystkie sztuki bydła zaopatrzone są w paszporty, które towarzyszą zwierzętom od urodzenia do śmierci. Wszystkie zdarzenia: przemieszczenie z gospodarstwa do gospodarstwa, rzeźni, zakładu przetwórczego, padnięcie, także muszą być zgłoszone do bazy danych.
Gospodarstwa zarejestrowane są w Centralnej Bazie Danych i każde z nich posiada indywidualny numer siedziby stada. W każdym gospodarstwie posiadacz bydła prowadzi rejestr stada. Wszystkie sztuki bydła znajdujące się w gospodarstwie muszą być wpisane do tego rejestru. Rejestr zawiera następujące informacje: daty urodzeń, zakupów, sprzedaży, padnięć bydła.
Informacje o wszystkich zdarzeniach także przekazywane są do Centralnej Bazy Danych. Wszystkie wyżej wymienione środki są ustanowione zgodnie z zasadami określonymi w przepisach UE, nie tylko ze względu na identyfikację i rejestrację zwierząt, ale także z powodów ochrony zdrowia zwierząt. Istniejący system, w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej, może zostać użyty do śledzenia przemieszczeń zwierząt.
4.4.3.  Akty prawne stanowiące podstawę do obowiązku zgłaszania chorób zakaźnych zwierząt:
1)   rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii,
2)   ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Środki przewidziane przepisami prawa krajowego - ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt - są zgodne z przepisami ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001.
Podstawową zasadą jest obowiązek zgłoszenia podejrzanego przypadku. W przypadku otrzymania dodatniego wyniku badania wszystkie środki przewidziane przez przepisy UE mają zastosowanie. Zakażone zwierzę, jak również kohorta i potomstwo sztuk dodatnich, podlegają zabiciu i całkowitemu unieszkodliwieniu. Żadna część tych zwierząt nie może trafić do łańcucha pokarmowego człowieka lub zwierząt. Potencjalne produkty mogące stanowić zagrożenie są także niszczone.
4.4.4.  Środki przewidziane w odniesieniu do "dodatnich" przypadków:
1)   rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii,
2)   ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
W przypadku otrzymania wyniku dodatniego, w zależności od sytuacji, podejmowane są następujące środki:
-   wszystkie części tuszy zakażonego zwierzęcia są całkowicie niszczone,
-   wszystkie części tuszy zwierząt sąsiadujących z zakażoną tuszą na lini ubojowej (jedna przed i dwie po) są całkowicie niszczone,
-   prowadzone jest dochodzenie epizootyczne, które ma:
*   określić liczbę i zidentyfikować wszystkie sztuki przeżuwaczy w gospodarstwie pochodzenia zakażonego zwierzęcia,
*   w przypadku krów ustalić historię i miejsce pobytu potomstwa chorej krowy,
*   ustalić kohortę dla tego przypadku,
*   ustalić możliwą drogę przeniesienia choroby,
*   ustalić inne zwierzęta przebywające w innych gospodarstwach, które mogły mieć kontakt z tym samym źródłem zakażenia, co zakażona krowa,
*   ustalić przemieszczenia potencjalnie zakażonej paszy lub innych czynników mogących być przyczyną zakażenia w tym lub innym gospodarstwie,
-   wszystkie zwierzęta i produkty, które zostały w trakcie dochodzenia epizootycznego uznane za potencjalnie zakażone, niszczy się.
4.4.5.  Akty prawne stanowiące podstawę do różnicowania statusu stad:
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii.
4.4.6.  Procedury kontrolne, a w szczególności zasady przemieszczania zwierząt podejrzanych o zakażenie lub zakażonych oraz zasady prowadzenia nadzoru w gospodarstwach objętych restrykcjami:
-   rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii.
4.4.7.  Akty prawne stanowiące podstawę do prowadzenia badań kontrolnych:
-   rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii.
4.4.8.  Akty prawne stanowiące podstawę do uzyskania odszkodowania za zabite bydło:
-   rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001 z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii,
-   ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Za bydło zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo za takie zwierzęta padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania, przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa.
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia.
Wartość rynkową zwierzęcia określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z listy prowadzonej przez powiatowego lekarza weterynarii.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania, produkty pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu przepisów o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego, środki żywienia zwierząt oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje w wysokości wartości rynkowej zniszczonych produktów pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu przepisów o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego, środków żywienia zwierząt oraz sprzętu, określonej na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z listy prowadzonej przez powiatowego lekarza weterynarii.
Decyzja w sprawie odszkodowania wydana przez powiatowego lekarza weterynarii jest ostateczna. Posiadacz zwierzęcia niezadowolony z tej decyzji może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego.
Osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej, wojewódzki lekarz weterynarii, na wniosek powiatowego lekarza weterynarii, może przyznać nagrodę ze środków budżetu państwa.
Wypłacone odszkodowania nie podlegają zajęciu na pokrycie należności publicznych, jeżeli zostaną wykorzystane na odtworzenie wcześniej posiadanego stanu zwierząt.
Podmiotowi, który poniósł koszty związane z zabiciem lub ubojem zwierząt, transportowaniem zwierząt lub zwłok zwierzęcych albo unieszkodliwieniem zwłok zwierzęcych, wykonując nakazy organów Inspekcji Weterynaryjnej, przysługuje ze środków budżetu państwa zwrot faktycznie poniesionych wydatków.
5.      Ogólny opis wydatków i zysków
5.1.    Szczegółowa analiza kosztów
W styczniu 2005 r. populacja bydła w Polsce wynosiła około 6.012.984 sztuk. Zasadnicza struktura populacji podlegała niewielkim zmianom w ciągu ostatnich kilku lat, co pozwala przypuszczać, że również w najbliższym czasie nie będą one następować. Również liczba bydła przewidzianego do badania w kierunku BSE w roku 2006 będzie odpowiadać w przybliżeniu liczbie z 2004 r., jeżeli nie nastąpią zmiany w przepisach UE regulujących te zagadnienia.
Przewiduje się, iż w 2006 r. 490.000 sztuk bydła zostanie zbadanych na BSE. Będzie to bydło poddane ubojowi powyżej 30. miesiąca życia, zaś w przypadku uboju z konieczności oraz bydła padłego - powyżej 24. miesiąca życia. Ponadto badania obejmą wszystkie zwierzęta podejrzane i kohortę niezależnie od wieku. Aby osiągnąć zakładaną wielkość badań, konieczne jest zakupienie większej ilości testów, niż wskazuje ilość wynikająca z liczebności bydła przewidzianego do badań.
Przyczyną tego jest fakt, iż testy ELISA posiadają jednostki, które w rutynowym badaniu służą jako tzw. próby kontrolne i nie mogą być wykorzystane bezpośrednio do prowadzenia oznaczenia na BSE. Szacuje się, iż z tego powodu konieczny jest zakup testów większy o 12 do 13 % od zakładanej liczby badań. W tym celu należy zakupić 550.000 testów.

Tabela 5.1.1
 
ZwierzętaSzacowana liczba testów
Zwierzęta określone w załączniku III rozdział A część I pkt 2.1, 3 i 4.1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 999/200114.500 
Zwierzęta określone w załączniku III rozdział A część I pkt 2.2, 4.2 i 4.3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 999/2001449.000 
Inne (kohorta zakażonych zwierząt + podejrzane)26.500 
Ogółem490.000 
 
Ogólne oszacowanie kosztów programu monitoringu BSE na rok 2006 przewiduje wielkość wydatków na poziomie 31.854.182 zł. Koszt obejmuje dodatkowe wydatki, które przedstawia tabela 5.1.2. W okresie przygotowania kalkulacji koszt jednego testu wynosił około 40 zł.
Program zwalczania BSE w Polsce
Tabela 5.1.2.
Szczegółowa analiza kosztów
 
Koszty z podziałem na poszczególne kategorie wydatkówOpisIlość jednostekJednostkowy koszt w złCałkowita kwota w zł*Czy ma podlegać współfinansowaniu z UE
1. Badanie na BSE     
1.1. Zakup testówTesty ELISA550.0004022.000.000tak
2. Koszty dodatkowe     
2.1. Badania odwoławcze/referencyjnebadanie histopatologiczne10012712.655tak
 badanie immunocytochemiczne/immunobloting10042242.184tak
2.2. Wypłata odszkodowań za zwierzęta zabite zgodnie z wymaganiami załącznika VII pkt 2(b)rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 999/2001 2.3003.7338.586.553tak
2.3. Koszt całkowitego zniszczenia podejrzanego lub zakażonego bydła oraz kohorty 2.3005271.212.790tak
Ogółem   31.854.182tak
 
*   Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2006.
Program zwalczania BSE w Polsce
5.2.    Podsumowanie kosztów
Rok: 2006                                Stan na dzień: 31 kwietnia 2005 r.
Choroba: gąbczasta encefalopatia bydła   Gatunek zwierząt: bydło
 
      UbojeWskaźniki
 
 
Obszar
 
Ogólna liczba zwierząt
Liczba zwierząt objęta badaniem w ramach programuLiczba zwierząt przebadanychLiczba zwierząt zbadanych indywidualnieLiczba zwierząt z wynikami dodatnimi badanialiczba zwierząt poddanych ubojowi lub zabitych, u których stwierdzono wynik dodatni badaniaogólna liczba ubitych zwierząt% określający ilość przebadanych zwierząt% zwierząt zakażonych w stosunku do % prewalencji choroby
123456789=(4/3)x10010=(6/4)x100
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej6.012.984490.000490.000490.00050504.490.0001000,0102
 

ZAŁĄCZNIK Nr 4 

PROGRAM ZWALCZANIA WŚCIEKLIZNY (RABIES) NA ROK 2006

1.   Identyfikacja programu
Państwo członkowskie: Rzeczpospolita Polska
Choroba: Wścieklizna
Rok implementacji: 2006
Nr referencyjny dokumentu: GIWz.III.400/W - 33/2005 z dnia 17 maja 2005 r.
Data wysłania do Komisji: 25 maja 2005 r.
2.   Dane historyczne dotyczące rozwoju epidemiologicznego choroby
W okresie międzywojennym i w pierwszych latach po II wojnie światowej głównym nosicielem wścieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej były psy. Zwalczanie wścieklizny prowadzono od 1922 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia Publicznego i Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych z dnia 30 stycznia 1922 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych w przedmiocie zwalczania wścieklizny u ludzi i zwierząt (Dz. U. Nr 10, poz. 79). Wprowadzenie w 1949 r. obowiązkowego szczepienia psów przeciwko wściekliźnie pozwoliło na opanowanie problemu występowania choroby w Polsce. Liczba przypadków wścieklizny wśród zwierząt obniżyła się z ponad 3.600 w 1946 r. do 73 przypadków w 1956 r. Problem wścieklizny ponownie pojawił się, kiedy zaczęto rejestrować coraz więcej przypadków tej choroby w środowisku zwierząt dzikich. W latach 1946-1956 zgłaszano rocznie od 1 do 6 przypadków wścieklizny wśród zwierząt dzikich. W 1956 r. i 1957 r. nie zanotowano żadnego przypadku wścieklizny u zwierząt dzikich. W latach następnych zauważalny był wzrost zachorowań wśród zwierząt dzikich, a w szczególności u lisów. Pod koniec lat siedemdziesiątych zachorowania u zwierząt dzikich przekraczały liczbę zachorowań u zwierząt domowych (załącznik nr 1 do programu).
W 1990 r. w Polsce stwierdzono 2.045 przypadków wścieklizny, w tym 1.668 przypadków wśród zwierząt dzikich, z czego 1.374 przypadki u lisów. Najwięcej przypadków wścieklizny zanotowano w woj. poznańskim (157), opolskim (139), koszalińskim (133), szczecińskim (130), bydgoskim (123), słupskim (103). Nie notowano ich w woj. bialskopodlaskim, a pojedyncze przypadki odnotowano w woj. lubelskim, łomżyńskim, łódzkim, przemyskim.
W 1991 r. stwierdzono 2.287 przypadków wścieklizny, w tym 1.864 przypadki u zwierząt dzikich, z czego 1.513 przypadków u lisów. Wścieklizny nie odnotowano w woj. lubelskim, a pojedyncze przypadki wystąpiły w woj. przemyskim, łódzkim, łomżyńskim, krośnieńskim.
W 1992 r. stwierdzono 3.084 przypadki wścieklizny, w tym u zwierząt dzikich 2.549 przypadków, z czego 2.079 przypadków u lisów.
Z uwagi na rozprzestrzenianie się wścieklizny w 1993 r. rozpoczęto akcję doustnych szczepień lisów dziko żyjących przeciwko wściekliźnie.
W 1993 r. stwierdzono 2.648 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym 2.166 przypadków u zwierząt dzikich, z czego 1.803 przypadki u lisów (załącznik nr 14 do programu, mapa nr 1).
W 1994 r. stwierdzono 2.238 przypadków wścieklizny u zwierząt, w tym u zwierząt dzikich 1.788 przypadków, z czego 1.506 przypadków u lisów.
W 1995 r. stwierdzono 1.973 przypadki u zwierząt, w tym 1.528 przypadków u zwierząt dzikich, z czego 1.280 przypadków u lisów.
W 1996 r. stwierdzono 2.527 przypadków u zwierząt, w tym 2.064 przypadki u zwierząt dzikich, z czego 1.779 przypadków u lisów.
W 1997 r. stwierdzono 1.494 przypadki u zwierząt, w tym 1.239 przypadków u zwierząt dzikich, z czego u lisów 1.091 przypadków (załącznik nr 14 do programu, mapa nr 2).
Efektem nieustającego przeprowadzania szczepień w zachodniej części Polski był spadek ilości przypadków wścieklizny, a zwłaszcza brak stwierdzonych przypadków zachorowania na tę chorobę w województwach: zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.
W 1998 r. stwierdzono 1.329 przypadków u zwierząt, w tym 1.120 przypadków u zwierząt dzikich, z czego 927 przypadków u lisów.
W 1999 r. stwierdzono 1.148 przypadków u zwierząt, w tym 721 przypadków u lisów (załącznik nr 14 do programu, mapa nr 3).
W 2000 r. stwierdzono 2.224 przypadki u zwierząt, w tym u lisów 1.583, a w 2001 r. stwierdzono 2.964 przypadki u zwierząt, w tym u lisów 2.224 (załącznik nr 14 do programu, mapa nr 4 i 5).
Liczbę przypadków wścieklizny w poszczególnych latach przedstawia załącznik nr 2 do programu.
W trakcie przeprowadzanych akcji szczepień zaobserwowano zmiany w obszarach występowania przypadków wścieklizny. Zmiany te polegały na tym, że na obszarach wschodniej Polski nieobjętych dotychczas szczepieniami pojawiły się przypadki wścieklizny; stwierdzono także występowanie pojedynczych przypadków wścieklizny na terenach przygranicznych z Czechami.
W 2002 r. liczba przypadków wścieklizny u zwierząt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyniosła 1.119, z czego 1.038 przypadków zanotowano u zwierząt dzikich, w tym 884 u lisów. Ilość przypadków wścieklizny w 2002 r. z podziałem na poszczególne województwa i gatunki zwierząt przedstawia załącznik nr 3 do programu.
W roku 2002 największą liczbę przypadków wścieklizny zwierząt zanotowano w województwie wielkopolskim - 339 przypadków, jednak, jak wykazują dane za lata 2003-2004 i okres od stycznia do kwietnia 2005 r., ulega ona znacznemu zmniejszeniu (załączniki nr 4-9 do programu).
Obecnie największym problemem związanym z występowaniem wścieklizny jest granica wschodnia Polski, gdzie zauważono pojawianie się przypadków wścieklizny z terytoriów Ukrainy, Białorusi i Rosji.
W związku z tak gwałtownie narastającym problemem wścieklizny wśród zwierząt dzikich, na przełomie lat 1991 i 1992 opracowano założenia do programu zwalczania wścieklizny w Polsce.
W pierwszym etapie wykładanie szczepionki miało objąć teren w pasie przygranicznym z Niemcami (Szczecin, Gorzów Wlkp., Zielona Góra, Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica, Opole, Wrocław, Poznań, Piła, Leszno, Koszalin), gdzie wścieklizna u lisów wystąpiła endemicznie i stwierdzano najczęściej przypadki tej choroby. Zaproponowano wykładanie szczepionki 2 razy w roku wiosną i jesienią po 16 dawek (przynęt) na km2. Wykładanie szczepionki miało być przeprowadzane ręcznie. Stopniowo akcja miała być rozszerzana o kolejne województwa w kierunku wschodnim. Wraz z wykładaniem szczepionki miała być prowadzona kontrola szczepień określająca wskaźnik przyjęcia szczepionki przez lisy oraz wskaźnik nabytej odporności.
Jednak w 1992 r. zmieniono sposób podawania szczepionki z ręcznego na wyrzucanie z samolotów, a liczbę województw objętych szczepieniem zmieniono z 12 do 6. Zrezygnowano z następujących województw: opolskie, wrocławskie, leszczyńskie, pilskie, poznańskie, koszalińskie. Ostatecznie Polska rozpoczęła program szczepień lisów przeciwko wściekliźnie w 1993 r.
W 1994 r. obszar szczepień został powiększony o 6 województw (koszalińskie, słupskie, pilskie, katowickie, bielskie, skierniewickie).
W 1995 r. obszar szczepień został powiększony o 10 województw (gdańskie, bydgoskie, konińskie, leszczyńskie, poznańskie, kaliskie, wrocławskie, opolskie, częstochowskie, warszawskie).
W 1996 r. obszar szczepień został powiększony o 4 województwa (krośnieńskie, nowosądeckie, elbląskie, piotrkowskie)
W 1997 r. obszar szczepień został powiększony o 1 województwo (krakowskie).
W 1998 r. obszar szczepień został powiększony o 5 województw (tarnowskie, sieradzkie, radomskie, łódzkie, lubelskie (1 gmina).
W 1999 r. zmieniony został podział administracyjny kraju z 49 województw na 16 województw i wówczas szczepieniami objęto całkowicie województwa: dolnośląskie, lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie, śląskie, pomorskie, opolskie, małopolskie, natomiast częściowo województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, podkarpackie. Natomiast w województwach podlaskim i świętokrzyskim nie prowadzono szczepień (załącznik nr 10 do programu).
W 2000 r. obszar szczepień nie uległ zmianie.
W wyniku gwałtownego wzrostu zachorowań zwierząt na wściekliznę na obszarach, gdzie nie prowadzono szczepień lisów przeciwko wściekliźnie, oraz na granicy "obszaru szczepionego" z "obszarem nieszczepionym" w 2001 r. wprowadzono zmodernizowany program szczepień lisów przeciwko wściekliźnie i zrezygnowano w akcji wiosennej ze szczepień na obszarze zachodniej Polski, na którym od dłuższego czasu nie odnotowywano przypadków wścieklizny u zwierząt. Obszar objęty szczepieniami to:
-   powiat wałecki w woj. zachodniopomorskim,
-   powiat dzierżoniowski, ząbkowicki, kłodzki w woj. dolnośląskim,
-   woj. pomorskie, z wyjątkiem powiatów: słupskiego, lęborskiego i bytowskiego,
-   woj. warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, małopolskie, opolskie, śląskie, łódzkie, świętokrzyskie,
-   powiaty: warszawski zachodni, gostyniński, sochaczewski, żyrardowski, grodziski, pruszkowski, piaseczyński, grójecki, białobrzeski, przysuski, radomski, szydłowiecki, zwoleński, lipski, kozienicki, sierpecki, płoński, płocki, nowodworski, ciechanowski, mławski, żuromiński, przasnyski, ostrołęcki, makowski, legionowski i pułtuski, w woj. mazowieckim,
-   gmina Janowiec i część gminy Puławy w woj. lubelskim,
-   powiaty: bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jasielski, kolbuszowski, krośnieński, łańcucki, mielecki, ropczycki, rzeszowski, sanocki, strzyżowski i tarnobrzeski, w całości, oraz powiaty: jarosławski, leżajski, niżański, przemyski, przeworski i stalowowolski, w części na południe od linii rzeki San w woj. podkarpackim (załącznik nr 12 do programu).
Natomiast w akcji jesiennej w 2001 r. szczepieniami objęto większość kraju poza województwem podlaskim oraz częścią województw lubelskiego i podkarpackiego (załącznik nr 13 do programu).
W 2002 r. akcja wiosenna i jesienna odbywała się na obszarze całego kraju. W 2003 r. również obie akcje objęły zasięgiem obszar całego kraju. Akcje szczepień wiosenna i jesienna w 2004 r. odbyły się analogicznie. Planowane akcje szczepień wiosną i jesienią w 2005 r. również objęły obszar całego kraju.
Wyniki szczepień przedstawione są w tabeli poniżej:
 
Akcje szczepieńObecność TC (%)RFFIT (%)Różnicowanie szczepów wirusa
jesień 1998 r.67,768,00
wiosna 1999 r.64,366,70
jesień 1999 r.64,482,90
wiosna 2000 r.55,375,30
jesień 2000 r.64,481,70
wiosna i jesień 2001 r.52,462,10
wiosna i jesień 2002 r.66,772,90
wiosna i jesień 2003 r.78,492,60
wiosna i jesień 2004 r.82,594,00
wiosna 2005 r.w trakciew trakcie0
 
Populacja lisów
 
WojewództwoLiczba lisów na km2/2002Liczba lisów na km2/2003Liczba lisów na km2/2004
dolnośląskie0,650,680,80
kujawsko-pomorskie0,550,600,68
lubelskie0,400,450,62
lubuskie0,580,640,61
łódzkie0,400,470,49
małopolskie0,380,460,48
mazowieckie0,350,440,53
opolskie0,580,640,64
podkarpackie0,370,490,59
podlaskie0,250,310,38
pomorskie0,670,680,66
śląskie0,580,660,70
świętokrzyskie0,390,510,59
warmińsko-mazurskie0,460,600,73
wielkopolskie0,620,670,78
zachodniopomorskie0,690,700,76
 
3.   Opis przedłożonego programu
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zgłaszania i zwalczania na terytorium Polski (załącznik nr 2 do ustawy).
Psy powyżej 3. miesiąca życia przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz lisy dziko żyjące zgodnie z art. 56 tej ustawy podlegają obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie (Dz. U. Nr 142, poz. 1509) szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów dziko żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na terenie województwa i na terenach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na terenie województwa i na terenach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2 powierzchni.
Badania monitoringowe (RFFIT, TC), wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów dziko żyjących przeciwko wściekliźnie, przeprowadza się na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. Zgodnie z tym rozporządzeniem w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie.

Diagnostyka i metody badań laboratoryjnych
Rutynowa diagnostyka wścieklizny dla wszystkich gatunków zwierzat prowadzona jest w 16 zakładach higieny weterynaryjnej (ZHW) oraz w Krajowym Laboratorium Referencyjnym w Puławach (Zakład Wirusologii Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach) przy użyciu następujących rodzajów badań:
-   bezpośrednia immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym,
-   izolacja wirusa na myszach,
-   izolacja wirusa na kulturach komórkowych neuroblastomy,
-   genotypizacja izolatów wirusa wścieklizny (tylko w Krajowym Laboratorium Referencyjnym),
-   badanie serologiczne - test RFFIT.
Natomiast badania monitoringowe w celu sprawdzenia skuteczności szczepienia lisów dziko żyjących wykonują 2 zakłady higieny weterynaryjnej (ZHW w Bydgoszczy i ZHW w Opolu) następującymi metodami:
-   immunofluorescencja odcisków mózgowych - badanie w kierunku wścieklizny,
-   szlify kostne żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracyklin),
-   RFFIT - określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep z serca lub płyn z klatki piersiowej),
-   zbieranie i analizowanie danych epidemiologicznych na temat zdiagnozowanych przypadków wścieklizny w obszarze objętym szczepieniem.
4.      Działania przewidziane w programie
4.1.    Podsumowanie działań przewidzianych w programie:
Czas trwania programu:
Pierwszy rok: 2006                Ostatni rok: 2006
x Kontrola                        x Zwalczanie
x Badania laboratoryjne           x Badania laboratoryjne
x Szczepienie
x Monitoring
4.2.    Władze centralne odpowiedzialne za nadzór i koordynację działów zajmujących się wdrażaniem programu
Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt Główny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizację programu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, a w przypadku programu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej informuje Komisję Europejską o postępach w jego realizacji, zgodnie z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej.
Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynację działań zapewniających realizację programu monitoringu i zwalczania wścieklizny jest na poziomie centralnym Główny Lekarz Weterynarii.
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadzają wojewódzcy lekarze weterynarii (16). Rutynowa diagnostyka wścieklizny jest przeprowadzana przez 16 zakładów higieny weterynaryjnej, którymi są ZHW we Wrocławiu, ZHW w Bydgoszczy, ZHW w Lublinie, ZHW w Gorzowie Wlkp., ZHW w Łodzi, ZHW w Krakowie, ZHW w Warszawie, ZHW w Opolu, ZHW w Krośnie, ZHW w Białymstoku, ZHW w Gdańsku, ZHW w Katowicach, ZHW w Kielcach, ZHW w Olsztynie, ZHW w Poznaniu i ZHW w Szczecinie. Natomiast monitoring efektywności doustnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie wykonują jedynie ZHW w Bydgoszczy i ZHW w Opolu.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 października 2004 r. w sprawie wykazu laboratoriów referencyjnych właściwych dla poszczególnych rodzajów i kierunków badań (Dz. U. Nr 251, poz. 2513) wyznaczyło jako Krajowe Laboratorium Referencyjne dla wścieklizny - Zakład Wirusologii Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach.
4.3.    Opis i określenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program zostanie wdrożony

Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
 
WojewództwoCałkowita powierzchnia województwa - km2Powierzchnia objęta doustnym szczepieniem lisów dziko żyjących przeciwko wściekliźnie - km2
dolnośląskie19.94815.958
kujawsko-pomorskie17.97016.533,4
lubelskie25.11522.604
lubuskie13.98813.054
łódzkie18.21917.675
małopolskie15.15215.145
mazowieckie35.57932.717
opolskie9.4128.000
podkarpackie17.92616.133
podlaskie20.18018.162
pomorskie18.29318.293
śląskie12.29410.130,5
świętokrzyskie11.67210.500
warmińsko-mazurskie24.20321.483
wielkopolskie29.825,625.359
zachodniopomorskie22.901,4820.000
Razem312.678,08281.746,9
 
4.4.    Działania wdrożone programem
4.4.1.  Działania i wymagania prawodawstwa w odniesieniu do rejestracji gospodarstw: nie dotyczy.
4.4.2.  Działania i wymagania prawodawstwa w odniesieniu do identyfikacji zwierząt: nie dotyczy.
4.4.3.  Działania i wymagania prawodawstwa w odniesieniu do powiadomienia o chorobie:
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zgłaszania i zwalczania (załącznik nr 2 do ustawy).
4.4.4.  Działania i wymagania przewidziane przepisami prawa krajowego w przypadku uzyskania wyników dodatnich:
-   art. 42 i 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny (Dz. U. Nr 13, poz. 103).
4.4.5.  Działania i wymagania przewidziane przepisami prawa krajowego w odniesieniu do różnej kwalifikacji zwierząt i stad:
Zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt - wszystkie lisy dziko żyjące na obszarach określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie.
4.4.6.  Procedury kontrolne, a w szczególności zasady przemieszczania zwierząt narażonych na kontakt lub zakażenie daną chorobą oraz regularne kontrole gospodarstw lub obszarów, których to dotyczy: nie dotyczy.
4.4.7.  Działania i wymagania przewidziane przepisami prawa krajowego w odniesieniu do kontroli choroby (testy, szczepienia):
-   art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt,
-   rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny.
4.4.8.  Działania i wymagania prawodawstwa w odniesieniu do odszkodowania dla właścicieli zwierząt poddanych ubojowi lub zabitych: nie dotyczy.
5.      Ogólny opis kosztów i korzyści: jak w ust. 8
6.      Dane dotyczące sytuacji epizootycznej w ostatnich latach
6.2.    Dane dotyczące nadzoru i badań laboratoryjnych
6.2.1.  Dane dotyczące nadzoru i badań laboratoryjnych (jedna tabela/rok/choroba/gatunek)

Rok: 2002                 Choroba(a): wścieklizna     Gatunek zwierząt/kategoria(b): lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych użytych testów: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
 
Region(c)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC
 liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej11.921*72 %15.49488411.921*65 %
Razem11.92172 %15.49488411.92165 %
 
*    Ilość próbek przesłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Brojlery, kury nieśne, jeżeli dotyczy.
(c)  Region określony w programie zwalczania choroby w państwie członkowskim.
(d)  Liczba próbek przebadanych, wszystkie zakwestionowane.
(e)  Liczba próbek dodatnich, wszystkie zakwestionowane.

Rok: 2003               Choroba(a): wścieklizna         Gatunek zwierząt/kategoria(b): lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych użytych testów: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
 
Region(c)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC
 liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej16.578*92,55 %18.36623516.578*78,43 %
Razem16.57892,55 %18.36623516.57878,43 %
 
*    Ilość próbek przesłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Brojlery, kury nieśne, jeżeli dotyczy.
(c)  Region określony w programie zwalczania choroby w państwie członkowskim.
(d)  Liczba próbek przebadanych, wszystkie zakwestionowane.
(e)  Liczba próbek dodatnich, wszystkie zakwestionowane.

Rok: 2004               Choroba(a): wścieklizna         Gatunek zwierząt/kategoria(b): lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych użytych testów: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (tetracyklin).
 
Region(c)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC
 liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)liczba przebadanych próbek(d)liczba próbek dodatnich(e)
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej16.551*93,99 %17.8318617.831*82,50 %
Razem16.551*93,99 %17.8318617.831*82,50 %
 
*    Ilość próbek przesłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Brojlery, kury nieśne, jeżeli dotyczy.
(c)  Region określony w programie zwalczania choroby w państwie członkowskim.
(d)  Liczba próbek przebadanych, wszystkie zakwestionowane.
(e)  Liczba próbek dodatnich, wszystkie zakwestionowane.

6.3.       Dane o przypadkach (jedna tabela/rok/choroba/gatunek)

Rok: 2002               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-884
Razem-884
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2002               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: inne gatunki wrażliwe
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-235
Razem-235
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2003               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-235
Razem-235
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2003               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: inne gatunki wrażliwe
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-156
Razem-156
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2004               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-86
Razem-86
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2004               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: inne gatunki wrażliwe
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-50
Razem-50
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2005 (od 01.01.2005 do 30.04.2005)  Choroba(a): wścieklizna  Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-27
Razem-27
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

Rok: 2005 (od 01.01.2005 do 30.04.2005)   Choroba(a): wścieklizna  Gatunek zwierząt: inne gatunki wrażliwe
 
Region(b)Liczba zakażonych stad(c)Liczba zakażonych zwierząt
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-9
Razem-9
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

6.5.       Dane o programach szczepień lub leczenia

Rok: 2006               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące

Opis stosowanych szczepień, działań terapeutycznych lub innych: wiosenna i jesienna akcja szczepień w 2006 r. obejmie obszar całego kraju (281.746 km2 - powierzchnia objęta szczepieniem). Obie akcje będą prowadzone na tych samych zasadach, co w latach poprzednich. Planuje się wyłożenie co najmniej 20 dawek szczepionki/km2.
W sumie 11.269.876 dawek szczepionki zostanie wyłożonych w 2006 r.
 
Region(b)  Informacja o programach szczepień lub leczenia
 Całkowita ilość stad(c)Całkowita ilość zwierzątilość stad(c) objętych programem szczepień lub leczeniailość stad(c) zaszczepionych lub poddanych leczeniuilość zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniuilość wyłożonych dawek szczepionki lub dawek leku zastosowanychilość dorosłych zwierząt zaszczepionychilość młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-----11.269.876--
Razem-----11.269.876--
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

6.6.       Dane o zwierzętach dzikich
6.6.1.     Szacunki liczebności populacji zwierząt dzikich

Rok: 2002                    Metoda obliczania populacji(a): statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia, liczenie lisich jam
 
Region(b)Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt dzikich
 gatunek: lis dziko żyjącygatunek: sarnagatunek: jeleńgatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej163.600623.200123.300138.100
Razem163.600623.200123.300138.100
 
(a)  Za standardową metodę szacowania uważa się liczenie zwierzyny pozyskanej; jeśli zastosowano inną metodę, należy ją opisać.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rok: 2003                    Metoda obliczania populacji(a): statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia, liczenie lisich jam
 
Region(b)Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt dzikich
 gatunek: lis dziko żyjącygatunek: sarnagatunek: jeleńgatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej184.800652.600130.200163.300
Razem184.800652.600130.200163.300
 
(a)  Za standardową metodę szacowania uważa się liczenie zwierzyny pozyskanej; jeśli zastosowano inną metodę, należy ją opisać.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rok: 2004                    Metoda obliczania populacji(a): statystyki myśliwskie, wskaźnik nocnego liczenia, liczenie lisich jam
 
Region(b)Szacunki liczebności populacji danego gatunku zwierząt dzikich
 gatunek: lis dziko żyjącygatunek: sarnagatunek: jeleńgatunek: dzik
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej187.200667.600133.400160.500
Razem187.200667.600133.400160.500
 
(a)  Za standardową metodę szacowania uważa się liczenie zwierzyny pozyskanej; jeśli zastosowano inną metodę, należy ją opisać.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

6.6.2.     Monitoring zwierząt dzikich (jedna tabela/rok/choroba/gatunek)

Rok: 2002               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych użytych testów: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
 
Region(b)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC(%)
 liczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnich
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej15.49488411.921 *72 %11.921*65 %
Razem15.49488411.92172 %11.92165 %
 
*   Ilość próbek wysłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rok: 2003               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych użytych testów: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
 
Region(b)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC
 liczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnich
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej16.587*92,55 %18.36623516.587*78,43 %
Razem16.58792,55 %18.36623516.58778,43 %
 
*   Ilość próbek wysłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rok: 2004               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące

Opis użytych testów serologicznych: badanie serologiczne - test RFFIT [określenie miana przeciwciał wirusa wścieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub płyn z klatki piersiowej)].
Opis użytych testów mikrobiologicznych i wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych - rutynowe badanie w kierunku wścieklizny.
Opis innych testów użytych: szlify kości żuchwy - badanie na obecność markera (TC - tetracykliny).
 
Region(b)Badania serologiczneBadania mikrobiologiczne lub wirusologiczneInne testy: TC (%)
 liczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnichliczba przebadanych próbekliczba próbek dodatnich
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej16.551*93,99 %17.8318617.831 *82,50 %
Razem16.551*93,99 %17.8318617.831*82,50 %
 
*   Ilość próbek wysłanych do badań.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

6.6.3.     Dane na temat szczepienia lub leczenia zwierząt dzikich

Rok: 2006               Choroba(a): wścieklizna        Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące

Opis programu szczepień, leczenia lub innego schematu: zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zgłaszania i zwalczania (załącznik nr 2 do ustawy).
Psy powyżej 3. miesiąca życia przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz lisy dziko żyjące podlegają zgodnie z art. 56 wymienionej ustawy obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów wolno żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na terenie województwa i na terenach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na terenie województwa i na terenach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2 powierzchni.
 
Region(b)km2Program szczepienia lub leczenia
  ilość dawek szczepionki lub leku, która zostanie wyłożona/podanailość akcjicałkowita ilość dawek szczepionki lub leku, która zostanie wyłożona/podana
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
312.678*
(281.746,9)**
11.269.8762 (wiosenna i jesienna)11.269.876
 
*    Całkowita powierzchnia Polski.
**   Powierzchnia objęta szczepieniem.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

7.         Cele
7.1.       Cele związane z badaniami laboratoryjnymi
7.1.1.     Cele związane z badaniami diagnostycznymi
7.1.1.1.   Ilość i rodzaj badań

Choroba(a): wścieklizna       Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
Region(b)Rodzaj badania(c)Populacja docelowa(d)Rodzaj próbki(e)Cel(f)Ilość planowanych badań
Terytorium Rzeczypospolitej PolskiejRFFITlisy dziko żyjącesurowicakontrola szczepień, monitoring akcji21.474
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiejtest na obecność markera (TC)lisy dziko żyjąceżuchwakontrola szczepień, monitoring akcji21.474
  Razem  42.948
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Opis użytego badania (SN-test, AB-Elisa, RBT).
(d)  Określenie gatunków docelowych oraz kategorii docelowych zwierząt z uwzględnieniem płci, wieku, z podziałem na zwierzęta hodowlane, rzeźne.
(e)  Opis próbki (krew, surowica, mleko).
(f)  Opis celu przeprowadzania badania (kwalifikacja, nadzór, potwierdzenie podejrzanych przypadków, monitoring akcji, serokonwersja, kontrola wykreślonych szczepionek, testy szczepionek, kontrola szczepień).

7.2.1.2.   Schemat badań laboratoryjnych
Badania monitoringowe (RFFIT, TC), wykonywane w celu określenia efektywności doustnych szczepień lisów dziko żyjących przeciwko wściekliźnie, przeprowadza się na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. Zgodnie z wymienionym rozporządzeniem w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie.
 
WojewództwoCałkowita powierzchnia województwa - km2Powierzchnia objęta programem szczepień - km2Całkowita powierzchnia bytowania lisów dziko żyjących na obszarze województwa, z którego lisy powinny zostać odstrzelone i dostarczone do badań monitoringowychIlość lisów, które powinny zostać odstrzelone w ramach programu monitoringu w ciągu roku - 8 lisów/100 km2
12345 = (4 x 8/100)
dolnośląskie19.94815.95813.9631.117
kujawsko-pomorskie17.97016.533,416.189,541.295
lubelskie25.11522.60422.6041.808
lubuskie13.98813.05412.108969
łódzkie18.21917.67516.7051.336
małopolskie15.15215.14515.1451.212
mazowieckie35.57932.71732.7172.617
opolskie9.4128.0008.000640
podkarpackie17.92616.13314.726,211.178
podlaskie20.18018.16218.1621.453
pomorskie18.29318.29311.374,85910
śląskie12.29410.130,510.042803
świętokrzyskie11.67210.50010.500840
warmińsko-mazurskie24.20321.48321.4831.719
wielkopolskie29.825,625.35925.3592.029
zachodniopomorskie22.901,4820.00019.340,941.547
RAZEM312.678,08281.746,9268.419,5421.474
 
7.1.2.2.   Cele badania laboratoryjnego zwierząt: nie dotyczy
7.3.       Cele szczepienia
7.3.1.     Cele szczepienia
Szczepionka(i) i program szczepień lub leczenie i program leczenia:
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zgłaszania i zwalczania.
Psy powyżej 3. miesiąca życia przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz lisy dziko żyjące podlegają zgodnie z art. 56 wymienionej ustawy obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko wściekliźnie.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, szczepienia ochronne lisów dziko żyjących przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporządzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wykładana ręcznie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno żyjących. Szczepionka może być podana raz w roku, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono przypadków wystąpienia wścieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast szczepień ochronnych nie przeprowadza się, jeżeli na obszarze województwa i na obszarach województw graniczących z tym województwem nie stwierdzono wścieklizny w okresie trzech kolejnych lat.
Liczba dawek szczepionki zależy od stopnia zalesienia i ukształtowania terenu, populacji zwierząt dzikich oraz przyjętego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna być mniejsza niż 20 dawek na 1 km2 powierzchni.

Choroba(a): wścieklizna               Gatunek zwierząt: lisy dziko żyjące
 
   Cele programu szczepień lub leczenia
Region(b)Całkowita ilość stad(c) objętych programem szczepień lub leczeniaCałkowita ilość zwierząt objętych programem szczepień lub leczeniailość stad(c) objętych programem szczepień lub leczeniailość stad(c) zaszczepionych lub poddanych leczeniuilość zwierząt zaszczepionych lub poddanych leczeniuilość wyłożonych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek lekuilość dorosłych zwierząt zaszczepionychilość młodych zwierząt zaszczepionych
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej-----11.269.876--
Razem-----11.269.876--
 
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
(c)  Stado lub gospodarstwo.

7.3.2.     Cele szczepienia zwierząt dzikich

Choroba(a): wścieklizna               Gatunek zwierzęcia: lisy dziko żyjące
 
  Cele programu szczepienia
Region(b)km2ilość dawek szczepionki lub leku planowana do dystrybucji/podania w ramach akcjiplanowana ilość akcjicałkowita ilość dawek szczepionki lub leku planowana do dystrybucji/podania
Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej312.678* (281.746)**5.634.9382 (wiosenna i jesienna)11.269.876
Razem312.678* (281.746)**5.634.9382 (wiosenna i jesienna)11.269.876
 
*    Całkowita powierzchnia Polski.
**   Powierzchnia objęta programem szczepień.
(a)  Nazwa choroby i gatunku zwierzęcia, w razie potrzeby.
(b)  Region określony w programie zwalczania choroby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

8.   Szczegółowa analiza kosztów programu
 
KosztyWyszczególnienieIlość jednostekKoszt jednostkowy, w złKwota całkowita, w zł *Wniosek o dofinansowanie z funduszy Wspólnoty (tak/nie)
1. Badania laboratoryjne w
  2006 r.
     
1.1. Koszty badańTest: RFFIT21.47493,402.005.572tak
 Test:TC21.47477,701.668.593tak
 Test: różnicowanie szczepów wirusa wścieklizny136183,0024.887tak
1.2. Koszty pobierania
    próbek
Dostarczenie lisów do badań21.47425,00537.175tak
SUMA4.236.227 
2. Szczepienie w 2006 r.     
2.1. Zakup szczepionki 11.269.8762,1424.245.830tak
      
2.2. Koszty dystrybucji 11.269.8760,9010.126.199tak
SUMA34.372.029tak
RAZEM38.608.256tak
 
Koszt jednostkowy zakupu 1 dawki szczepionki = 2,14 zł/4,2184 zł = 0,51 euro.
Koszt jednostkowy dystrybucji 1 dawki szczepionki = 0,9 zł/4,2184 zł = 0,213 euro.
1 euro = 4,2184 zł
*    Są to szacunkowe koszty, które zostaną dostosowane do wielkości wydatków zaplanowanych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w ustawie budżetowej na rok 2006.

Załącznik Nr 1 

Przypadki wścieklizny w Polsce w latach 1965-2000


Załącznik Nr 2 

Przypadki wścieklizny w Polsce w latach 1993-2001
 
RokLisyJenotyPsyInneRazem
19931.8031871335252.648
19941.5061251036292.238
19951.2801041204691.973
19961.7791031584872.527
19971.09189582561.494
1998927131322391.329
1999721147292511.148
20001.583209643682.224
20012.224204954412.964
Razem:12.9147921.2993.66518.545
 
Wykres 1: Przypadki wścieklizny w Polsce w latach 1993-2001


Załącznik Nr 3 

Przypadki wścieklizny w Polsce 1.01-31.12.2002 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyBydłoKotyPsyBorsukiKunySarnyDzikiRysieFretkiTchórzeNietoperzeRazem
1dolnośląskie196-211-1-----30
2kujawsko-pomorskie131-1---1-----16
3lubelskie2599-1762101---1-305
4lubuskie11-1---------3
5łódzkie3-----1------4
6małopolskie35--42-2------43
7mazowieckie3331411-1----145
8opolskie4------------4
9podkarpackie12811176-31---2-159
10podlaskie8624333--5--1-3-155
11pomorskie12----------14
12śląskie7---2--------9
13świętokrzyskie16------------16
14warmińsko-mazurskie2113123111-----153
15wielkopolskie2553551812335--111339
16zachodniopomorskie31------1---16
 Razem8849652693182510111751.191
 

Załącznik Nr 4 

Przypadki wścieklizny w Polsce 1.01-31.12.2003 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyBydłoKunyKotyPsyRazem
1dolnośląskie21----3
2kujawsko-pomorskie1-----1
3lubelskie4--1--5
4lubuskie-------
5łódzkie-------
6małopolskie-------
7mazowieckie1-----1
8opolskie-------
9podkarpackie2--13-6
10podlaskie542---11
11pomorskie-------
12śląskie-------
13świętokrzyskie-------
14warmińsko-mazurskie1---1-2
15wielkopolskie274--3236
16zachodniopomorskie-------
 Razem439227265
 

Załącznik Nr 5 

Przypadki wścieklizny w Polsce 01.01-31.12.2004 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyPsyKotyNietoperzeBydłoSarnyWilkiBorsukiKunyRazem
1dolnośląskie-3--1-----4
2kujawsko-pomorskie31--------4
3lubelskie19--5-----226
4lubuskie3---------3
5łódzkie-----------
6małopolskie-----------
7mazowieckie---14-----5
8opolskie4---1-----5
9podkarpackie4-22---1--9
10podlaskie31---2----6
11pomorskie4---------4
12śląskie----2-- --2
13świętokrzyskie2---------2
14warmińsko-mazurskie12321-6----24
15wielkopolskie315-12-1-1-41
16zachodniopomorskie1---------1
 Razem86134101081112136
 

Załącznik Nr 6 

Przypadki wścieklizny w Polsce 01.01-31.01.2005 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyPsyKotyNietoperzeBydłoRazem
1dolnośląskie-------
2kujawsko-pomorskie-------
3lubelskie-------
4lubuskie ------
5łódzkie-------
6małopolskie-------
7mazowieckie---- - 
8opolskie1-----1
9podkarpackie2- ---2
10podlaskie-------
11pomorskie ----- 
12śląskie-------
13świętokrzyskie-------
14warmińsko-mazurskie-3----3
15wielkopolskie1 ----1
16zachodniopomorskie-------
 Razem43----7
 

Załącznik Nr 7 

Przypadki wścieklizny w Polsce 01.02-28.02.2005 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyPsyKotyNietoperzeBydłoRazem
1dolnośląskie-------
2kujawsko-pomorskie-------
3lubelskie-------
4lubuskie ------
5łódzkie-------
6małopolskie-------
7mazowieckie---- - 
8opolskie-------
9podkarpackie2- 1--3
10podlaskie1-----1
11pomorskie ----- 
12śląskie-------
13świętokrzyskie-------
14warmińsko-mazurskie11----2
15wielkopolskie4-----4
16zachodniopomorskie-------
 Razem81-1--10
 

Załącznik Nr 8 

Przypadki wścieklizny w Polsce 01.03-31.03.2005 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyPsyKotyNietoperzeBydłoRazem
1dolnośląskie-------
2kujawsko-pomorskie-------
3lubelskie-------
4lubuskie ------
5łódzkie-------
6małopolskie-------
7mazowieckie-------
8opolskie-------
9podkarpackie-------
10podlaskie-------
11pomorskie-------
12śląskie-------
13świętokrzyskie-------
14warmińsko-mazurskie11---13
15wielkopolskie3-----3
16zachodniopomorskie-------
 Razem41---16
 

Załącznik Nr 9 

Przypadki wścieklizny w Polsce 01.04-30.04.2005 r.
 
Lp.WojewództwoLisyJenotyPsyKotyNietoperzeBydłoRazem
1dolnośląskie-------
2kujawsko-pomorskie-------
3lubelskie-------
4lubuskie ------
5łódzkie-------
6małopolskie-------
7mazowieckie-------
8opolskie1-----1
9podkarpackie3-----3
10podlaskie-------
11pomorskie-------
12śląskie-------
13świętokrzyskie-------
14warmińsko-mazurskie4-11--6
15wielkopolskie3-----3
16zachodniopomorskie-------
 Razem11-11--13
 

Załącznik Nr 10 

Akcje wiosenna i jesienna na terytorium Polski w 1999 r.


Załącznik Nr 11 

Akcja wiosenna szczepień na terytorium Polski w 2001 r.


Załącznik Nr 12 

Akcja jesienna szczepień na terytorium Polski w 2001 r.


Załącznik Nr 13 

Akcje wiosenna i jesienna szczepień na terytorium Polski w latach 2002-2006


Załącznik Nr 14 

Mapy

Mapa nr 1: Przypadki wścieklizny w Polsce w 1993 r.


Mapa nr 2: Przypadki wścieklizny w Polsce w 1997 r.


Mapa nr 3: Przypadki wścieklizny w Polsce w 1999 r.


Mapa nr 4: Przypadki wścieklizny w Polsce w 2000 r.


Mapa nr 5: Przypadki wścieklizny w Polsce w 2001 r.

Pozycje

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 387, 388, 389, 390, 391, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 426, 427, 428, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585, 586, 587, 588, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 596, 597, 598, 599, 600, 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636, 637, 638, 639, 640, 641, 642, 643, 644, 645, 646, 647, 648, 649, 650, 651, 652, 653, 654, 655, 656, 657, 658, 659, 660, 661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 680, 681, 682, 683, 684, 685, 686, 687, 688, 689, 690, 691, 692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711, 712, 713, 714, 715, 716, 717, 718, 719, 720, 721, 722, 723, 724, 725, 726, 727, 728, 729, 730, 731, 732, 733, 734, 735, 736, 737, 738, 739, 740, 741, 742, 743, 744, 745, 746, 747, 748, 749, 750, 751, 752, 753, 754, 755, 756, 757, 758, 759, 760, 761, 762, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 769, 770, 771, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 778, 779, 780, 781, 782, 783, 784, 785, 786, 787, 788, 789, 790, 791, 792, 793, 794, 795, 796, 797, 798, 799, 800, 801, 802, 803, 804, 805, 806, 807, 808, 809, 810, 811, 812, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 824, 825, 826, 827, 828, 829, 830, 831, 832, 833, 834, 835, 836, 837, 838, 839, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 846, 847, 848, 849, 850, 851, 852, 853, 854, 855, 856, 857, 858, 859, 860, 861, 862, 863, 864, 865, 866, 867, 868, 869, 870, 871, 872, 873, 874, 875, 876, 877, 878, 879, 880, 881, 882, 883, 884, 885, 886, 887, 888, 889, 890, 891, 892, 893, 894, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 907, 908, 909, 910, 911, 912, 913, 914, 915, 916, 917, 918, 919, 920, 921, 922, 923, 924, 925, 926, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 938, 939, 940, 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 948, 949, 950, 951, 952, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 960, 961, 962, 963, 964, 965, 966, 967, 968, 969, 970, 971, 972, 973, 974, 975, 976, 977, 978, 979, 980, 981, 982, 983, 984, 985, 986, 987, 988, 989, 990, 991, 992, 993, 994, 995, 996, 997, 998, 999, 1000, 1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1009, 1010, 1011, 1012, 1013, 1014, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1020, 1021, 1022, 1023, 1024, 1025, 1026, 1027, 1028, 1029, 1030, 1031, 1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 1037, 1038, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1045, 1046, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052, 1053, 1054, 1055, 1056, 1057, 1058, 1059, 1060, 1061, 1062, 1063, 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072, 1073, 1074, 1075, 1076, 1077, 1078, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1091, 1092, 1093, 1094, 1095, 1096, 1097, 1098, 1099, 1100, 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106, 1107, 1108, 1109, 1110, 1111, 1112, 1113, 1114, 1115, 1116, 1117, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1136, 1137, 1138, 1139, 1140, 1141, 1142, 1143, 1144, 1145, 1146, 1147, 1148, 1149, 1150, 1151, 1152, 1153, 1154, 1155, 1156, 1157, 1158, 1159, 1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1165, 1166, 1167, 1168, 1169, 1170, 1171, 1172, 1173, 1174, 1175, 1176, 1177, 1178, 1179, 1180, 1181, 1182, 1183, 1184, 1185, 1186, 1187, 1188, 1189, 1190, 1191, 1192, 1193, 1194, 1195, 1196, 1197, 1198, 1199, 1200, 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213, 1214, 1215, 1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1221, 1222, 1223, 1224, 1225, 1226, 1227, 1228, 1229, 1230, 1231, 1232, 1233, 1234, 1235, 1236, 1237, 1238, 1239, 1240, 1241, 1242, 1243, 1244, 1245, 1246, 1247, 1248, 1249, 1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1255, 1256, 1257, 1258, 1259, 1260, 1261, 1262, 1263, 1264, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1271, 1272, 1273, 1274, 1275, 1276, 1277, 1278, 1279, 1280, 1281, 1282, 1283, 1284, 1285, 1286, 1287, 1288, 1289, 1290, 1291, 1292, 1293, 1294, 1295, 1296, 1297, 1298, 1299, 1300, 1301, 1302, 1303, 1304, 1305, 1306, 1307, 1308, 1309, 1310, 1311, 1312, 1313, 1314, 1315, 1316, 1317, 1318, 1319, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1326, 1327, 1328, 1329, 1330, 1331, 1332, 1333, 1334, 1335, 1336, 1337, 1338, 1339, 1340, 1341, 1342, 1343, 1344, 1345, 1346, 1347, 1348, 1349, 1350, 1351, 1352, 1353, 1354, 1355, 1356, 1357, 1358, 1359, 1360, 1361, 1362, 1363, 1364, 1365, 1366, 1367, 1368, 1369, 1370, 1371, 1372, 1373, 1374, 1375, 1376, 1377, 1378, 1379, 1380, 1381, 1382, 1383, 1384, 1385, 1386, 1387, 1388, 1389, 1390, 1391, 1392, 1393, 1394, 1395, 1396, 1397, 1398, 1399, 1400, 1401, 1402, 1403, 1404, 1405, 1406, 1407, 1408, 1409, 1410, 1411, 1412, 1413, 1414, 1415, 1416, 1417, 1418, 1419, 1420, 1421, 1422, 1423, 1424, 1425, 1426, 1427, 1428, 1429, 1430, 1431, 1432, 1433, 1434, 1435, 1436, 1437, 1438, 1439, 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1448, 1449, 1450, 1451, 1452, 1453, 1454, 1455, 1456, 1457, 1458, 1459, 1460, 1461, 1462, 1463, 1464, 1465, 1466, 1467, 1468, 1469, 1470, 1471, 1472, 1473, 1474, 1475, 1476, 1477, 1478, 1479, 1480, 1481, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1490, 1491, 1492, 1493, 1494, 1495, 1496, 1497, 1498, 1499, 1500, 1501, 1502, 1503, 1504, 1505, 1506, 1507, 1508, 1509, 1510, 1511, 1512, 1513, 1514, 1515, 1516, 1517, 1518, 1519, 1520, 1521, 1522, 1523, 1524, 1525, 1526, 1527, 1528, 1529, 1530, 1531, 1532, 1533, 1534, 1535, 1536, 1537, 1538, 1539, 1540, 1541, 1542, 1543, 1544, 1545, 1546, 1547, 1548, 1549, 1550, 1551, 1552, 1553, 1554, 1555, 1556, 1557, 1558, 1559, 1560, 1561, 1562, 1563, 1564, 1565, 1566, 1567, 1568, 1569, 1570, 1571, 1572, 1573, 1574, 1575, 1576, 1577, 1578, 1579, 1580, 1581, 1582, 1583, 1584, 1585, 1586, 1587, 1588, 1589, 1590, 1591, 1592, 1593, 1594, 1595, 1596, 1597, 1598, 1599, 1600, 1601, 1602, 1603, 1604, 1605, 1606, 1607, 1608, 1609, 1610, 1611, 1612, 1613, 1614, 1615, 1616, 1617, 1618, 1619, 1620, 1621, 1622, 1623, 1624, 1625, 1626, 1627, 1628, 1629, 1630, 1631, 1632, 1633, 1634, 1635, 1636, 1637, 1638, 1639, 1640, 1641, 1642, 1643, 1644, 1645, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1653, 1654, 1655, 1656, 1657, 1658, 1659, 1660, 1661, 1662, 1663, 1664, 1665, 1666, 1667, 1668, 1669, 1670, 1671, 1672, 1673, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 1679, 1680, 1681, 1682, 1683, 1684, 1685, 1686, 1687, 1688, 1689, 1690, 1691, 1692, 1693, 1694, 1695, 1696, 1697, 1698, 1699, 1700, 1701, 1702, 1703, 1704, 1705, 1706, 1707, 1708, 1709, 1710, 1711, 1712, 1713, 1714, 1715, 1716, 1717, 1718, 1719, 1720, 1721, 1722, 1723, 1724, 1725, 1726, 1727, 1728, 1729, 1730, 1731, 1732, 1733, 1734, 1735, 1736, 1737, 1738, 1739, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744, 1745, 1746, 1747, 1748, 1749, 1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1755, 1756, 1757, 1758, 1759, 1760, 1761, 1762, 1763, 1764, 1765, 1766, 1767, 1768, 1769, 1770, 1771, 1772, 1773, 1774, 1775, 1776, 1777, 1778, 1779, 1780, 1781, 1782, 1783, 1784, 1785, 1786, 1787, 1788, 1789, 1790, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, 1796, 1797, 1798, 1799, 1800, 1801, 1802, 1803, 1804, 1805, 1806, 1807, 1808, 1809, 1810, 1811, 1812, 1813, 1814, 1815, 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834, 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841, 1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1847, 1848, 1849, 1850, 1851, 1852, 1853, 1854, 1855, 1856, 1857, 1858, 1859

Polecamy

Poszukując najlepszego prawnika na dolnym śląsku pamiętajmy że tylko prawnik Wrocław oferuje najtańsze usługi prawnicze w tej części kraju. Planujesz remont? Poszukujesz projektanta domu? Najlepsi fachowcy pomogą Ci w każdej pracy budowlanej – kwiaty na telefon Wrocław – najtaniej zakupisz w kwiaciarni Margarita we Wrocławiu przy ul. Orląt Lwowskich. Kiedy zdaży Ci się stłuczka lub kiedy Twój samochód odmówi Ci posłuszeństwa - znajdź najlepszą firmę holowniczą dzięki serwisowi o tematyce "pomoc drogowa". Polecamy równierz.
Wszelkie prawa zastrzeżone, © ZnanyPrawnik 2024
Dodaj do ulubionych Mapa strony Polityka prywatności Regulamin Reklama Współpraca Kontakt