&

Źródło: prezentacja SHARE www.share50plus.pl/

Zdrowy styl życia nie jest cechą wyróżniającą osoby 50+ w Polsce. Do palenia w okresie przeprowadzonego badania przyznaje się jedna trzecia mężczyzn i jedna piąta kobiet. W Czechach jest to 26% i 17%, a w krajach Europy Południowej - prawie 6% kobiet i 18% mężczyzn.

Polacy nie prowadzą aktywnego stylu życia. Około 60% kobiet i 53% mężczyzn zadeklarowało brak intensywnej aktywności fizycznej, a brak umiarkowanej aktywności odpowiednio 25% i 21%. W każdym z porównywanych regionów Europy aktywność seniorów była większa. Niska aktywność ruchowa przekłada się na problemy z nadwagą wśród osób starszych.

Rozpowszechnienie otyłości wśród Polaków jest prawie dwa razy większe niż w krajach Europy Zachodniej. U jednej piątej Polaków i jednej trzeciej Polek wskaźnik BMI jest większy lub równy 30. Odsetek osób o takim wskaźniku nie przekracza 15% w Europie Północnej i 18% w Europie Południowej.

Odsetek osób z nadwagą (BMI 20-30) nie różni się znacznie pomiędzy różnymi grupami wieku w Polsce i wynosi około 40-45% dla mężczyzn oraz około 36-41% dla kobiet. Zmiany zachodzą natomiast w odsetku osób o BMI poniżej 25 oraz otyłych. Od 60. roku życia odsetek osób otyłych spada wśród seniorów, a odsetek osób o BMI poniżej 25 wzrasta.

Wykres 9. Kategorie BMI w grupach wieku - mężczyźni, Polska

50

45

40

35

30

25

20

15

10

5

0

Źródło: Prezentacja SHARE www.share50plus.pl/

Wykres 10. Kategorie BMI w grupach wieku - kobiety, Polska

Źródło: Prezentacja SHARE www.share50plus.pl/

Pod względem zdrowia psychicznego Polacy najczęściej różnią się od pozostałych regionów Europy w swoich wypowiedziach odnoszących się do braku nadziei na przyszłość, smutku, utraty przyjemności, kłopotów ze snem, zmęczenia i drażliwości. Prawie 60% kobiet po 50. roku życia w Polsce deklaruje odczuwanie przynajmniej czterech objawów depresji (z listy 12). Dla porównania podobne odpowiedzi uzyskano od 30% Czeszek i 25% mieszkanek Europy Północnej. Subiektywne odczucia depresyjne występują częściej wśród Polaków i Polek niż wśród mieszkańców innych krajów. Najczęściej deklarują je osoby niepełnosprawne oraz osoby na emeryturze.

Wykres 11. Odsetek osób 50+ deklarujących przynajmniej 4 objawy depresji w podziale na wiek, płeć i region

Podsumowując, stan zdrowia osób po 50. roku życia w Polsce jest relatywnie gorszy niż mieszkańców innych krajów europejskich. Dotyczy to zarówno subiektywnych, podatnych na wpływy kulturowe wskaźników, jak i obiektywnych miar stanu fizycznego. Polacy są też w gorszej formie psychicznej od mieszkańców innych krajów, a mimo to z różnych względów nie podejmują leczenia. Tak niekorzystnym czynnikom dotyczącym zdrowia towarzyszy niewielka aktywność fizyczna. Można założyć, że promocja zdrowia i zmiana nawyków osób dojrzałych i starszych wpłynie pozytywnie na wskaźniki zdrowia fizycznego i psychicznego osób po 50. roku życia w Polsce.

1

Projekt założeń długofalowej polityki senioralnej został przekazany przez Radę ds. Polityki Senioralnej Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej w dniu 30 września 2013 r., a w dniu 30 października 2013 r. został przekazany do konsultacji społecznych.

2

   Pełna treść diagnozy patrz: załącznik.

3

   Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym, GUS, Warszawa 2013 r.

4

   Parametr wyznaczający granicę wieku, którą połowa ludności już przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła.

5

   P. Błędowski, Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficznego starzenia się ludności Polski do roku 2035 w: P. Błędowski, M. Mossakowska, A. Więcek (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (PolSenior), Termedia, Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012 r.

6

   Wskaźnik dotyczy osób powyżej 55. roku życia.

7

   Ranking nie uwzględniał Chorwacji.

8

   P. Szukalski, Aktywność zawodowa w: P. Błędowski, M. Mossakowska, A. Więcek (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (PolSenior), Termedia, Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012 r.

9

   Przytaczane badania różnie definiują wiek, od którego daną osobę zalicza się do przedziału osób starszych. Z tego względu trudno jest odnieść dane bezpośrednio do osób, które zakończyły swoją aktywność na rynku pracy i są adresatami Programu.

10

Na podstawie www.utw.pl.

11

^u) Rozdział na podstawie raportu GUS, Budżet czasu ludności 1.VI.2003 r. - 31.V.2004 r., Warszawa 2005, (rozdział 3.3 Budżet czasu a wiek, s. 37 oraz tabl. 2 s. 132).

12

   Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce we współpracy z regionalnym centrum wolontariatu przeprowadziła w Elblągu sondaż postaw wobec wolontariatu 50+. Jego wyniki wskazują, że najważniejsze zachęty dla osób starszych do angażowania się w wolontariat to: niesienie pomocy potrzebującym (72%), poznanie nowych ludzi (61%) oraz własna satysfakcja (47%). Publikacja w ramach projektu „Same plusy. Wolontariat 50+”: Same plusy. Wolontariat 50+. Prezentacja doświadczeń projektu. Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu w Elblągu, 2007, s. 43-44.

13

   Przeliczone wg stałego kursu ustalonego dla strefy euro.

14

Na podstawie sprawozdań z projektów zrealizowanych i rozliczonych do 31.07.2013 r.

15

Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2012.

16

Uczenie się przez całe życie.

17

Projekt długofalowej polityki wobec osób starszych stanowi dokument komplementarny wobec Programu ASOS 20142020.

18

   Ze względu na brak aktualnych danych lub nowszych wyników badań zachowano zasadniczo treść rozdziału z poprzedniej wersji Programu ASOS 2012-2013.

19

   Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2012 r., GUS, Warszawa 2012 r.

20

   Parametr wyznaczający granicę wieku, którą połowa ludności już przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła.

21

   W 2010 r. wskaźnik urodzeń wynosił 1,38, a w 2011 r. - 1,29.

22

   Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym, stan na 31.12.2010 r., GUS.

23

   Na podstawie danych GUS około 38% tej populacji stanowią osoby niepełnosprawne.

24

   Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2012 r., GUS, Warszawa 2012 r.

25

P. Błędowski, Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficznego starzenia się ludności Polski do roku 2035 w: P. Błędowski, M. Mossakowska, A. Więcek (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (PolSenior), Termedia, Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012 r.

26

   P. Szukalski, Aktywność zawodowa w: P. Błędowski, M. Mossakowska, A. Więcek (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (PolSenior), Termedia, Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012 r.

27

   Przytaczane badania różnie definiują wiek, od którego daną osobę zalicza się do przedziału osób starszych. Z tego względu trudno jest odnieść dane bezpośrednio do osób, które zakończyły swoją aktywność na rynku pracy i są adresatami Programu.

28

   GUS, Wolontariat w organizacjach i inne formy pracy niezarobkowej poza gospodarstwem domowym, 2011, s. 160, http://www.stat.gov.pl/gus/5840_13928_PLK_HTML.htm

29

   Zob. J. Przewłocka, Zaangażowanie społeczne Polaków w roku 2010: Wolontariat, filantropia, 1%. Raport z badań, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011.

30

Active Ageing, http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_378_fact_pl_en.pdf

31

   Na podstawie www.utw.pl.

32

   Liczba słuchaczy może być większa, ponieważ nie wszystkie UTW udostępniły informacje nt. liczby swoich uczestników.

33

   Za: Projekt dokumentu: Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Część II, Warszawa 2012, s. 108.

34

   Społeczeństwo informacyjne w Polsce, GUS 2012.

35

   Rozdział na podstawie raportu GUS, Budżet czasu ludności 1.VI.2003 r. - 31.Y.2004, Warszawa 2005, (rozdział 3.3 Budżet czasu a wiek, s. 37 oraz tabl. 2 s. 132).

36

   Obliczany na podstawie przeciętnego czasu trwania czynności przypadającego na 1 osobę bez względu na to, czy wykonywała daną czynność, czy nie.

37

   Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce we współpracy z regionalnym centrum wolontariatu przeprowadziły w Elblągu sondaż postaw wobec wolontariatu 50+. Jego wyniki wskazują, że najważniejsze zachęty dla osób starszych do angażowania się w wolontariat to: niesienie pomocy potrzebującym (72%), poznanie nowych ludzi (61%) oraz własna satysfakcja (47%). Publikacja w ramach projektu „Same plusy. Wolontariat 50+”: Same plusy. Wolontariat 50+. Prezentacja doświadczeń projektu. Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu w Elblągu, 2007, s. 43-44.

38

   Przeliczone wg stałego kursu ustalonego dla strefy euro.

39

   Źródłem danych zaprezentowanych jest Eurostat, korzystający ze statystyk krajowych oraz badań EU-SILC. Przy wyliczaniu wskaźników dotyczących długości życia, dane mogą nieznacznie różnić się od statystyk prezentowanych przez GUS ze względu na stosowanie innej metodologii.

40

B. Wizner, A. Skalska, A. Klich-Rączka, K. Piotrowicz, Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku w: Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (PolSenior), Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 387, 389, 390, 391, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 426, 427, 428, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585, 586, 587, 588, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 596, 597, 598, 599, 600, 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636, 637, 638, 639, 640, 641, 642, 643, 644, 645, 646, 647, 648, 649, 650, 651, 652, 653, 654, 655, 656, 657, 658, 659, 660, 661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 680, 681, 682, 683, 684, 685, 686, 687, 688, 689, 690, 691, 692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711, 712, 713, 714, 715, 716, 717, 718, 719, 720, 721, 722, 723, 724, 725, 726, 727, 728, 729, 730, 731, 732, 733, 735, 736, 737, 738, 739, 740, 741, 742, 743, 744, 745, 746, 747, 748, 749, 750, 751, 752, 753, 754, 755, 756, 757, 758, 759, 760, 761, 762, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 769, 770, 771, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 778, 779, 780, 781, 782, 783, 784, 785, 786, 787, 788, 789, 790, 791, 792, 793, 794, 795, 796, 797, 798, 799, 800, 801, 802, 803, 804, 805, 806, 807, 808, 809, 810, 811, 812, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 824, 825, 826, 827, 828, 829, 830, 831, 832, 833, 834, 835, 836, 838, 839, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 846, 847, 848, 849, 850, 851, 852, 853, 854, 855, 856, 857, 858, 859, 860, 861, 862, 863, 864, 865, 866, 867, 868, 869, 870, 871, 872, 873, 874, 875, 876, 877, 878, 879, 880, 881, 882, 883, 884, 885, 886, 887, 888, 889, 890, 891, 892, 893, 894, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 907, 908, 909, 910, 911, 912, 913, 914, 915, 916, 917, 918, 919, 920, 921, 922, 923, 924, 925, 926, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 938, 939, 940, 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 948, 949, 950, 951, 952, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 960, 961, 962, 963, 964, 966, 968, 969, 970, 971, 972, 973, 974, 975, 977, 978, 980, 981, 982, 983, 985, 986, 987, 988, 989, 990, 991, 992, 993, 994, 995, 996, 1003, 1004, 1008, 1009, 1011, 1013, 1014, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1020, 1021, 1022, 1023, 1024, 1025, 1026, 1027, 1028, 1029, 1030, 1031, 1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 1037, 1038, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1045, 1046, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1053, 1054, 1055, 1056, 1057, 1058, 1059, 1060, 1061, 1062, 1063, 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072, 1073, 1074, 1075, 1076, 1077, 1078, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1091, 1092, 1093, 1094, 1095, 1096, 1097, 1098, 1099, 1100, 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106, 1107, 1108, 1109, 1110, 1111, 1112, 1113, 1114, 1115, 1116, 1117, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1136, 1137, 1138, 1139, 1140, 1141, 1142, 1143, 1144, 1145, 1146, 1147, 1148, 1149, 1150, 1151, 1152, 1153, 1154, 1155, 1156, 1157, 1158, 1159, 1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1165, 1166, 1168, 1169, 1170, 1171, 1172, 1173, 1174, 1175, 1176, 1177, 1178, 1179, 1180, 1181, 1182, 1183, 1184, 1185, 1186, 1187, 1188, 1189, 1190, 1191, 1192, 1193, 1194, 1195, 1196, 1197, 1198, 1199, 1200, 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213, 1214, 1215, 1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1221, 1222, 1223, 1224, 1225, 1226