ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ

z dnia 5 maja 1999 r.

w sprawie zakresu i metod prowadzenia oceny wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt oraz sposobu oznakowania i identyfikacji zwierząt do celów hodowlanych.

(Dz. U. z dnia 27 maja 1999 r.)

Na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 123, poz. 774 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668) zarządza się, co następuje:

b₂ -    współczynnik regresji liniowej na wiek krowy przy ocieleniu,

x_i -    wiek i-tej krowy przy ocieleniu w miesiącach,

hc_j -   stały efekt j-tej podklasy stado-rok-sezon ocielenia - klasyfikator,

s_k -    stały efekt I-tej fazy laktacji,

e_ijk -  błąd losowy.

_________________

*   Grupy genetyczne tworzy się dla osobników spokrewnionych poprzez powiązania rodowodowe, oddzielnie dla buhajów ojców oraz krów matek, oraz w ich obrębie wprowadza się dodatkowo podział w zależności od wieku oraz udziału odmiany holsztyńsko-fryzyjskiej.

W razie braku informacji o roku urodzenia zwierząt ich wiek jest oszacowany na podstawie znanych dat urodzeń ich krewnych przy założeniu, że średni odstęp międzypokoleniowy na ścieżce matka-potomek wynosi 5 lat, a na ścieżce ojciec-potomek - 8 lat.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

WZORY, W OPARCIU O KTÓRE OBLICZANY JEST PRZYROST DZIENNY, STOPIEŃ UMIĘŚNIENIA ZWIERZĘCIA I ZAWARTOŚĆ MIĘSA W TUSZY ŚWIŃ

1. Obliczenia przyrostu dziennego zwierzęcia dokonuje się według następującego wzoru:

                           602,3893 Z

            X₁ = --------------------------------

                 -98,0970 + 1,5357 W - 0,002157 W²

gdzie:

X₁ -           przyrost dzienny przeliczony na wiek 180 dni,

Z -            masa ciała zwierzęcia w dniu oceny w kg,

W -            wiek w dniu oceny w dniach.

2. Obliczenia stopnia umięśnienia na podstawie pomiarów przeprowadzonych w okresie życia zwierzęcia dokonuje się według następującego wzoru:

X₂ = - 0,4203 P₂ - 0,4461 P₄ + 0,2469 P₄M + 54,8763

gdzie:

X₂ -    zawartość mięsa w tuszy wyrażona w procentach,

P₂ -    grubość słoniny mierzona za ostatnim żebrem na granicy kręgów piersiowych i lędźwiowych, 3 cm poniżej linii środkowej grzbietu,

P₄ -    grubość słoniny mierzona za ostatnim żebrem na granicy kręgów piersiowych i lędźwiowych, 8 cm poniżej linii środkowej grzbietu,

P₄M -   wysokość poprzecznego przekroju mięśnia najdłuższego grzbietu.

3. Obliczenia zawartości mięsa w tuszy na podstawie pomiarów dokonanych po uboju zwierzęcia dokonuje się według następującego wzoru:

Y = 1,745 X₁ + 0,836 X₂ + 0,157 X₃ -1,884

gdzie:

Y -     obliczona zawartość mięsa w kg,

X₁ -    masa szynki tylnej bez skóry i słoniny w kg,

X₂ -    masa mięśnia najdłuższego grzbietu bez słoniny + masa polędwiczki w kg,

X₃ -    podwójna szerokość poprzecznego przekroju mięśnia najdłuższego grzbietu + wysokość poprzecznego przekroju mięśnia najdłuższego grzbietu w cm.

ZAŁĄCZNIK Nr 5

SZCZEGÓŁOWE METODY DOKONYWANIA OCENY WARTOŚCI HODOWLANEJ ŚWIŃ

I. Metoda szacowania wartości hodowlanej na podstawie wyników oceny wartości użytkowej własnej zwierzęcia.

Wartość hodowlana knurka lub loszki szacowana jest w oparciu o indeks selekcyjny wyliczany oddzielnie dla knurka i loszki na podstawie wyników oceny wartości użytkowej własnej zwierzęcia dokonywanej w okresie jego życia, według wzorów:

1) dla knurka: I = 0,1678 X₁ + 3,7134 X₂ -199,5119

2) dla loszki: I = 0,1678 X₁ + 3,7134 X₂ - 189,5119

gdzie:

I -     wartość indeksu selekcyjnego,

X₁ -    przyrost dzienny przeliczony na 180 dzień życia,

X₂ -    zawartość mięsa w tuszy w procentach.

II. Metoda szacowania wartości hodowlanej na podstawie wyników oceny wartości użytkowej krewnych zwierzęcia, dla których prowadzona jest ocena wartości użytkowej.

1. Wartość hodowlana rodzeństwa (kojarzenia) szacowana jest w oparciu o indeks selekcyjny stanowiący średnią indeksów wyliczonych odrębnie dla każdej z dwóch sztuk rodzeństwa pochodzących po tej samej parze rodziców, które zostało ocenione po uboju w stacji kontroli. Indeks selekcyjny obliczany jest według wzoru:

  1)   dla rasy puławskiej:

                _                   _                _

I₁ = 0,259 (X₁ - X₁) - 10,163 (X₂ - X₂) + 1,024 (X₃ - X₃) +

            _

11,377 (X₄ - X₄)

  2)   dla pozostałych ras i linii:

                _                  _                 _

I₂ = 0,325 (X₁ - X₁ ) - 24,600 (X₂- X₂) + 2,362 (X₃ - X₃) +

            _

22,371 (X₄ - X₄)

gdzie:

X₁ -      średni przyrost dzienny ocenianej sztuki,

_

X₁ -      średnia dwóch ostatnich lat dla przyrostów dziennych,

X₂ -      średnia grubość słoniny z 5 pomiarów ocenianej

         sztuki,

_

X₂ -      średnia dwóch ostatnich lat dla średniej grubości

         słoniny z 5 pomiarów,

X₃ -      powierzchnia poprzecznego przekroju mięśnia

         najdłuższego grzbietu ocenianej sztuki,

_

X₃ -      średnia dwóch ostatnich lat dla przekroju mięśnia

         najdłuższego grzbietu,

X₄ -      masa mięsa szynki tylnej bez skóry i słoniny

         ocenianej sztuki,

_

X₄ -      średnia dwóch ostatnich lat dla masy mięsa szynki

         tylnej bez skóry i słoniny;

wartości średnie z dwóch ostatnich lat wylicza się oddzielnie

dla każdej rasy na podstawie wyników oceny wartości użytkowej

zwierząt ocenianych w stacji kontroli.

2. Wartość hodowlana ojca szacowana jest w oparciu o indeks selekcyjny stanowiący średnią indeksów wyliczonych oddzielnie dla każdej z ośmiu sztuk potomstwa, pochodzących co najmniej z 4 kojarzeń, które zostało ocenione po uboju w stacji kontroli.

Indeks selekcyjny obliczany jest według wzoru:

  1)   dla rasy puławskiej:

                _                   _                 _

I₁ = 0,259 (X₁ - X₁ ) - 10,163 (X₂ - X₂) + 1,024 (X₃ - X₃) +

            _

11,377 (X₄ - X₄)

  2)   dla pozostałych ras i linii:

                _                   _                 _

I₂ = 0,325 (X₁ - X₁ ) - 24,600 (X₂ - X₂) + 2,362 (X₃ - X₃) +

            _

22,371 (X₄ - X₄)

gdzie:

X₁ -      średni przyrost dzienny ocenianej sztuki,

_

X₁ -      średnia dwóch ostatnich lat dla przyrostów dziennych,

X₂ -      średnia grubość słoniny z 5 pomiarów ocenianej

         sztuki,

_

X₂ -      średnia dwóch ostatnich lat dla średniej grubości

         słoniny z 5 pomiarów,

X₃ -      powierzchnia poprzecznego przekroju mięśnia

         najdłuższego grzbietu ocenianej sztuki,

_

X₃ -      średnia dwóch ostatnich lat dla przekroju mięśnia

         najdłuższego grzbietu,

X₄ -      masa mięsa szynki tylnej bez skóry i słoniny

         ocenianej sztuki,

_

X₄ -     średnia dwóch ostatnich lat dla masy mięsa szynki

        tylnej bez skóry i słoniny;

wartości średnie z dwóch ostatnich lat wylicza się oddzielnie

dla każdej rasy na podstawie wyników oceny wartości użytkowej

zwierząt ocenianych w stacji kontroli.

ZAŁĄCZNIK Nr 6

WZÓR NA OBLICZENIE EUROPEJSKIEGO WSKAŹNIKA WYDAJNOŚCI STAD TOWAROWYCH MIĘSNEGO TYPU UŻYTKOWEGO DROBIU

Europejski wskaźnik wydajności obliczany jest według wzoru:

                             P x MC

                    EWW = ------------ x 100

                             W x WP

gdzie:

EWW -          europejski wskaźnik wydajności,

P -            przeżywalność wyrażona w %,

MC -           masa ciała wyrażona w kg,

W -            liczba dni tuczu,

WP -           zużycie paszy ogółem na 1 ptaka wyrażone w kg.

ZAŁĄCZNIK Nr 7

SZCZEGÓŁOWE METODY SZACOWANIA WARTOŚCI HODOWLANEJ DROBIU

1. Wartość hodowlana ptaka szacowana jest w oparciu o osobniczy indeks selekcyjny, według wzoru:

I_o = k₁G₁ + k₂G₂ + ... + k_nG_n

gdzie:

I_o -             wartość osobniczego indeksu selekcyjnego,

k₁, k₂, ..., k_n -  współczynnik ekonomicznej wartości ocenianej cechy,

G₁, G₂, ..., G_n -  wartość hodowlana ptaka dla poszczególnych cech użytkowych;

wartość hodowlana ptaka dla określonej cechy użytkowej szacowana jest w oparciu o następujący model liniowy:

G = b₁Z₁ + b₂ Z₂ +...+ b_nZ_n

gdzie:

G -              szacowana wartość hodowlana ptaka dla określonej cechy użytkowej,

b₁, b₂, ..., b_n -  współczynniki regresji,

Z₁, Z₂, ..., Z_n -  wynik oceny wartości użytkowej określonej cechy ocenianego ptaka i jego krewnych.

2. Wartość hodowlana rodziny drobiu szacowana jest w oparciu o indeks rodziny (I_r) obliczony według wzoru:

                        I_o1 + I_o2 + ... + I_on

                 I_r = -------------------------

                                 n

gdzie:

I_r -             wartość indeksu selekcyjnego dla rodziny,

I_o1, I_o2, ..., I_on -  wartość osobniczych indeksów selekcyjnych członków rodziny,

n -              liczba osobników w rodzinie.

3. Wartość hodowlana rodu szacowana jest w oparciu o indeks rodu stanowiący średnią indeksów rodzin drobiu.

ZAŁĄCZNIK Nr 8

WZORY, W OPARCIU O KTÓRE OBLICZANA JEST MASA CIAŁA ORAZ ŚREDNIE DOBOWE PRZYROSTY MASY CIAŁA OWIEC W RAMACH OCENY UŻYTKOWOŚCI MIĘSNEJ

1. Masa ciała jagniąt na 10, 30 i 70 dzień życia obliczana jest według wzoru:

                           m₂ - m₁

             m₁₀ = m₁ + ----------- x (10 - d₁),

                           d₂-d₁

                  m₃₀ = m₁; dla d₁ = 30

              m₃₀ = m₂; dla d₁ < 30 i d₂=30

                        m₂ - m₁

         m₃₀ = m₁ + ------------ x (30 - d₁), dla d₁ > 30

                        d₂ - d₁

               m₃ - m₂

  m₃₀ = m₂ + ---------- x (30 - d₂), dla d₁ < 30 i d₂ < 30,

              d₃ - d₂

                    m₂ - m₁

         m₃₀ = m₂+ ------------ x (30 - d₂),dla d₁<30 i d₂>30,

                     d₂ - d₁

                  m₇₀ = m₃; dla d₃ = 70

                m₃ - m₂

    m₇₀ = m₃ + -------- x (70 - d₃), dla d₃ > 70 i d₂ > 30,

               d₃ - d₂

           m_{4 -} m₃

m₇₀ = m₃ + ------ x (70 - d₃),dla d₃ <70 i (d₃ - 70) <(d₄ - 70)

           d₄ - d₃

          m₄ - m₃

m₇₀ = m₄ + ------ x (70 - d₄),dla d₃ <70 i (d₃ - 70) ł(d₄ - 70)

         d₄ - d₃

gdzie:

m₁₀ -   oznacza masę ciała jagnięcia szacowaną na 10 dzień życia w kg,

m₃₀ -   oznacza masę ciała jagnięcia szacowaną na 30 dzień życia w kg,

m₇₀ -   oznacza masę ciała jagnięcia szacowaną na 70 dzień życia w kg,

d₁ -    oznacza wiek w dniach określony w czasie I ważenia,

d₂ -    oznacza wiek w dniach określony w czasie II ważenia,

d₃ -    oznacza wiek w dniach określony w czasie III ważenia,

d₄ -    oznacza wiek w dniach określony w czasie IV ważenia,

m₁ -    oznacza masę ciała w kg określaną w czasie I ważenia,

m₂ -    oznacza masę ciała w kg określaną w czasie II ważenia,

m₃ -    oznacza masę ciała w kg określaną w czasie III ważenia,

m₄ -    oznacza masę ciała w kg określaną w czasie IV ważenia.

2. Masa ciała jagniąt na 56 dzień życia obliczana jest według wzoru:

                         m - m₀

             m₅₆ = m_{0 + ---------} + x 56

                           w

gdzie:

m₅₆ -   oznacza oszacowaną masę ciała jagnięcia w 56 dniu życia wyrażoną w kg,

m₀ -    oznacza masę ciała osobnika w 1 dniu życia w kg; przyjmuje się, że m₀ dla tryczków wynosi 4 kg, a m₀ dla maciorek 3 kg,

m -     oznacza masę ciała jagnięcia w dniu ważenia określaną z dokładnością do 0,5 kg,

w -     oznacza wiek jagnięcia w dniu ważenia.

3. Masa ciała owiec dorosłych na 365 dzień życia obliczana jest według wzoru:

                           m

                      M = --- x 365

                           w

gdzie:

M -     oznacza szacowaną masę ciała owcy dorosłej na 365 dzień życia, wyrażoną w kg,

m -     oznacza rzeczywistą masę ciała owcy w dniu ważenia, wyrażoną w kg,

w -     oznacza wiek owcy w dniu ważenia, wyrażony w dniach.

4. Średnie dobowe przyrosty masy ciała jagniąt w przedziale wiekowym 10-30 i 30-70 dni obliczane są według wzorów:

                          m₃₀ - m₁₀

        p_10-30 = 1000 x ------------

                              20

                          m₇₀ - m₃₀

        p_30-70 = 1000 x -------------

                              40

gdzie:

p_10-30 -            oznacza przyrosty masy ciała jagnięcia w przedziale wiekowym 10-30 dni, wyrażone w gramach,

p_30-70 -            oznacza przyrosty masy ciała jagnięcia w przedziale wiekowym 30-70 dni, wyrażone w gramach,

m₁₀, m₃₀, m₇₀ -     oznaczają masy ciała jagniąt szacowane odpowiednio na wiek 10, 30 i 70 dni życia, wyrażone w kg.

ZAŁĄCZNIK Nr 9

WZÓR NA OBLICZANIE WSKAŹNIKA MLECZNOŚCI OWCY

Wskaźnik mleczności owcy obliczany jest według wzoru:

                        (M₃₀ - M₂) x 5 + U

                   W_m = -------------------

                                 10

gdzie:

W_m -    oznacza wskaźnik mleczności,

M₂ -    oznacza masę ciała jagnięcia w 2 dniu życia w kg,

M₃₀ -   oznacza masę ciała jagnięcia w 30 dniu życia w kg,

U -     ilość mleka z udoju kontrolowanego w kg.

ZAŁĄCZNIK Nr 10

METODY SZACOWANIA WARTOŚCI HODOWLANEJ OWIEC

1. Metoda szacowania wartości hodowlanej owiec na podstawie wyników własnej oceny wartości użytkowej zwierzęcia.

Wartość hodowlana tryka lub maciorki szacowana jest w oparciu o indeks selekcyjny, który wyraża się wzorem:

 

I = 50+ b1 x (x - m1) + b2 x (y - m2)

 

gdzie:

50 -    oznacza wartość stałą,

b₁ -    oznacza współczynnik indeksowy dla przyrostu dobowego masy ciała jagnięcia w wieku 10-30 dni, ustalany przez prowadzącego ocenę wartości hodowlanej owiec,

x -     oznacza przyrost dobowy masy ciała jagnięcia w wieku 10-30 dni,

m₁ -    oznacza średni przyrost dobowy masy ciała jagnięcia w wieku 10-30 dni wyliczony dla stada lub grupy stad,

b₂ -    oznacza współczynnik indeksowy dla przyrostu dobowego masy ciała jagnięcia w wieku 30-70 dni, ustalony przez prowadzącego ocenę wartości hodowlanej owiec,

y -     oznacza przyrost dobowy masy ciała jagnięcia w wieku 30-70 dni,

m₂ -    oznacza średni przyrost dobowy w wieku 30-70 dni, wyliczony dla stada lub grupy stad.

2. Metoda szacowania wartości hodowlanej owiec na podstawie wyników własnej oceny wartości użytkowej zwierzęcia oraz jego matki.

Wartość hodowlana tryka lub maciorki szacowana jest w oparciu o indeks selekcyjny, który wyraża się wzorem:

 

I = 50 + b1 x (x - 1) + b2 x (y - m)

 

gdzie:

50 -    oznacza wartość stałą,

b₁ -    oznacza współczynnik indeksowy dla plenności życiowej matki tryka lub maciorki, ustalony przez prowadzącego ocenę wartości hodowlanej owiec,

x -     oznacza poprawioną na kolejny wykot plenność życiową owcy matki ocenianego jagnięcia,

b₂ -    oznacza współczynnik indeksowy dla masy ciała tryka lub maciorki w wieku 56 dni, ustalony przez jednostkę upoważnioną do szacowania wartości hodowlanej owiec,

y -     oznacza masę ciała jagnięcia standaryzowaną na wiek 56 dni z uwzględnieniem poprawki na kolejny wykot owcy matki oraz typ urodzenia jagnięcia,

m -     oznacza średnią masę ciała tryczków lub maciorek w wieku 56 dni, ustaloną dla stada lub grupy stad.